رجا/ متن پیش رو در رجا منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دستیابی به توافق جدید و کسب امتیازهای بیشتر از ایران هیچگاه به معنی عقبنشینی ایالات متحده از فشارهای تحریمی علیه ایران نیست. برای نیل به این مسئله فقط کافی است که چند روز دیگر صبر کرد تا شاهد بازگشت موج اول تحریمهای آمریکا علیه ایران باشیم.
ذوقزدگی حامیان دولت درباره پیشنهاد ترامپ را نباید مسئله عجیبی دانست چرا که این جماعت طی سالهای گذشته به غیر از «وادادگی» نسخه دیگری برای حل مشکلات کشور تجویز نکردهاند اما بهراستی آیا تغییری در دونالد ترامپ ایجاد شده که اصلاحطلبان باوجود اینکه زمانی در دیوانه خواندش با هم مسابقه گذاشته بودند امروز اینگونه به استقبال سخنانش رفتهاند؟
پاسخ به این سوال از آنجایی منفی است که بررسی کوتاه مواضع رئیس جمهور آمریکا نشان میدهد که نهتنها هیچ عقبنشینی در کار نبوده است بلکه ترامپ فقط راهبرد واحد خود درباره ایران را پیگیری میکند . در همین راستا فشار همهجانبه علیه ایران و تهدید به خروج از برجام برای کسب امتیازات بیشتر از جمله مولفههای اصلی این راهبرد به شمار میروند.
در چارچوب مولفه اول ترامپ همواره خود را یک مرد خشمگین نشان داده است که تهدید، خشونت و نفرتپراکنی علیه ایران را به حد نهایت میرساند. در این بین تفاوتی هم بین مردم و حکومت ایران وجود ندارد و مردم ایران "ملت تروریست" خوانده میشوند. ترامپ پیرامون حکومت ایران هم میگوید: رژیم ایران بزرگترین کشور حامی تروریسم است. این کشور موشکهای خطرناک را صادر میکند، آتش جنگ را در سرتاسر خاورمیانه شعلهور میسازد، و از تروریستهای نیابتی و ستیزهجویان، از جمله حزب الله، حماس، طالبان، و القاعده پشتیبانی میکند. ایران و نیروهای نیابتی آن طی سالهای گذشته سفارتخانهها و تاسیاست نظامی ایالات متحده را منفجر کردهاند، صدها تن از نیروهای نظامی ایالات متحده را به قتل رساندهاند، و شهروندان آمریکایی را ربودهاند، زندانی کردهاند، و شکنجه دادهاند. رژیم ایران هزینه سلطه ترس و وحشت طولانیمدت خود را از طریق غارت و چپاول ثروت مردمش تامین کرده است.
مطابق با مولفه دوم حمله به توافق هستهای در دستور کار رئیس جمهور آمریکا قرار میگیرد و به همین خاطر دونالد ترامپ برجام را بدترین توافق طول تاریخ آمریکا میخواند. البته حمله به توافق هستهای یک هدف کاملاً مشخصی داشته که آنهم کسب امتیازات بیشتر از ایران است. به همین جهت ترامپ در دو سخنرانی 13 اکتبر 2017 و 13 ژانویه 2018 در کنار اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هستهای، به ترتیب خواستههایی چون وضع محدودیتهای گسترده در زمینه موشکی، مقابله با فعالیتهای منطقهای ایران و دائمی کردن محدودیتهای برجامی علیه ایران را تحت عنوان یک توافق مکمل طرح میکند.
وی در اینباره میگوید: من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کردهام: یا نقائص فاجعهبار برجام را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج میشود.هر طرح قانونی که من درباره برجام امضا میکنم بایستی شامل چهار مولفه باشد: اولاً، بایستی از ایران بخواهد اجازه بازرسیهای نظامی در تمامی سایتهای مورد درخواست بازرسان بینالمللی را بدهد. دوم، بایستی ضمانت کند ایران هرگز حتی به تملک سلاح هستهای نزدیک هم نمیشود.سوم، بر خلاف این توافق هستهای مفاد آن طرح نبایستی تاریخ انقضا داشته باشند. سیاست من این است که تمامی مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب، نه برای ده سال بلکه برای همیشه بسته شوند. چهارم، این طرح بایستی به صراحت - برای اولین بار- در قوانین آمریکا ذکر کند که موشکهای دوربرد و برنامههای تسلیحات اتمی، جداناپذیر هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران بایستی مشمول تحریمهای شدید شود.
تلاش برای اصلاح توافق هستهای و امتیازگیری از ایران هیچگاه بدون توجه به راهبرد اول نبوده است به همین خاطر نیز آمریکا همزمان تحریمهای گستردهای علیه ایران وضع میکند که نمونه آن تحریم کاتسا است. پل رایان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا آن را یکی از جامعترین بستههای تحریمی طول تاریخ خوانده بود.
در کنار این فشارها درست زمانی که دونالد ترامپ مطمئناً میشود که از طریق متحدان خود میتواند به به یک توافق مکمل دست یابد برای خروج از توافق درنگ نمیکند. خود پیرامون این مسئله گفته بود:
ما در حالی از این توافق خارج می شویم که با شرکای خود کار می کنیم تا به یک راه حل جامع و پایدار در ارتباط با حل موضوع هسته ای ایران دست پیدا کنیم و جلوی فعالیت های تروریستی و موشک های بالستیک ایران را بگیریم.
به همین جهت دستیابی به یک توافقی بهتر پس از خروج از برجام مولفهای بوده است که ترامپ از روز اول درصدد دستیابی به دنبال آن بود و حتی پس از خروج از برجام به آن اشاره کرده است چنانکه میگوید:
رهبران ایران طبعاً خواهند گفت که از مذاکره درباره یک توافق جدید خودداری خواهند کرد؛ آنها از این کار خودداری میکنند. و اشکالی هم ندارد. احتمالاً اگر من هم جای آنها بودم، همین را میگفتم. اما حقیقت این است که آنها خواهان یک توافق تازه و پایدار خواهند بود؛ توافقی که به سود همه ایران و مردم ایران باشد. وقتی آنها این را بخواهند، در آن زمان من آماده، مایل، و قادر به انجام آن خواهم بود.
جالب توجه است ترامپ پیرامون توافق اقلیمی پاریس نیز دقیقاً همین دست فرمان را پیش گرفته است. از همین رو وقتی پس از خروج از این توافق در ژوئن 2017 درباره مذاکرات جدید میگوید: «آمریکا از پیمان پاریس خارج میشود اما به مذاکرات برای معامله بهتر در این زمینه ادامه میدهد.»
در همین راستا دستیابی به توافق جدید و کسب امتیازهای بیشتر از ایران هیچگاه به معنی عقبنشینی ایالات متحده از فشارهای تحریمی علیه ایران نیست. برای نیل به این مسئله فقط کافی است که چند روز دیگر صبر کرد تا شاهد بازگشت موج اول تحریمهای آمریکا علیه ایران باشیم.
از همین رو است که ذوق زدگیهای اخیر اصلاحطلبان در قبال پیشنهاد ترامپ برای مذاکره در واقع از عدم شناخت آنان نسبت به نظام آمریکا نشات میگیرد. عقبنشینی درکار نبوده است بلکه آمریکا همزمان دو مسیر افزایش فشار و دستیابی به توافق جدید برای کسب امتیازهای بیشتر را دنبال میکرده است. ترامپ همواره آرزوی آن را داشته که روز مذاکره با ایران فرا برسد! ذوقزدگیهای داخلی در ایران، فشارهای اقتصادی و نابهسامانی بازار ارز از جمله عواملی است که ترامپ را در نیل به آرزوهایش یاری میکند.