تسنیم/ متن پیش رو در تسنیم منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فرغانه‌نیوز در تحلیلی پیرامون ریشه‌های سناریوی ضدایرانی جدید تاجیکستان در خصوص قیام‌الدین غازی می‌نویسد: با روی کار آمدن میرضیایف، تاشکند دیگر دشمن اصلی دوشنبه به‌حساب نمی‌آید و باید دشمنی جدید برای فرار از شکست‌ها و ناکارآمدی‌ها به‌وجود بیاید.
چندی پیش تلویزیون دولتی تاجیکستان فیلم مستندی تحت عنوان «ریشه‌های نامرئی» پخش کرد، که نقش اصلی و قهرمان آن سید قیام‌الدین غازی، فعال سیاسی و مذهبی معروف تاجیک و عضو سابق اتحاد اپوزیسیون بود.
در این نمایش تلویزیونی، قیام‌الدین غازی می‌گوید: "جمهوری اسلامی ایران و حزب ممنوعه نهضت اسلامی تاجیکستان با همراهی یکدیگر توطئه‌ای را علیه حکومت تاجیکستان به‌راه انداختند". بنا بر اظهارات وی که در حال حاضر به‌جرم خیانت به وطن، اختلاف‌افکنی مذهبی و قومی، تحریک عواطف و احساسات دینی و ملی و اقدام علیه نظام قانونی به 25 سال زندان محکوم شده است، تهران از حزب نهضت اسلامی تاجیکستان حمایت مالی می‌کرده و به‌کمک آن برای براندازی نظام و انجام کودتا در شهر دوشنبه برنامه جدی داشته است.
قیام‌الدین غازی که نیروهای امنیتی روسیه و تاجیکستان در ماه نوامبر سال 2017 در سنت‌پترزبورگ او را دستگیر کرده به خجند بردند و سپس توسط دادگاه عالی تاجیکستان محکوم به 25 سال زندان شد، در این فیلم اعترافات تلویزیونی می‌گوید: «حزب نهضت اسلامی تاجیکستان برای کشور یک حزب مضر و خائن بوده، هست و خواهد ماند».
او به‌صراحت می‌گوید که «ایران می‌خواهد این حزب را احیا کند» و اعضای این حزب مایلند در سال 2020 کودتایی را در تاجیکستان صورت دهند.
فرغانه‌نیوز در ادامه با تحلیل رفتارهای دولت تاجیکستان به‌قلم سرگئی سرینکو، کارشناس مرکز مطالعات افغانستان معاصر، می‌نویسد: واضح است که هدف اصلی از پخش این اتهامات در فیلم «ریشه‌های نامرئی»، حزب نهضت اسلامی تاجیکستان نیست، بلکه جمهوری اسلامی ایران است و این موضوع نیز به‌طور اتفاقی و یک‌باره پیدا نشده است. اخیراً مقامات رسمی دوشنبه مجدّانه در تلاشند تا با عربستان سعودی ــ رقیب اصلی ایران در خاورمیانه ــ همکاری استراتژیکی را پی‌ریزی کنند.
اقتصاد نه‌چندان موفق رحمان در حال حاضر به سرمایه گذاری خارجی نیاز مبرم دارد، علاوه بر این شخص رحمان نیز در آستانه انتخابات مجلس و ریاست جمهوری در سال 2020 قرار داشته و طبیعتاً پیروزی مطلق در انتخابات با حذف تمام رقبا نیاز به منابع مالی دارد که عربستان سعودی می‌تواند یک گزینه بسیار مناسب باشد.
به‌طور خاص، برای رحمان، این پول نه‌تنها به‌‌منظور جلب نظر چهره‌ها و حتی خرید آراء در انتخابات پیش‌ِرو لازم است، بلکه برای تکمیل برخی از پروژه‌های مهم و اساسی مانند نیروگاه برق‌آبی راغون نیز ضروری می‌باشد.
طبیعتاً رئیس‌جمهور تاجیکستان از روس‌ها و چینی‌ها انتظار ندارد تا برای چنین پروژه‌هایی که قرار است نام وی را در تاریخ جاودانه سازند، مبالغ هنگفتی به او بدهند، لذا می‌خواهد از این طریق نظر شیوخ عرب را به خود جلب کند تا از این رهگذر به خواسته خود برسد و آن‌ها را پله‌ای برای محقق شدن اهداف خود قرار دهد.
در همین راستا برای اینکه دوشنبه اعتماد خود را به ریاض به‌عنوان یک شریک، نه‌تنها در روابط تجاری، بلکه در روابط سیاسی نیز به‌اثبات رساند، مقامات تاجیک طی یک سال و نیم اخیر به‌طور منظم جنگی اطلاعاتی و تبلیغاتی را علیه ایران شروع کرده و سروصدای زیادی را در موضوع سعودی‌پسند ضدایرانی «دست خائنانه ایران» به‌راه انداخته است.
محی‌الدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در گفت‌وگویی با نویسنده این مطلب در مورخ 19 ژوئن، درست یک روز پس از پخش فیلم «ریشه‌های نامرئی» گفته بود که رحمان با اظهارات اخیر ضدایرانی‌اش امیدوار است بتواند توجه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا را نیز به خود جلب کند.
وی می‌افزاید: «امروز برای رحمان بسیار سودآور است که موضع ضدایرانی به خود بگیرد. بدیهی است که او برای دریافت حمایت مالی نه‌تنها از شیوخ عرب حساب کرده، بلکه، شاید به رئیس‌جمهور آمریکا نیز امیدوار است، به‌ویژه پس از آن‌که دونالد ترامپ تازه شروع به گرم کردن موضوعات ضدایرانی کرده و رحمان نیز به این ترتیب موضع ضدایرانی‌اش را تقویت کرده تا از این حمایت‌ها نیز برخوردار شود».
کبیری در ادامه تصریح می‌کند: احتمالاً رحمان برای خود هدفی تعیین کرده، تا ایرانیان را از خود عصبانی کرده و آن‌ها را تحریک می‌کند تا واکنش منفی‌ای از خود بروز دهند. هرچند روشن است که ایران به حملات تبلیغاتی دوشنبه علیه خود، واکنشی نشان نخواهد داد.
رهبران حزب نهضت اسلامی که در حال حاضر در مهاجرت در کشورهای اروپایی به‌سر می‌برند، بر این باورند که حمله به ایران برای رئیس‌جمهور تاجیکستان بنا به دلایل سیاسی داخلی نیز مفید است: رحمان همیشه و به‌طور مداوم نیاز به دشمنان خارجی دارد. تا پیش از این، دشمن مورد علاقه او ازبکستان بود، اما در حال حاضر، با روی قدرت آمدن شوکت میرضیایف در این کشور، تاشکند دیگر به‌عنوان دشمن تلقی نمی‌شود، بنابراین، باید یک دشمن جدید به‌وجود بیاید، تا همه مشکلات، شکست‌ها و عدم موفقیت‌های خود را متوجه او کند. بدیهی است امروز ایران توسط رحمان به‌عنوان چنین دشمنی تلقی می‌شود.
با این حال، حزب نهضت اسلامی قائل بر این است که اگر به‌فرض نیروهای تبلیغاتی رسمی موفق نشوند تهران را به یک دشمن جدید برای افکار عمومی تاجیکستان به‌عنوان «دشمن مورد علاقه» معرفی کنند، هیچ بعید نیست که رحمان قرقیزستان و یا ازبکستان را دوباره به‌عنوان دشمن خلق تاجیک معرفی کند.
کبیری با تحلیل و اظهار نظر راجع به محتوا، نویسندگان و شخصیت‌های فیلم «ریشه‌های نامرئی» اشاره می‌کند که این اتهامات صرفاً از زبان افرادی که در زندان بوده و زیر شکنجه طاقت‌فرسا قرار داشته‌اند ذکر شده است. بدیهی است تاجیکستان در حال حاضر غیر از اعترافاتی که زیر شکنجه از زندانیان گرفته شده است، چیزی برای گفتن ندارد.
اما در مورد «ردپای ایران» باید گفت که اگر ایران در تاجیکستان به کسی کمکی کرده باشد، او رحمان و دولت اوست.
طی سال‌های پس از استقلال، او همواره از کمک‌های مالی تهران برخوردار بوده است. امروز رحمان در حالی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان را به دریافت کمک‌های مالی خارجی متهم می‌کند، که دیگران هم همین کار را انجام می‌دادند.
کبیری همچنین اتهامات نویسنده و کارگردان «ریشه‌های نامرئی» در خصوص توطئه آماده‌سازی جهت کودتا در 2020 را تکذیب کرده و می‌گوید: ما متوجهیم که از طریق انتخابات در تاجیکستان هیچ چیز را نمی‌توان تغییر داد. از سوی دیگر، ما همچنین درک می‌کنیم که تغییر و تحولات در تاجیکستان حتمی است و حزب ما برای آن تغییر و تحولات خود را آماده می‌کند.
این تغییر و تحولات امکان دارد که در سال 2020 صورت گیرد یا یک سال زودتر و یا دیرتر بعد از انتخابات. به‌نظر نمی‌رسد که کسی تاریخ دقیقی برای آن ذکر کند. اما اینکه ما خود را آماده این تغییر و تحولات می‌کنیم به این معنا نیست که حزب نهضت اسلامی تاجیکستان می‌خواهد کودتا انجام دهد.
حزب ما آمادگی هیچ نوع کودتایی را ندارد و این اصلاً مرام و منش ما نیست. ما در طول 20 سال موجودیت خود اثبات کرده‌ایم که به چه نوع مبارزات سیاسی متمسکیم و اینکه مبارزات سیاسی ما کاملاً مسالمت‌آمیز و با روش مدرن است.
اما در مورد اینکه سیستم سیاسی امروزی تاجیکستان تغییر خواهد کرد، سخنی است که بسیاری از کارشناسان بر آن‌اند. بر اساس بعضی از شواهد و قرائن متقن، جریانی اطراف امامعلی رحمان فعال است تا اقداماتی را در انتقال قدرت از امامعلی رحمان به یکی از اعضای خانواده او انجام دهد.
سرنوشت کشورهای همسایه‌ای همچون ازبکستان و قرقیزستان هیچ نگرانی‌ای را برای حلقه تنگ خانواده رحمان و انتقال قدرت او ایجاد نمی‌کند. این حلقه بیش از همه به متحدان سیاسی خارجی قدرتمندی نیازمند است که سناریوی انتقال قدرت را از رحمان به بستگانش به‌نحو احسن و تضمینی انجام دهد. این اقدام نیز گمان می‌رود که از عوامل همان ریشه‌های نامرئی باشد که نه‌تنها جریان تبلیغاتی مقامات را تغذیه می‌کند، بلکه انتخاب دوست و دشمن آن‌ها در منطقه را نیز مشخص می‌سازد.
