الی گشت/ بر اساس برخی شواهد و مدارک تاریخی، در دنیای باستان هم عمل جراحی صورت می گرفت.

به عنوان مثال عمل جراحی چشمی که در شهر سوخته انجام شده، از منحصر به فرد ترین عمل های جراحی در دنیای باستان است. جراحی یک مهارت بسیار فنی است که به سال ها آموزش، دانش پزشکی و ابزار آلات پیشرفته نیاز دارد. اما واقعا چه نیازی بوده که یک ملت جمجمه خود را سوراخ کنند؟! و چگونه این کار را انجام می دادند؟ با ما همراه شوید تا با هم پاسخ این سوالات را پیدا کنیم و با مردمی که جمجمه خود را سوراخ می کردند آشنا شویم.

در گذشته ها، حتی با بهترین شرایط و دانش، هنوز هم انجام دادن عمل جراحی ریسک و خطرهای بسیاری داشته، خطری که می توانست جان انسان ها را از آن ها بگیرد. با گذشت زمان و پیشرفت علم پزشکی، خطرات ناشی از عمل جراحی در دنیا کاهش یافته است. با این حال برای کسانی که هزاران سال قبل عمل جراحی انجام می دادند، عوامل متعددی وجود داشته که می توانستند باعث مرگ افراد تحت عمل شوند. یکی از این عوامل، کمبود دانش پزشکی در آن زمان بود. حکیمان آن زمان برای اینکه با بدن انسان آشنا شوند، راهی به جز کالبد شکافی بدن انسان ها نداشتند. بسیاری از درمان هایی که در آن دوران انجام می شد، از خرافات ناشی می شد.

تمدن اینکان ها در پرو
یکی از این درمان ها، سوراخ کردن جمجمه انسان ها بود، این حفره ها را برای جلوگیری از مرگ افراد پس از آسیب های مغزی در جمجمه آن ها ایجاد می کردند. بعضی از مردمی که جمجمه خود را سوراخ می کردند اعتقاد داشتند که روح شیطان در سر انسان زندگی می کند و با سوراخ کردن جمجمه، از سر او خارج می شوند. این کار با اینکه عملی بسیار وحشیانه به نظر می رسد، اما یک عمل قانونی بود و پزشکان در زمان آسیب های سر آن را انجام می دادند تا خون درون مغز لخته نشود و به بیرون بریزد.


قدمت این عمل جراحی به هزاران سال قبل بازمی گردد. تمدنی که در انجام این عمل جراحی تبهر داشتند، مردم اینکان (Incan) بودند. امپراطوری اینکان در آمریکای جنوبی یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین تمدن های پیش از تاریخ در این قاره است. آن ها مردمی بسیار پیچیده و نسبتا پیشرفته بودند. هر چند یک نظام نوین نوشتاری نداشتند. یکی از کارهایی که آن ها در آن تبهر داشتند، انجام عمل جراحی سر بود.

بر اساس مقاله ای که دیوید کوشنر، جان وست وارنو و آنه تیتلبوم در مجله دنیای عصب شناسی (The world of Neurology) منتشر کرده اند، میزان طول عمر مردم اینکان بین ۷۵ تا ۸۳ سال بوده است. در طی جنگ های آن دوران، میزان مرگ و میر ناشی از سوراخ کردن جمجمه ها، بین ۴۵ تا ۵۶ درصد عنوان شده است. اگر بخواهیم مقایسه ای بین عمل های جراحی اینکان ها و عمل های امروزی انجام دهیم، باید بگوییم که عمل های امروزی که در آمریکا انجام می شود از عمل های تمدن اینکان، تاثیر مستقیم گرفته اند.

این افراد چطور زنده می ماندند؟
سوال بزرگ این است که چگونه یک تمدن بزرگ در آن زمان بدون دسترسی به بیهوشی و ابزارهای پیشرفته، این عمل را بدون کشتن افراد انجام می داده است؟! تحقیقات گسترده ای که در این زمینه انجام شده است، به برخی از این سوالات پاسخ های داده اند. آن ها بر حفر حفره های کوچک بر روی جمجمه متمرکز می شدند و اطمینان حاصل می کردند که ناحیه ای را انتخاب کنند که باعث ایجاد خونریزی بیشتر نشود. این کار برای از بین بردن فشار خون و جلوگیری از لخته شدند آن درون مغز که ممکن بود فرد را بکشد، انجام می شد. اینکه طبیبان آن زمان چطور بدون بی هوشی این کار را انجام می داند، هنوز هم به صورت یک راز باقی مانده است. به هر حال مردمی که جمجمه خود را سوراخ می کردند در نهایت زنده می ماندند.


مته کاری بر روی جمجمه
طبق برخی از نظریه ها، اینکان ها از گیاهان کوکا برای اینکار استفاده می کردند. گیاه کوکا، گیاهیست که کوکائین ایجاد می کند مردم اینکان به طور معمول آن را برای ایجاد حس تحریک کننده، می جویدند. برگ این گیاه، خستگی را کاهش می دهد و تحمل درد را افزایش می دهد. ممکن است که اینکان ها از ترکیب این گیاه با چند گیاه دیگر برای بی هوش کردن افراد استفاده می کردند. به هر حال، اینکه چگونه این عمل بدون تجهیزات و بی هوشی انجام می شده، هنوز هم مشخص نیست و دانشمندان بسیاری از سراسر دنیا در حال مطالعه بر روی این امر هستند. سوال دیگر اینجاست که چطور مردمی که جمجمه خود را سوراخ می کردند در نهایت زنده می ماندند؟!


برخی از دانشمندان عقیده دارند که اینکان ها برای کاهش درد از نوعی ماء الشعیر ذرت که بین آن ها به چیچا معروف بود، استفاده می کردند. به هر حال تمامی این ها فقط نظریه هستند. چرا که مردم اینکان نظام نوشتاری نداشتند و هیچکدام از رازهای خود را ننوشته اند. بر خلاف تمدن هایی همچون بین النهرین و ایران که سنگ نوشته های آن ها رازهای بسیاری از گذشته را پاسخ داده اند.
هر چند هنوز درباره مردمی که جمجمه خود را سوراخ می کردند چیزهای زیادی نمی دانیم و رمز رازهای انجام این عمل جراحی خطرناک و پیچیده هنوز هم بر همگان پوشیده اند، ولی کاملا مشخص است که تمدن اینکان ها هم همانند تمدن های ایران باستان، تمدن یونان، تمدن روم، تمدن مصر، چین و تمدن های بین النهرین، از جمله بزرگ ترین و پشیرفته ترین تمدن های بشری کشف شده بر روی کره خاکی هستند و بیشترین موفقیت را در انجام عمل های جراحی پزشکی کسب کرده اند.