همشهری/ متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
علی ابراهیمی| کشمکش نهادهای اجرایی و نظارتی بر سر چگونگی ثبت سفارش و ترخیص خودروهای خارجی در دوره ممنوعیت ادامه دارد. در تازه‌ترین تحول بنابر اعلام فعالان اقتصادی در این دوره بیش از 35هزار دستگاه خودرو بدون پرداخت نیم در هزار ارزش و 3درصد خدمات پس از فروش ثبت سفارش و 16هزار دستگاه خودرو از گمرکات کشور ترخیص شده است.
این روزها هک شدن یا نشدن سامانه ثبت سفارش خودرو در دوره ممنوعیت به موضوع اصلی مناقشه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان بازرسی کل کشور تبدیل شده است. این دستگاه‌ها هنوز جزئیات تخلف و اسامی متخلفان حقیقی یا حقوقی را که در دوره ممنوعیت با دور زدن قانون و واردات خودرو رانت‌های کلانی به جیب زده‌اند، منتشر نکرده‌اند. روز گذشته همشهری در گزارشی با عنوان «مفسد یا هکر» بر واکاوی این موضوع پرداخت. با پیگیری‌های جدید ابعاد تازه‌ای از این ماجرا فاش شده است.
گمرک شکایت می‌کند
در عین حال گمرک ایران با قانونی خواندن روند ثبت سفارش و واردات این خودروها، با استناد به دیدگاه‌های سازمان توسعه تجارت و بازرسی کل کشور اعلام جرم علیه واردکنندگان را در دستور کار قرار داده است.
روایت انجمن واردکنندگان
با این شرایط دیروز، نایب‌رئیس انجمن واردکنندگان خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری با اعلام جزئیات تازه‌ای از واردات خودروهای خارجی در دوره ممنوعیت ثبت سفارش، گفت: بنابر قانون واردات کالا زمانی قاچاق محسوب می‌شود که رویه قانونی در واردات و ترخیص آن رعایت نشده باشد اما در واردات خودروهای خارجی در دوره ممنوعیت ثبت سفارش، ترک فعل قانونی صورت نگرفته و این خودروها با پرداخت حقوق و عوارض قانونی ثبت سفارش و بخشی از این خودروها از گمرک ترخیص شده‌اند. از آنجا که واردات خودرو از مرحله ثبت سفارش تا شماره‌گذاری باید براساس تشریفات قانونی مصوب دولت انجام شود، اطلاق لفظ قاچاق به‌خودروهای وارداتی صحیح نیست. فرهاد احتشام زاد، با اشاره به مستندات برخی نمایندگان مجلس و آمارهای انجمن واردکنندگان خودرو اعلام کرد: در دوره ممنوعیت ثبت سفارش واردات خودرو، 35هزار دستگاه خودرو ثبت سفارش شده که از این تعداد 16هزار دستگاه خودرو از گمرک ترخیص و وارد بازار شده‌اند اما سازمان بازرسی و وزارت صنعت، معدن و تجارت تعداد خودروهای ثبت سفارش شده را 6هزار خودرو اعلام کرده است.
جزئیات تازه
او با بیان اینکه این خودروها را برخی اشخاص حقیقی و حقوقی با ثبت سفارش و از طریق گمرک ترخیص کرده‌اند، افزود: تعداد، نوع و مدل خودروهای ثبت سفارش و ترخیص شده در این دوره را به دستگاه‌های نظارتی ارائه کرده‌ایم و این افراد بدون پرداخت نیم در هزار ارزش خودرو و 3درصد گارانتی، با دریافت کد 8رقمی خودروهای ثبت سفارش شده را با پرداخت حقوق گمرکی از گمرکات کشور ترخیص کرده‌اند.
احتشام زاد با بیان اینکه در بین خودروهای مذکور هیچ خودروی ممنوعه‌ای با حجم موتور بیش از 2500سی‌سی وجود نداشته است، افزود: با توجه به ممنوع بودن واردات اینگونه خودروها، در مرحله کنترل گمرک امکان ترخیص نخواهد داشت وهمه خودروهای وارد شده با حجم موتور کمتر از 2500سی‌سی بوده است.
او در مورد نحوه ترخیص این خودروها از گمرک با دریافت حقوق ورودی گفت: گمرک برای ترخیص کالا ثبت سفارش را کنترل می‌کند و درصورتی که برای یک کالا ثبت سفارش وجود داشته باشد، گمرک با دریافت حقوق ورودی قانونی به ترخیص آن موظف بوده و حق اظهارنظر در سایر موارد را ندارد و این رویه در مورد خودروهای مذکور نیز مصداق داشته است.
تعجب از نامشخص بودن واردکنندگان خودرو
نایب‌رئیس انجمن واردکنندگان خودرو، افزود: اینکه اعلام می‌شود مشخص نیست چه کسانی به ثبت سفارش و ترخیص این خودروها از گمرک اقدام کرده‌اند، جای تعجب دارد چرا که در اسناد ثبت سفارش و ترخیص خودروها از گمرک مالکیت کالا مشخص است و به سادگی می‌توان اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی وارد‌کننده این خودروها را به‌دست آورد.
احتشام زاد با بیان اینکه اطلاعات موجود در سامانه ثبت سفارش واردات خودرو، اطلاعات ارزشمندی است و اگر این سامانه هک شده باشد طبیعتا اطلاعات بسیار ارزشمند دیگری مانند مبادی خرید، مبالغ و نوع خرید، فعالان، گروه کالایی و... وجود دارد که هکرها می‌توانند از آن استفاده کنند. البته اینکه سایت مذکور هک شده یا نه را باید دستگاه‌های ذیربط مشخص کنند.
به گفته او، در دوره ممنوعیت ثبت سفارش، تعداد محدودی از افراد مشخص و معین به این سامانه دسترسی داشته و اینگونه نیست که هر کس بتواند وارد این سامانه شده و ثبت سفارش واردات خودرو را انجام دهد. احتشام زاد، افزود: برای ثبت سفارش واردات خودرو در سامانه باید حقوق و عوارض قانونی مانند نیم در هزار ارزش خودرو و 3درصد گارانتی پرداخت شود اما ثبت سفارش این خودروها بدون این پرداختی‌ها انجام شده است. برای ثبت سفارش واردات یک خودرو پس از ورود به سامانه باید ابتدا نیم در هزار ارزش و 3درصد خدمات پس از فروش به شرکت مادر ارائه‌کننده این خدمات پرداخت و سپس با دریافت کد 8رقمی و ارائه آن به گمرک امکان وارد کردن خودروی مذکور وجود دارد. با ورود خودرو به گمرک نیز حقوق و عوارض گمرکی به گمرک پرداخت و با ارائه این کد 8رقمی خودرو از گمرک ترخیص می‌شود.
او با بیان اینکه ثبت سفارش خارج از ضوابط به‌معنای پرداخت نشدن نیم در هزار و 3درصد برای دریافت مجوز واردات این خودروهاست، افزود: مشخص نیست که چرا پیگیری نمی‌شود چگونه این خودروها بدون داشتن مجوز از گمرک ترخیص شده یا چرا هنوز اقدامی برای دریافت 3درهزار یا 3درصد خدمات پس‌از‌فروش صورت نمی‌گیرد؟ حتی درصورتی که سامانه با مشکل مواجه بوده نیز مالک این خودروها از پرداخت نشدن این موارد اطلاع داشته است.
احتشام زاد تأکید کرد: این افراد با دور زدن سامانه ثبت سفارش کد 8رقمی ترخیص خودروهای مذکور را دریافت و نسبت به ترخیص بخشی از خودروهای ثبت سفارش شده اقدام کرده‌اند.
دستگاه‌های متولی برخورد کنند
نایب‌رئیس انجمن واردکنندگان خودرو با بیان اینکه اسامی و مشخصات واردات‌کنندگان خودرو در دوره ممنوعیت ثبت سفارش مشخص است اما نمی‌دانم چرا دستگاه‌های متولی با این تخلف برخورد نمی‌کنند، افزود: وقتی ثبت سفارش واردات خودرو به‌صورت غیرقانونی و با دلایل نامعلوم مسدود می‌شود باید انتظار شکل‌گیری چنین تخلفاتی را داشت. در این شرایط نیز پرداختن به هک شدن یا نشدن سامانه ثبت سفارش واردات خودرو مصداق پرداختن به معلول به جای علت است. احتشام زاد، افزود: اقدام وزارت صنعت در مسدود کردن غیرقانونی سامانه ثبت سفارش واردات خودرو ریشه اینگونه مفاسد است و با این رویه به‌نظر نمی‌رسد برخورد با متخلفان واردات خودرو در دوره ممنوعیت ثبت سفارش به نتیجه‌ای برسد. او تأکید کرد، در شرایطی که فعالان اقتصادی این حوزه با پرداخت هزینه‌های دستمزد و عوارض و مالیات قانونی فعالیت می‌کنند، چگونه این امکان وجود دارد که برخی افراد اقدام به واردات خودرو در دوره ممنوعیت ثبت سفارش و واردات این خودروها و کسب سودهای هنگفت و بادآورده کرده و اثری از آنها نباشد؟
اعلام جرم گمرک
رئیس‌کل گمرک ایران نیز با بیان اینکه از لحاظ گمرک اسناد برای ترخیص مشکلی نداشته است، اعلام کرد، در موضوع جعل ثبت سفارش که برای سازمان متولی ابهام دارد، سازمان توسعه تجارت باید جواب دهد. فرایندهای گمرکی طبق ضوابط بوده و استعلام‌ها انجام و تأیید شده و به ترخیص خودروها اقدام کردیم. کل 6400خودرو به داخل وارد نشده است و از این تعداد حدود 1900دستگاه خودرو با استفاده از این ثبت سفارش‌ها به گمرک اظهار و وارد شده و گمرک مسئول رفع تردید و ابهام در ثبت سفارش‌ها نیست. به گزارش فارس، فرود عسگری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، افزود: سازمان توسعه تجارت در نامه‌ای به ما اعلام کرد ثبت سفارش 6481دستگاه خودرو ابهام دارد و به صراحت اعلام کرد که صدور مجوز ثبت سفارش این تعداد خودرو در این سازمان غیرقانونی یا شائبه دار بوده و از این تاریخ تا اطلاع بعدی هیچ خودرویی با ثبت سفارش‌های اعلامی ترخیص نشود.
او افزود: انجام تشریفات گمرکی واردات خودرو در دوره ممنوعیت ثبت سفارش طبق مقررات بوده اما مرکز مبارزه با جرائم سازمان یافته گمرک به استناد نامه سازمان توسعه تجارت و وفق قانون، در نامه‌ای به مراجع ذیصلاح هزارو 900دستگاه خودرو ترخیص شده و بیش از 4هزار خودرو باقی مانده در گمرک را مشمول قاچاق تشخیص و اعلام جرم کرده است.
