ایران/ بازی روزگار عجیب است! آنکه روزی بهعنوان نماد و مظهر بازیگری در سینمای ایران به شهرت و محبوبیت رسیده بود، بعد از چهل سال خانه نشینی دستخوش بازی روزگار و بیمهری آن شد و در این آخر عمری اگرچه مثل نقشهایش با عزت رفت و بدرقه شد، اما با دلی شکسته و غروری زخم خورده دار فانی را وداع گفت.
ناصر ملک مطیعی که در ماههای آخر عمرش بار دیگر نامش بر سر زبانها افتاده بود و رسانه ملی که در یکی از پر بینندهترین برنامههایش او را بهعنوان میهمان برنامه دعوت کرده بود، در یک اقدام غیر حرفهای و چه بسا غیراخلاقی، از پخش این برنامه منصرف شد و بدیهی بود که این اقدام با واکنش منفی بسیاری از اهالی و علاقهمندان سینما همراه شود. بهزاد فراهانی، بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر، در واکنش به این اتفاق گفت: «ناصر ملک مطیعی پدر سینمای ایران است و اگر ما این نامهربانی را در حق این مرد میکنیم مشکل از ماست، باید حرمت این مرد را داشته باشیم. آنچه که ناصر ملک مطیعی در شناسنامهاش دارد، هم شریف است، هم بالنده... اینکه تحت چه شرایطی و اعمال سیاست هایی، جلوی این شخصیت را گرفتیم و اگر نگذاشتیم سالهایی از زندگیاش را خوشبخت زندگی کند این مشکل ماست.» پسر ملک مطیعی نیز درباره این اتفاق طی مصاحبهای گفته بود: «قرار بود که مصاحبه پدرم در برنامه (من و شما) و دیگر گفتوگویش در برنامه (دورهمی) از تلویزیون پخش شود، هر دو در یک روز البته، که هیچ کدام پخش نشد، دلیلش را نمیدانم. عدهای گفتند که دلیلش، رقابت بین سازندگان این دو برنامه بوده، هرکدام خواستهاند نخستین برنامهای باشند که ناصر ملک مطیعی را به مخاطبان نشان میدهند، عدهای گفتند؛ حضور ملک مطیعی باعث پخش نشدن و متوقف شدن این دو برنامه شده، شایعات مختلفی هست و دلایل متعدد، دنبال دلیلش نیستم، دنبال آرزویم هستم، میخواهم به آرزویم برسم، من منتظرم، هنوز هم پای تلویزیون نشستهام، خستهام اما نمیخوابم، در انتظار دیدن پدرم هستم. مسئولان محترم صداوسیما! با احترام، از شما میخواهم تصویر و مصاحبه پدرم ناصر ملک مطیعی را پخش کنید!به غیر از من، طرفداران و دوستداران پیر و جوان پدرم هم، مثل من منتظرند.» پرویز پرستویی نیز در مراسم خاکسپاری ملک مطیعی با انتقاد تند نسبت به صدا و سیما و برنامه دورهمی نسبت به این مسأله واکنش نشان داد و گفت:«در ساعات گذشته صداوسیما بهخاطر آورد که از ناصر خان بگوید؛ درست بعد از مرگ وی. صداوسیما برای همه است و از پول بیت المال تأمین میشود پس باید منصفانهتر رفتار کند. چرا بعد از ۴۰ سال از ملک مطیعی خواستید به تلویزیون بیاید و با او اینگونه رفتار کردید؟» وی در ادامه نوک پیکان نقد خود را به سوی مهران مدیری گرفت و گفت: «آقای مهران مدیری عزیز شما مگر نمیدانستید ناصر عاشق مردم بود چرا از این قسمت از برنامه دفاع نکردید. ۴۰ سال نام این هنرمند را نیاوردیم، مگر دزدی و اختلاس کرده بود.»
هنوز چهلم این بازیگر سینما فرا نرسیده که بار دیگر نام ملک مطیعی و خبری درباره او منتشر شد که واکنشهای گستردهای در فضای رسانهای و شبکههای اجتماعی داشت. خبری که در ذات خود خوشحالکننده بود اما بهدلیل همان اقدام صداوسیما به تلخی مضاعفی بدل شد. ماجرا از اینجا شروع شد که مدیر یک شبکه ماهوارهای فارسی زبان مدعی شده قصد دارد برنامه «دورهمی» با حضور ناصر ملکمطیعی را پخش کند.
مدیر این شبکه لس آنجلسی با اعلام این خبر عجیب در اینستاگرام خود نوشت:«برای نخستین بار همین امشب (جمعه) ساعت ۲۲ (بوقت تهران) در این شبکه. مصاحبهای که هرگز پخش نشد. گفتوگوی مهران مدیری با ابر مرد سینمای ایران زنده یاد ناصر ملکمطیعی در برنامه دورهمی. برنامه دورهمی با زنده یاد ناصر ملکمطیعی که هرگز اجازه پخش نگرفت همین امشب برای نخستین بار بهصورت کامل و اختصاصی به نمایش گذاشته میشود. (شما هم به دوستان و آشنایانتان بگویید و اطلاعرسانی کنید)». بخش تعجب آور این خبر آنجاست که مشخص نیست شبکه ماهوارهای مذکور از کجا به این قسمت برنامه که هرگز پخش نشده دست یافته است. ظاهراً از روی فیلمی که پخش شد اینگونه برمی آید که یکی از حاضرین و شرکتکنندگان در این برنامه با دوربین تلفن همراه خود این برنامه را ضبط کرده است. این در حالی است که ورود تلفن همراه به داخل استودیو برنامه دورهمی ممنوع بوده و حراست سازمان مانع از این امر میشود! با این حال برنامه از شبکه ماهوارهای تپش به روی آنتن رفت که اگرچه کیفیت صدا و تصویر خوبی هم نداشت اما مخاطب زیادی داشت و در سطح وسیعی دیده شد! واکنشهایی که کاربران فضای مجازی بویژه در اینستاگرام داشتند نشان می دهد تعداد زیادی از مردم این برنامه را تماشا کردهاند و بدون شک حذف این برنامه از صدا و سیما و عدم پخش آن از شبکه نسیم، تعداد بیشتری از مردم را کنجکاو و مشتاق کرد تا به تماشای برنامهای بنشینند که در داخل تولید شده اما یک شبکه ماهوارهای از آن سود برده و بر تعداد مخاطبان خود افزوده است. اعتباری که میتوانست به اسم رسانه ملی ثبت شود!
بسیاری از چهرههای سینمایی و روزنامه نگاران و منتقدان در پستهای اینستاگرامی به شکل کوتاهی به این اقدام واکنش نشان داده و از این اقدام احساس تأسف کردند. تأسف از اینکه سخنان ناصر ملک مطیعی چیزی نداشت که قابل پخش نباشد و این تنها یک فرصت سوزی بود که رسانه ملی بهدست خودش برای خودش رقم زد. پوریا ذوالفقاری منتقد و نویسنده سینمایی از جمله افرادی بود که در صفحه شخصیاش در اینستاگرام نسبت به این اتفاق واکنش نشان داد و نوشت: «قسمت سانسور شده دورهمی با حضور ناصر ملک مطیعی را امشب دیدم. پیرمرد ابتدا با جدیت و طمأنینه به پرسشها پاسخ میدهد. درباره بازی نکردنش با احتیاط بر تصمیم شخصی تأکید میکند، در توضیح چرایی مهاجرت نکردن خود از آنها که رفتهاند و آن طرف «اشتباهاتی» کردهاند میگوید و تصریح میکند که اگر هم برگردند اتفاقی برایشان نمیافتد چون «همه اشتباه میکنند.» هیچ نقدی را متوجه متولیان نمیکند. هرچه گفتوگو پیشتر میرود، از تشویقها و ستایشها انرژی بیشتری میگیرد. کمکم لطیفه میگوید. با مدیری شوخی میکند، با وجود دشواری حرکتش برای برداشتن حتی لیوانی آب، میخندد، میخنداند و در پاسخ به سؤال بهترین روز زندگی اش، میگوید همین امروز. دیگر چه باید میکرد و چه باید میگفت که داغ تماشای این گفتوگو را بر دلش نگذارند؟ شرم ندارد پیرمردی با این اعتبار را در این سن به استودیویی کشاندن، با او به گفتوگو نشستن، امید را در دلش زنده کردن و بعد... مهر و امید و انرژی را از او پس گرفتن؟ تصمیم گیران خجالت نکشیدند از عدم پخش مصاحبهای که آخرین سخن مصاحبه شوندهاش درخواست در نظر گرفتن مسیری هموارتر و تجهیزاتی مثل آسانسور برای رفت و آمد پیرها به استودیوی برنامه است؟ واقعاً «چند دریا اشک باید... چه مایه نفرت لازم است...». کیوان کثیریان منتقد سینما نیز در واکنشی نسبت به این اتفاق نوشته:«مدیر شبکه ماهوارهای تپش مدعی شده که برنامه پخش نشده دورهمی با ناصر ملک مطیعی را پخش خواهد کرد. اگر چنین باشد رسماً باید در رسانه ملی را تخته کرد، رسماً. بیتدبیری در سیما به کمال رسیده و کاملاً عیان است. این بیشک لکه سیاه دیگری است در کارنامه کبود مدیرانش»