جهان/ متن پیش رو در جهان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
درحالی که دولت منتظر مذاکرات با اروپاست، شرکت های اروپایی یک به یک در حال خروج از اقتصاد کشور هستند. فرانسه که یکی از طرف های درگیر 5+1 و هم اکنوی یکی از طرف های مهم اروپایی است، یکی از کشورهاست که به طور محسوسی در حال خارج شدن از اقتصاد ایران است.
شرکت های فرانسوی که اولین شرکت هایی بودند که به طمع بهره برداری از مواهب برجام به اقتصاد ایران ورود کردند، اولین کشورهایی هستند که از ایران بعد از خروج آمریکا از برجام خارج می شوند.
توتال، غول نفتی فرانسوی، جزو اولین کمپانی‌های خارجی بود که در 26 اردیبهشت ماه اعلام کرد در صورتی که مشمول معافیت دولت آمریکا ضمن حمایت دولتهای اروپایی و فرانسوی نشود، تا 4 نوامبر از پروژه پارس جنوبی خارج خواهد شد. شرکت گازی انجی فرانسه به دنبال توتال اعلام خروج کرده است.
شرکت هواپیماسازی ایرباس که دفتر مرکزی آن در شهر تولوز فرانسه قرار دارد و کارخانجات آن در سراسر اروپا گسترده می‌باشد، نیز همین روند را پیش گرفته است.
شرکت‌های خودروسازی فرانسوی پژو ــ سیتروئن (PSA) و رنو که پیش از این نیز سابقه به‌بهانه تحریم‌های آمریکا نقض عهد داشتند ــ با وجود اینکه رنو پس از برجام قراردادی را به‌ارزش 700 میلیون یورو برای ساخت خودرو در ایران امضا کرده بود ــ اعلام کردند که فعالیت‌های خود در ایران را محدود می‌کنند.
با این حال هنوز چشم بسیاری از دولتی‌ها به مذاکره با چشم آبی هاست، این در حالی است که دستکم مذکرات در برجام نشان داده که از درون جلسات مذاکره با غرب چیزی عاید کشورمان نمی‌شود. فرانسه نمونه کوچک اما مهم و قابل توجهی از رویه و سیاست اروپاست.
درشرایطی کشور در انتظاری دیگری برای مذاکره قرار گرفته است که حتی اصولی برای مذاکره با اروپا در این حوزه چیده نشده است. اینکه اروپایی ها دست به مهره و بازی شوند و شرکت‌های آنها یکی پس از دیگری به بهانه آمریکا از اقتصاد ایران خارج شود و سپس ما مشغول مذاکره با این کشورها باشیم، موضوع قابل تاملی است. در این حوزه حتی این اصول که نبایستی تا پیش از تصمیم گیری ایران و اروپا هیچ اقدامی علیه کشورمان و بر ضد برجام صورت گیرد، رعایت نمی شود.
در کنار خروج محسوس کشورهای اروپایی از اقتصاد ایران و چشم انتظاری دولتمردان برای مذاکره با اروپا موضوع اساسی اینجاست که اقتصاد ایران دیگر نمی تواند منتظر و بلاتکلیف مذاکرات بی ثمر خارجی بنشیند. به نظر می رسد بخش بزرگی از رکودی که در این 5 سال و تا به امروز بر اقتصاد ایران سایه افکنده به دلیل همین بلاتکلیفی است. درحالی که برخی از پاستورنشینان از جمله « معصومه ابتکار» در مصاحبه های خارجی عنوان می کنند که نمی توان بیش از این منتظر اروپا ماند.
حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان شامگاه شنبه در دیدار با جمعی از علما و روحانیون بیان کرد: « توجه داشته باشید که شرایطی که امروز در آمریکا وجود دارد نیز دائمی نیست و معلوم نیست که در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و دیگر انتخابات پیش‌رو در کشور، چه اتفاقی بیفتد. در هر حال باید مسایل را با تدبیر پیگیری و حل و فصل کنیم.»
با این سخنان به نظر می رسد رئیس جمهور چشم امید به تغییرات هیئت حاکمه آمریکا بسته است اما شرایط کشور ایجاب می کند که یک آلترناتیو و گزینه جایگزینی برای برجام از سوی دولت اعلام و خط مشی اقتصادی بر روی آن حرکت کند. دولتمردان پیشتر در زمان تهدید «دانلد ترامپ» برای خروج از برجام بیان می کردند که برنامه های خاصی برای مقابله با اقدامات آمریکا دارند اما بعد از خرج آمریکا از برجام برنامه خاصی اجرا نشد و موارد منوط به مذاکره با اروپا شد.
البته به نظر می رسد که بازار داخلی ایران نیز پیشتر به طور واقع بینانه‌ای نسبت به مذاکرات با اروپا بدبین است و اقتصاد خصوصی ایران به این نتیجه رسیده است که دیگر نمی توان به انتظار وعده‌ها و امیدهای واهی نشست. این موضوع خود نقطه امید و سکوی پرتاب و پیشرفتی است که تجربه تاریخی برجام برای اقتصاد ایران به ثمر آورده است و این تجربه در سطوح دیگر نیز باید به کار بسته شود.
