صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«جان کری»، وزیر خارجه سابق آمریکا که وارد رایزنی‌هایی مخفیانه برای نجات توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) شده بود خروج ترامپ از برجام را به‌عنوان اشتباه تاریخی آمریکا یادکرده که نگرانی‌های رهبر انقلاب را تأیید کرده است.
او در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در سوئیس، به روزنامه «نویه زوریخر تسایتونگ» درباره پیامدهای خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران هشدار داد و خروج ترامپ از توافق هسته‌ای را بزرگترین اشتباه راهبردی از زمان جنگ عراق و اشتباهی مهم در تمامی تاریخ آمریکا نام برد.کری این اقدام ترامپ را عامل انزوای آمریکا می‌داند و می‌گوید: آمریکا در برابر ایران راهبردی را انتخاب کرده است که جرج بوش علیه عراق در پیش گرفت و این راهبرد «تغییر رژیم» است و آنطوری که تاریخ نشان می‌دهد، نتیجه خوبی ندارد.
اروپا امکان فعالیت اقتصادی برای ایران فراهم کند
وزیر خارجه سابق آمریکا با بیان اینکه دولت ترامپ راهکار غیرسازنده و خودتخریبی را در پیش گرفته است، از دولت‌های اروپایی می‌خواهد که در این موضوع مداخله کنند و برای ایران این امکان را فراهم کنند تا فعالیت اقتصادی داشته باشد. چراکه او پیش‌بینی می‌کند در غیر این صورت شرایط بسیار دشوار خواهد شد. وی در عین حال در این گفتوگو مدعی می‌شود که «برجام برای خلاص شدن از شر برنامه هسته‌ای ایران بود». او در ادامه تأکید کرد که «در دوران اوباما چشمان‌مان را به راحتی روی فعالیت‌های منطقه‌ای ایران نبستیم ما تحریم تسلیحاتی و تحریم‌هایی را در ارتباط با نقض حقوق‌بشر، برنامه موشکی و فعالیت‌های حزب‌الله اعمال کردیم. ما نمی‌خواهیم راه برای دستیابی به راه‌حل منطقی بسته شود و این به موضوع هسته‌ای ارتباط دارد. ما با این توافق یک هدف داشتیم: از شر برنامه هسته‌ای ایران خلاص شویم».
ایران پایبند بود اما ما توافق را نقض کردیم
کری در ادامه گفت: من این را به صراحت می‌گویم که ایرانی‌ها به توافق پایبند بودند ولی ما با اقدام ترامپ برای خروج از توافق، آن را نقض کردیم.
کری همچنین در مورد پیامد مورد انتظار درباره ایران و تمامی منطقه گفت: «وضعیت خاص و بسیار خطرناک است و امکان درگیری به صورت واقعی وجود دارد. ایران بدون هیچ اقدامی نظاره‌گر این نخواهد بود که به وسیله طرف‌های دیگر قرارداد مورد حمله قرار بگیرد. دولت نمی‌تواند به دلایل داخلی این کار را انجام دهد. تندروها متوجه می‌شوند و اعلام می‌کنند که شما می‌پذیرید که آمریکا ایران را تحقیر کند. ما کشوری مستقل هستیم و حق داریم برنامه هسته‌ای داشته باشیم. این موضوع شرایط را دشوار می‌کند . تقصیر این اوضاع بر گردن ترامپ است که این وضعیت را ایجاد کرده است. او این فرصت را داشت که با ایران وارد مذاکره شود. اکنون ایرانی‌ها این‌کار را نخواهند کرد چرا که ترامپ ثابت کرده است که نمی‌توان با آمریکا وارد معامله شد. این ناراحت‌کننده‌ترین بعد قضیه است. در مجموع ترامپ همه چیزهایی که (آیت‌الله) خامنه‌ای به‌عنوان رهبر انقلاب ایران از آنها نگران بود را تأیید کرد.»
دیپلماسی پشت‌پرده کری برای حفظ برجام
کری پیش از این و برای جلوگیری از خروج آمریکا از برجام وارد نوعی دیپلماسی پشت‌پرده با یکی از مقام‌های ارشد اروپایی و ایرانی شده بود. این خبری است که روزنامه «بوستون‌گلوب» 15 اردیبهشت‌ماه آن را منتشر کرد. مطابق این گزارش، «جان کری» در راستای تلاش برای نجات دادن یکی از مهم‌ترین دستاوردهایش در زمان حضور در سمت وزارت خارجه آمریکا برای گفتوگو درباره روش‌های حفظ برجام با آقای «محمد جواد ظریف»، وزیر خارجه ایران دیدار کرده است. «بوستون‌گلوب» مدعی شده بود دومین بار ظرف حدود دو ماه گذشته است که «کری» و «ظریف» برای تدوین راهبردهایی جهت نجات برجام با یکدیگر دیدار کرده‌اند. دیداری که از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز تأیید شد.
این روزنامه آمریکایی از تلاش کری برای نجات برجام به‌عنوان «مأموریتی جسورانه، هر چند مخفی» نام برده و نوشته بود «او برای وارد آوردن فشارهای بیرونی روی دولت ترامپ برای ماندن در برجام به فهرست‌هایی از ارتباطاتش متوسل شده که در دوران حضورش در وزارت خارجه آمریکا جمع‌آوری کرده است. » منبع مورد استناد روزنامه آمریکایی همچنین گفته بود: «کری» با «فرانک والتر اشتاین‌مایر»، رییس‌جمهوری آلمان دیدار و «فدریکا موگرینی»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم تلفنی گفتوگو کرده است. همچنین کری با «امانوئل ماکرون»، رییس‌جمهوری فرانسه نیز در پاریس و نیویورک دیدار و با وی به دو زبان انگلیسی و فرانسه درباره تهدیدهای هسته‌ای در منطقه رایزنی کرده بود. به نوشته این روزنامه وزیر خارجه سابق آمریکا تلاشی مخفیانه هم در حمایت از برجام در کنگره این کشور داشته و با اعضای کنگره ازجمله پال رایان، رییس مجلس نمایندگان آمریکا در این خصوص گفتوگو کرده بود.
واکنش ترامپ به کری: دور شود!
اقداماتی که البته واکنش ترامپ را نیز به همراه داشت و او در توئیتی خطاب به کری نوشت: «آمریکا نیازی به دیپلماسی در سایه و احتمالاً غیرقانونیِ جان‌کری درباره توافق (هسته‌ای) ایران که بسیار بد مورد مذاکره قرار گرفته، ندارد.» رییس‌جمهوری آمریکا که بارها از وزیر خارجه پیشین این کشور به دلیل توافق برجام انتقاد کرده است، با تکرار این اظهاراتش افزود: «او (جان کری) نخستین کسی بوده که این وضعیت درهم‌و برهم را درست کرد.»
او همچنین در توئیتی دیگر نوشت: «از مذاکرات فاصله بگیر چراکه در حال آسیب‌رساندن به کشور خودت هستی. ترامپ این را هم تأکید کرد که آمریکا به جان کری در مورد برجام نیازی ندارد.»
سختگیرانه‌ترین و شفاف‌ترین توافق در کره زمین
کری در دفاع از توافق هسته‌ای بارها گفته است: این توافق سختگیرانه‌ترین و شفاف‌ترین توافق در کره زمین تا به امروز بوده است. اگر ما از این توافق کنار بکشیم، ۳۰ سال طول خواهد کشید تا یک رییس‌جمهوری دیگر بتواند بر سر میز مذاکره بنشیند. در این صورت، اگر اشتباهی رخ دهد ما در مسیر رویارویی با تهران قرار خواهیم گرفت.
جان کری این انتقاد را هم از ترامپ کرده بود که «ما امروز به جای منافع ملی واقعی، فقط خودمان، حزب‌مان و منافع ایدئولوژیک‌مان را می‌بینیم. نسل‌های گذشته آمریکایی‌ها شاهد رهبرانی بودند که می‌ایستادند و رهبری می‌کردند اما ما امروز شاهد چنین چیزی نیستیم. فقط صبح‌ها با یک توفان توییتری مواجه می‌شویم و به طرز حیرت‌انگیزی از حقیقت دور می‌شویم.»
