اعتماد/ متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
روسیه برای چندمین بار طی دو هفته گذشته، روز چهارشنبه بار دیگر بر موضع خود مبنی بر عقب‌نشینی کلیه نیروهای خارجی از مناطق جنوب و جنوب غربی خاک سوریه تاکید کرد؛ موضعی که هر چند هنوز گامی عملی برای اجرای آن برداشته‌نشده است، اما به منبع گمانه‌زنی‌های مختلف در مورد وضعیت مرزهای سوریه با اردن و سرزمین‌های اشغالی در فلسطین و جولان و احتمال خروج نیروهای امریکا و نیروهای ادعایی وابسته به ایران در این منطقه منجر شده است. مسکو اعلام کرده تلاش می‌کند زمینه‌ها برای کنترل مرز با اردن و سرزمین‌های اشغالی توسط ارتش سوریه و گسترش سرزمین‌های تحت تسلط دمشق به جنوب و جنوب غربی این کشور را با قطع حمایت خارجی از گروه‌های معارض مسلح فراهم کند. قنیطره، درعا و سویدا، در جنوبی‌ترین نقطه سوریه، بر اساس توافق یک سال پیش میان امریکا، اردن و روسیه، به عنوان منطقه کاهش تنش اعلام شد. بر اساس این توافق که پس از آغاز فرآیند ابتکار آستانه میان ایران، ترکیه و روسیه به عنوان ضامن آتش‌بس در مناطق دیگر سوریه به نتیجه رسید، روسیه با اردن و امریکا به عنوان ضامن آتش‌بس در این سه استان به توافق رسید. استان قنیطره، که بخش اعظم آن را بلندی‌های جولان اشغالی تحت اختیار رژیم صهیونیستی تشکیل می‌دهد، به لحاظ استراتژیک برای اسراییل بسیار اهمیت دارد. مقام‌های تل‌آویو چه در اظهارنظرهای عمومی و چه در مذاکره‌های خصوصی، بارها نسبت به نزدیک شدن نیروهای متحد ایران و حزب‌الله لبنان به نقاط تماس بلندی‌های جولان اشغالی با دیگر نقاط سوریه اظهار نگرانی کرده‌اند. این نگرانی تل‌آویو چندین بار طی گفت‌وگوهای مقام‌های تل‌آویو با مقام‌های روسی مطرح شده است، از جمله تقاضا در مورد دور نگه داشتن نیروهای ایرانی و متحدانش از مناطق تحت اشغال رژیم صهیونیستی در سفر ماه گذشته بنیامین نتانیاهو به مسکو، بار دیگر مطرح شد. رسانه‌های خبری گزارش می‌دهند که روسیه در مذاکرات غیرعلنی این خواست اسراییل را پذیرفته است. به گزارش شبکه تلویزیونی هاداشوت رژیم صهیونیستی، در گفت‌وگوی جمعه هفته گذشته میان سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی، توافق نهایی در مورد یک معامله برای پذیرش حضور نیروهای ارتش سوریه برای کنترل نقاط تماس با مناطق اشغالی، به شرط تضمین خروج همه نیروهای ایرانی از این منطقه حاصل شده است.
احتمال عقب‌نشینی امریکا از پایگاه تنف
روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط در شماره روز یک‌شنبه خود در گزارشی اشاره کرده‌بود که احتمال دارد دولت امریکا برای عقب‌نشینی نیروهای ارتش این کشور از پایگاه جنجالی تنف، در جنوب شرقی سوریه، موافقت کند. به نوشته الشرق الاوسط، طی یک هفته گذشته دیوید ساترفیلد، معاون دستیار وزیر خارجه امریکا روی یک سند پیشنهادی برای عقب‌نشینی همه نیروهای خارجی از ٢٠ تا ٢٥ کیلومتری مرزهای اردن کار می‌کند که بر اساس آن ضمن واگذاری این مناطق که در حال حاضر ٧٠ درصد آن در اختیار گروه‌های معارض است به ارتش سوریه، گذرگاه‌های مرزی میان اردن و سوریه بازگشایی خواهند شد. بر اساس این پیشنهاد امریکا، طرح تخلیه استان درعا از نیروهای شبه‌نظامی از طریق انتقال امن آنها به استان ادلب در شمال سوریه عملی می‌شود و بر این اساس، به نوشته الشرق الاوسط، احتمال تخلیه پایگاه نظامی جنجالی امریکا در بیابان‌های میان مرزهای عراق و اردن هم وجود دارد. به نوشته الشرق الاوسط، تهیه این برنامه پیشنهادی یکی از آخرین مسوولیت‌های دیوید ساترفیلد، پیش از تغییر مقام و اعزام به آنکارا به عنوان سفیر جدید ایالات متحده در ترکیه خواهد بود. مسکو چندین بار از حضور نظامی امریکا در پایگاه تنف انتقاد کرده است تا جایی که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه می‌گوید: «به نظر من از لحاظ نظامی هیچ توجیه منطقی برای باقی ماندن نیروهای امریکایی در پایگاه تنف وجود ندارد.» پایگاه تنف که ابتدا به عنوان یک مرکز آموزش نیروهای شبه‌نظامی معارض از سوی امریکا تاسیس شد، به نوشته رسانه‌های امریکایی طی یک سال گذشته به نقطه‌ای استراتژیک در نقشه امریکا برای کنترل نفوذ ایران در سوریه تبدیل شده است. دو هفته پیش روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی این پایگاه نظامی را «دماسنج عزم امریکا برای رویارویی با نفوذ ایران در سوریه» خوانده‌بود و آن را مهم‌ترین پایگاه استراتژیک برای رویارویی با حمایت ایران از نیروهای متحدش در سوریه عنوان می‌کند. امریکا ادعا می‌کند که از طریق حفظ این پایگاه قصد دارد اجازه عبور و مرور و ارسال سلاح برای نیروهای متحد ایران در سوریه از طریق خاک عراق را بگیرد.
جنوب بعد از پایتخت
بعد از پایان عملیات آزادسازی غوطه شرقی دمشق از اختیار نیروهای شبه‌نظامی و بعد از آن بیرون راندن بازمانده‌های داعش از حومه جنوبی دمشق، استان‌های جنوبی این کشور، هدف بعدی دولت بشار اسد برای احیای تسلط دولت مرکزی است. طی روزهای گذشته رسانه‌های معارضان از جابه‌جایی بزرگ نیروهای ارتش سوریه برای آغاز عملیات در استان درعا خبر دادند و بر اساس گزارش رسانه‌های دولتی سوریه، هواپیماهای ارتش اطلاعیه‌هایی بر فرار شهرهای جنوبی پخش کرده‌اند که به ساکنان مناطق برای همکاری با گروه‌های معارض مسلح هشدار داده و از آزادی قریب الوقوع این مناطق خبر داده است. این تحولات اما با واکنش ایالات متحده امریکا مواجه شد و سخنگوی وزارت خارجه امریکا، ابتدای هفته جاری هشدار داد «امریکا به عنوان ضامن منطقه کاهش تنش در صورت شکسته‌شدن آتش‌بس از سوی ارتش سوریه، پاسخی قاطع و درخور خواهد داد. » اما گزارش‌های جدیدتر نشان می‌دهد که در صورت توافق نهایی میان اسراییل، اردن، امریکا و روسیه، احتمال آزاد شدن این مناطق از اختیار نیروهای مخالف بدون بروز یک درگیری جدی وجود دارد. به گزارش پایگاه خبری المصادر اردن به عنوان یکی از میزبانان آوارگان سوری، که اقتصادش چه به دلیل هزینه‌های نگهداری از آوارگان و چه به دلیل بسته شدن گذرگاه‌های تجاری با سوریه دچار مشکل شده است، از در اختیار گرفتن مجدد کنترل مرزها توسط دمشق استقبال می‌کند، اما بروز درگیری‌هایی که باعث سیل بیشتر آوارگان به اردن شود نیز باعث نگرانی امان است. میخاییل بوگدانف، معاون وزیر خارجه روسیه دو روز پیش خبر داده‌بود که روسیه از برگزاری یک نشست سه جانبه میان مسکو، واشنگتن و امان، برای بررسی وضعیت آینده مرزهای اردن و سوریه استقبال می‌کند.
