صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شرکت آمریکایی-فرانسوی توتال برای دومین‌بار در دو دهه اخیر با وجود داشتن قراردادهای سنگین و چند میلیارد دلاری فعالیت در ایران را متوقف کرد و قرار است بازهم بدون پرداخت جریمه راهی کشورش شود، آن‌هم در شرایطی که حداقل پنج‌میلیارد دلار ضرر به کشورمان زده است.
اعتماد به عهدشکن
در سال79 بود که وزارت نفت ایران قراردادی برای توسعه فاز11 پارس‌جنوبی با توتال منعقد کرد اما این شرکت آمریکایی-فرانسوی بر خلاف توافقنامه با ایران در سال79، توسعه مرزی‌ترین فاز پارس‌جنوبی، هشت سال به تأخیر افتاد و در سال87، اعلام کرد که ریسک سرمایه‌گذاری در ایران با توجه به تحریم‌ها، بسیار زیاد است و کشورمان را ترک کرد، اما وزارت نفت ایران بدون توجه به این تجربه تلخ خود در سال87 و بدون توجه به نظر منتقدان و دلسوزان دوباره با چنین شرکت بدعهدی، آن هم برای کار روی همان پروژه‌ای که به‌خاطر بدعهدی توتال متوقف شده بود قرارداد همکاری و توسعه امضا کرد. قراردادی که از سوی دولت با عنوان «نماد شکست تحریم‌ها» خوانده می‌شد.
قراداد گازی توسعه فاز11 پارس‌جنوبی در روز دوشنبه ۱۲تیر‌ماه به امضای مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و مدیران شرکت‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین و شرکت ایرانی پتروپارس رسید، قرار بود تا این کنسرسیوم چهارمیلیارد‌و۸۰۰میلیون دلار در توسعه فاز۱۱ میدان گازی پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری کند تا ظرفیت برداشت ایران از این میدان را به ۵۶میلیون متر مکعب برساند.
اما تنها با گذشت 10ماه از انعقاد این قرارداد، توتال بازهم به بهانه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرد در صورتی که از آمریکا معافیت تحریمی خاص دریافت نکند، قادر به ادامه همکاری در پروژه پارس‌جنوبی نیست و ادامه داده که توتال در موقعیتی نیست که پروژه فاز11 پارس‌جنوبی را ادامه دهد و مجبور شده تمام فعالیت‌های مربوطه را پیش از چهار نوامبر 2018 متوقف کند، مگر آنکه ایالات‌متحده با حمایت مقام‌های فرانسوی و اروپایی یک معافیت تحریمی ویژه به توتال اعطا کنند! شرطی که اعطای آن از ناحیه ایالات‌متحده‌آمریکا به توتال امری محال به نظر می‌آید. نکته عجیب ماجرا اما سخنان آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت نسبت به این بیانیه بود که جزئیاتی از قرارداد محرمانه وزارت نفت با توتال را هم افشا کرد!
توتال نقض قرارداد کرد اما جریمه نمی‌شود!
وزیر نفت، پنجشنبه در پی متوقف شدن فعالیت‌های توتال در ایران گفت: «جریمه‌ای مشمول این کار توتال نمی‌شود، فقط آن پولی که این شرکت تاکنون هزینه کرده، به او عودت داده نمی‌شود!» این سخنان آقای وزیر در حالی است که کل پول هزینه‌شده از سوی توتال در ایران بین 40 تا 60میلیون‌دلار است که اغلب آن نیز یا صرف هزینه جاری توتال یا صرف تحقیق، توسعه و پژوهش درباره میادین نفتی ایران شده است.
بعد از این سخنان وزیر نفت، این احتمال به‌شدت تقویت شده که توتال فرانسه درباره این رقم اندک، ادعایی مطرح نخواهد کرد چرا که این شرکت بزرگ فرانسوی در قسمت دیگر پارس‌جنوبی و برای همسایه عربی درحال اکتشاف و حفاری است. از آن مهم‌تر اینکه شرکت توتال سهم خود را به شرکت چینی واگذار خواهد کرد، بنابراین اندک هزینه صرف شده نیز از چینی‌ها اخذ می‌شود!
سرقت اطلاعات میادین نفتی
همین موضوع تاحدودی این ذهنیت را تقویت کرده که توتال از ابتدا با برنامه وارد صنعت نفت ایران شده تا حد امکان و با سفت‌تر شدن حلقه تحریم‌ها طرف ایرانی را یک‌بار دیگر غافلگیر کند. از سویی دیگر خبرهایی مبنی بر اینکه توتال قسمت اعظمی از اطلاعات محرمانه میادین نفتی ایران را از وزارت نفت دریافت کرده است و حتی عده‌ای دزدیدن این اطلاعات را هدف اصلی توتال از انعقاد قرارداد با ایران می‌دانند، حال این سؤال پیش می‌آید که آیا در قرارداد بندی گنجانده شده است در‌صورتی‌که توتال از اطلاعاتی که در ایران به‌دست آورده، بعدها و در جای دیگری استفاده کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
صنعت نفت ایران به‌دلیل قدمت بالای چاه‌های آن و توسعه نیافته بودن تعداد زیادی از میادین مشترک و اعمال تحریم‌های بین‌المللی دچار عقب‌ماندگی جدی شده، از این‌رو، توسعه این صنعت در طول برنامه ششم منوط به تزریق دست‌کم ۲۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی است، حال آنکه با همه سروصداها پیرامون آثار مهم پسابرجام، تنها قرارداد مهم، همین قرارداد نیم‌بند با توتال بوده است.
درست بودن پیش‌بینی‌ها
از زمان جدی‌تر شدن حضور توتال در صنعت نفت ایران، بسیاری، اعتماد مجدد وزارت نفت به این شرکت به گفته آن‌ها بدقولی فرانسوی را به روش‌های گوناگون گوشزد کرده‌اند. در مقابل اما وزرات نفت از حضور توتال در ایران ابراز خرسندی کرده و پیوستن توتال به صنعت نفت ایران را اتفاقی میمون برشمرده‌اند!
اکنون و با وداع نابهنگام این شرکت فرانسوی از فاز۱۱ پارس‌جنوبی، پیش‌بینی منتقدان دولت مبنی بر بدعهدی این شرکت فرانسوی، درست از آب درآمده است.
نام توتال در صنعت نفت ایران از گذشته تا اکنون مترادف با حواشی و جنجال جدی بوده که یک نمونه بارز آن، باز شدن پای این شرکت بزرگ نفتی به پرونده پرداخت رشوه به برخی از افراد صنعت نفت ایران در سال‌های گذشته بوده، باید دید که تبعات منفی این اقدام توتال علیه منافع ایران درآینده چه خواهد بود چرا که در آن‌سوی میدان گازی پارس، دست فرانسوی‌ها در کاسه قطری‌هاست!
