سخت‌ ترین یک‌ سال دولت

همشهری/ متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

مجید مهرابی دلجو| ایران، 29اردیبهشت سال گذشته، پیچیده‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری ادوار مختلف را پشت سرگذاشت؛ از یک سو حسن روحانی رئیس دولت مستقر، پس از 4سال همچنان درگیر آواربرداری از میراث اقتصادی 8ساله دولت اصولگرای احمدی‌نژاد بود و از سوی دیگر جریان رقیب، با هدف‌گیری پاشنه آشیل اقتصادی دولت، به امید «یک دوره‌ای‌‌کردن روحانی» بودند. انتخابات 96 برخلاف انتخابات 92 تقابل حقوقدان- سرهنگ نبود؛ انتخاباتی بود که بر بستری از امید و ناامیدی شکل گرفته بود. جریان رقیب رئیس‌جمهور مستقر، همه ابزارها و بلندگوهای تبلیغاتی خود را به‌کار گرفته بود تا با بزرگ‌نمایی بیش از اندازه مشکلات اقتصادی، امید مردم به دولت تدبیر را کور کند، وضعیت کشور اما آنقدر سیاه و ترسناک نبود که در فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای جریان رقیب و در نطق‌های انتخاباتی‌شان نمایش داده می‌شد و در عین حال امید در رگ ایران هم خشک نشده بود که اگر غیر از این بود، مردم دوباره با 23میلیون و 636هزار و 652 رأی، حسن روحانی را انتخاب نمی‌کردند و رأی به تداوم دولت تدبیر و امید نمی‌دادند. در مقابل ابراهیم رئیسی، 15میلیون و 835هزار و 794رأی آورد و به مشهد برگشت؛ به جایی که بعدها جرقه حوادثی مثل اغتشاشات دی ماه از آنجا خورد. ریشه آن حوادث در ظاهر مسائل معیشتی بود اما بعدها علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در نطقی در مجلس که خبرگزاری ایسنا مشروح آن را منتشر کرد، از اینکه سیاه‌نمایی‌های انتخاباتی 7‌ماه پس از انتخابات تداوم دارد، گلایه کرده بود. او گفته بود: « متأسفانه برخی تحلیل‌ها در رسانه‌ها نشانگر این است که پس از گذشت 7‌ماه از انتخابات همچنان فضای ردوبدل سیاسی با پس زمینه انتخابات آن هم گاه با سیاه‌نمایی ادامه دارد».

حسن روحانی دولت دوازدهم خود را بر بستر مشکلات رویاند، از همان تشکیل کابینه‌اش که برای پیدا کردن وزیر علوم تا ماه‌ها سردرگم بود و فهرست هیأت وزیران را با یک جای خالی به مجلس برد تا بد‌اقبالی‌هایی که در عرصه سیاست خارجی دامن دولت را گرفت، روزهای سختی برای دولت دوازدهم رقم زد. دولت در داخل و خارج دچار مسئله شده بود و اوضاع چنان برای روحانی به هم ریخته بود که اگر در خارج از کشور رئیس جمهور آمریکا از برجام خارج می‌شد و اتحادیه اروپا در جبهه ایران می‌ایستاد در داخل کشور چهره‌ها و نهادهایی با صدور بیانیه روحانی را دعوت به عذرخواهی می‌کردند. اعتراض‌های مختلف در نقاط مختلف کشور از شهرستان‌های اصفهان به‌خاطر کم‌آبی گرفته تا کازرون به‌خاطر تفکیک شهری، همگی دولت را در داخل کشور درگیر خود کرده بود. ماجرای دراویش گنابادی و اغتشاشات خیابان پاسداران تهران و مسئله چموشی دلار و سکه در چهارراه استانبول از یک سو و اتفاقات طبیعی غیرقابل پیش‌بینی مثل زلزله کرمانشاه و کرمان عملا قدرت خلاقیت را از دولت گرفته بود. روحانی سعی کرد با شفاف‌سازی‌ در موضوعاتی مثل بودجه نشان دهد که دولت همه جا تصمیم‌گیر نهایی نیست، چه آنکه در مسئله فیلترینگ تلگرام، دادستان کل کشور هم اعلام کرد رئیس دولت در یک سال گذشته در تمام بحث‌هایی که در شورای‌عالی فضای مجازی درباره فیلتر تلگرام بحث می‌شد، مخالف این موضوع بود اما بالاخره فیلتر تلگرام توپ سنگینی بود که به زمین دولت افتاد. با همه این احوال دولت 3سال دیگر را پیش روی خود دارد. در این 3 سال رای دهندگان به روحانی مطالباتی از او دارند که رفته رفته این مطالبات را فریاد می‌زنند دیروز در فضای مجازی کاربری برای روحانی نوشت: «یک‌سال از اعتماد دوباره ما به شما گذشت، ممکن است خیلی از اتفاقات یک‌سال گذشته برخلاف میل شما رخ داده باشد، اما تازمانی که شفاف با مردم صحبت نکنید ما آن را از چشم شما می‌بینیم.»، این مطالبات در سفر اخیری که حسن روحانی به نیشابور داشت خود را نشان داد آنجا که قبل از سخنرانی روحانی در استادیوم اصلی این شهرستان مردم شعار «روحانی برای مردم بجنگ» یا «روحانی ، روحانی ، تلگرام تلگرام» را فریاد می زدند. اگر چندماهی پس از انتخابات موج سازی جریان رقیب به هشتگ سازی «پشیمانیم» برای روحانی رسیده بود، دیروز در سالگرد انتخابات رای دهندگان به روحانی با هشتگ «منتقد روحانی‌ام» بخشی از مطالبات خود را مطرح کردند. کاربری به نقل از روحانی نوشت: بعضی کارها هست که با رای ۵۱ درصد نمی‌شود. رای بالا کارساز خواهد بود. این کاربر ادامه داد: آقای روحانی ما به وعده خودمون وفا کردیم .

دستاورد شفاف‌سازی
مصطفی تاجزاده - فعال سیاسی اصلاح‌طلب

دستاورد حضور اصلاح‌طلبان در قدرت، شفاف‌سازی‌ امور است. در چه دولتی هزینه‌های کشور در‌ماه مثلا فروردین شفاف شد؟ قراردادهای شهرداری کی علنی و شفاف شد؟ یکی از دلایل حضور اصلاح‌طلبان در قدرت این است که نقد دولت و حکومت را ممکن می‌کند. امروز من و شما می‌توانیم حاکمیت را نقد کنیم چون دولت آقای روحانی سر کار است و خودش نقد می‌شود. برای مثال گفت‌وگو درباره دیپلماسی هسته‌ای کشورمان در زمان آقای احمدی‌نژاد ممکن نبود. مردم در مجموع علل اصلی مشکلات را می‌شناسند. چون فکر می‌کردند دولت منتخب به تنهایی مقصر نیست. بلکه مقصر اصلی دولت پنهان است. اصلاح‌طلبان درمورد به‌کار گرفتن نیروهای توانا با مانع مواجه هستند. در انتخابات با نظارت استصوابی بسیاری از شایستگانشان را حذف می‌کنند و ما مجبور می‌شویم با تیم امیدمان وارد رقابت شویم نه با تیم ملی خود. در انتخاب مدیران اجرایی نیز مانع می‌تراشند.

در برجام ضرر نکردیم
سیدرضا اکرمی - عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز

من سال پنجم دولت را سال سختی دیدم؛ از انتخابات به بعد، حادثه اعتراضات مردمی دی‌ماه، نوسانات ارزی و خارج شدن آمریکا از برجام سال سختی برای دولت رقم زد. دولت می‌خواهد به وعده‌هایش عمل کند ولی برخی حوادث و موانع، تحقق وعده‌ها را به تأخیر می‌اندازد. خروج آمریکا از برجام برای فشار اقتصادی و روانی بر ایران است. این بر بازار کشور اثر می‌گذارد و ما متأسفانه متوجه شدیم که کمپانی‌ها و بازارها 2ماه است که حاضر نیستند با ما خرید و فروش قطعی و دائمی داشته باشند. دولت به تنهایی نمی‌تواند همه این مشکلات را برطرف کند. مشکل دولت در هر 2دور انتخابات اطلاع‌رسانی ضعیف آن بوده است. ما از نظر برجام هرگز ضرر نکردیم، بلکه آمریکا را به دنیا شناساندیم؛ اینکه پیمان‌شکن است. همین که اروپا می‌گوید بدون آمریکا برجام را ادامه می‌دهیم، 5سال پیش اینگونه نبود. آقایی می‌گوید سال1400مردم از این دولت رویگردان می‌شوند. مگر می‌توان وکیل مردم بود؟ مردم وقتی مشکل دارند یک جور حرف می‌زنند ولی 22بهمن به‌گونه دیگری عمل می‌کنند. ما هم اعتراضات دی‌ماه را دیده‌ایم و هم 22بهمن را.

بدون اجماع هزینه سنگینی می‌دهیم
حسین مرعشی - سخنگوی حزب کارگزاران

امروز کشور ما با مشکلی به نام ظهور پدیده ترامپ در آمریکا روبه‌روست که همه حیثیت دولت آمریکا را در عرصه بین‌المللی به چالش کشیده و در گوشه و کنار توافقنامه‌های مختلف بین‌المللی را به هم زده است. ما خوشبختانه رئیس‌جمهوری را در سال گذشته انتخاب کردیم که در این عرصه صاحب دانش و تجربه است. وظیفه گروه‌های سیاسی، شخصیت‌های مؤثر اجتماعی و همه تریبون‌های کشور است که بر طبل اختلافات ننوازند. وظیفه آقای رئیس‌جمهور و سایر مسئولان سنگین‌تر است و در این شرایط باید بتوانند به راه‌حل‌های اجماعی برسند. ما اگر در مسئله پیش رو به اجماع نرسیم، کشورمان به‌طور حتم هزینه‌های سنگینی خواهد پرداخت و این هزینه نیز از جیب مردم پرداخت می‌شود. این کار سنگین آقای رئیس‌جمهور است که در وهله اول با کارشناسی قوی درون دولت به راه‌حل برسند و در وهله دوم با هماهنگی مجلس و جلب نظر مقام معظم رهبری و هماهنگ کردن همه امکانات نظامی، لشکری و کشوری بتوانند به یک تصمیم مناسب و کم‌هزینه برای امور کشور در این مقطع حساس تاریخی برسند.

کاهش 50درصدی سبد رأی امید
ناصر ایمانی- فعال سیاسی اصولگرا

عملکرد دولت در یک سال گذشته را می‌توان در 2سطح در جامعه ارزیابی کرد. نخست مسئله طرفداران سیاسی دولت است که آیا آنها از مجموعه عملکرد دولت راضی بوده‌اند یا خیر؟ دوم هم بحث قاطبه مردم است که دیدگاه آنها نسبت به مجموعه عملکرد دولت چیست؟ من تصور می‌کنم به واسطه بازتاب‌هایی که از داخل فراکسیون امید در مجلس و جریان‌های اصلاح‌طلب و اعتدالگرا منتشر می‌شود، رضایت چندانی از عملکرد دولت وجود ندارد. در سطح مردم نیز موضوع از ابعاد اقتصادی قابل تأمل است. مردم احساس می‌کنند در شاخصی همچون تورم میانگین قیمت‌ها بیشتر از آنچه دولت اعلام می‌کند افزایش یافته است. احساس مردم در شاخص‌های اشتغال و بیکاری نیز فراتر از آمارهای رسمی است. برجام حدود یک سال و اندی قبل از پایان دولت یازدهم امضا شد. با وجود گذشت یک سال از دولت جدید هم آثار ملموس اقتصادی حاصل از برجام دیده نشد. خروج آمریکا از برجام نیز آسیبی به دولت بود. در مجموع به‌نظر می‌رسد سبد آقای روحانی به نصف سال گذشته رسیده و کاهش زیادی داشته است.

سقوط ارزش پول ملی
حمیدرضا ترقی - عضو شورای مرکزی موتلفه

دولت دوازدهم با شعار حل مشکلات اقتصادی کشور و رفع بیکاری و رونق اقتصادی با توجه به برجام روی کار آمد و همه رقبای خودش را که امیدی به برجام نداشتند تخطئه و راهکارهای آنها را برای حل مشکل اشتغال رد کرد. دولت در مهم‌ترین برگ برنده خودش و پروژه‌ای که آن را به سرنوشت همه کشور گره زده بود شکست خورده است. دولت اگرچه در دوره یازدهم در کنترل قیمت ارز موفق بود، اما در این دولت نتوانست ارز را ثابت نگه دارد. در زمینه کاهش بیکاری اگرچه گام‌هایی برداشته شده، اما متناسب با نیازهای کشور نیست و بقیه مشکلات اقتصادی کشور ازجمله تولید نیز همچنان به سمت تعطیلی بخش اعظمی از آن پیش رفته است. ارزش پول ملی نیز که برای ملت ما بسیار مهم و حیاتی بود کاهش چشمگیری پیدا کرده است. عراق به‌رغم اینکه از نظر اقتصادی خیلی عقب‌تر از ماست ولی ارزش پول ملی‌اش نسبت به ما بسیار افزایش یافته است و این موجب شرمندگی ملت ما می‌شود. قول سرمایه‌گذاری خارجی محقق نشد و با توجه به اینکه عمده شعارهای دولت تحقق پیدا نکرده است، کارنامه یک سال دولت کارنامه قابل‌قبولی نیست.