خراسان/ آغاز به روز رسانی قوانین سال 1996 برای مسدودسازی اجرای تحریم های آمریکا توسط اتحادیه اروپا، اعلام حمایت مقامات سیاسی اروپایی از شرکت ها و بانک های کوچک و متوسط در مراوده با ایران درکنار مواضع تند سران فرانسه و آلمان درباره برنامه موشکی کشورمان، اتفاقاتی بود که همه در 48 ساعت گذشته و بعد از نشست سران اروپایی در صوفیه بلغارستان رخ داده است. در گزارش پیش رو به ابعاد تصمیم روز گذشته اروپا و چند وچون اجرایی شدن آن پرداخته ایم.
موعد آغاز اجرای قوانین مسدودسازی؛ 2 ماه دیگر
اتحادیه اروپا سه روز بعد از مذاکرات ظریف در بروکسل و با هدف توافق سران 28 کشور اروپایی در اجلاس اتحادیه اروپا در بلغارستان که چهارشنبه برگزار شد، از صبح دیروز روند به روز رسانی قوانین 22 سال قبل خود را برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه تهران آغاز کرد. قوانینی که در پی تحریم های آمریکا علیه ایران و لیبی در نوامبر 1996 وضع شد و بعد از تهدید به اجرایی شدن، موجب شد آمریکا از تحریم های خود عقب نشینی کند و عملاً قوانین آمریکا و اروپا هر دو اجرایی نشد. به گفته مقامات اروپایی «قوانین به روز شده تا دو ماه دیگر آغاز خواهد شد، البته اگر حمایت سیاسی محکمی از سوی سران اروپایی وجود داشته باشد، امکان اجرایی شدن زودتر این قانون وجود دارد، همان طور که امکان تأخیر در اجرای آن وجود دارد.» مقابله با اجرای احکام دادگاه های آمریکایی مهم ترین بخش قوانینی است که قرار است به روز شود. «مقررات انسداد» (BlockingRegulation) شرکت‌های اتحادیه اروپا را از رعایت تحریم‌های آمریکا منع می‌کند و عملا زمینه‌های حمایت مالی از این شرکت‌های اروپایی را فراهم می‌سازد و مانع از مجازات این شرکت‌ها توسط آمریکا می‌شود. همچنین اگر این شرکت ها با تحریم و جریمه مواجه شوند از آن ها حمایت می کند.
آثار اجرایی شدن قوانین اروپا به روایت ایرنا
بر اساس بیانیه ای که یانکر رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا صادر کرده، اعطای وام به پروژه‌های اتحادیه اروپا در ایران و تلاش برای بالاتر بردن سطح روابط بانکی با ایران از دیگر بخش های مقرراتی است که اروپا می خواهد آغاز کند. به گزارش انتخاب بانک سرمایه‌گذاری اروپا نیز قرار است یک مسیر تأمین مالی برای انجام تجارت با ایران فراهم کند. خبرگزاری ایرنا درباره اثر اجرایی شدن این قوانین نوشت: کمپانی‌های اروپایی که بر اثر قوانین فرامرزی کشور ثالث در معاملات و قراردادهای خود دچار ضرر و زیان یا آسیب شده‌اند، می‌توانند اطلاعات چنین آسیب‌هایی را در اختیار این شورا قرار دهند و هزینه ضرر و زیان این اشخاص حقیقی و حقوقی از سوی اتحادیه اروپا جبران می‌شود. براساس گزارش بی بی سی این خسارت ها از محل اموال آمریکا و شرکت های آمریکا در اروپا پرداخت می شود.
فارین‌پالیسی: تهدید اروپا به احیای مقررات مسدودسازی توخالی است
با این حال والدیس دومبروسکیس معاون کمیسیون اروپا طی جلسه‌ای در پارلمان اروپا گفت: «با توجه به ذات سیستم بانکداری بین‌المللی قانون مسدودسازی می‌تواند اثری محدود داشته باشد، زیرا بسیاری از بانک‌ها از سیستم مالی آمریکا و واحد پول دلار برای تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند.» به گزارش باشگاه خبرنگاران تحلیل گر نشریه فارین‌پالیسی هم تهدید اروپا به احیای مقررات مسدودسازی را «توخالی» توصیف کرد و گفت: ماهیت تحریم‌های آمریکا از سال ۲۰۱۰ به بعد به گونه‌ای تغییر کرده که نادیده گرفتن آن‌ها برای شرکت‌های اروپایی دیگر به آسانی سال ۱۹۹۶ نیست.
فارس: استفاده از این گزینه برای اروپا دشوار است
فارس نیز درباره اجرای قوانین مسدودسازی تحریم های آمریکا نوشت: مقررات مسدودسازی اروپا شاید بتواند از شرکت‌ها در برابر جریمه‌های آمریکا جلوگیری کند، اما توانی برای محافظت از بانک‌های اروپایی در برابر امکان قطع دسترسی به نظام مالی آمریکا نخواهد داشت.
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه استکهلم: تصمیم جدید اروپا به لحاظ عملی به نتیجه نخواهد رسید
در این باره سعید محمودی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه استکهلم نیز با اشاره به این که در سال 2010 قانون تحریم های آمریکا تبدیل به یک قانون بزرگ تر شده و عملاً اتحادیه اروپا به دلیل وجود تحریم های شورای امنیت قوانین حمایتی خود را اجرا نکرده، معتقد است تصمیم جدید اروپا به لحاظ عملی به نتیجه نخواهد رسید. او که با بی بی سی گفت و گو می کرد، افزود: شرکت های بزرگ و کوچک باید بین تحریم آمریکا و این که با حمایت اروپا در دادگاه علیه آمریکا شرکت کنند و چندسال صبر کنند که یک دارایی مربوط به آمریکا پیدا شود و جبران خسارت آن ها شود، یکی را انتخاب کنند! ضمن این که از بازار آمریکا و حتی شرکای آمریکا مثل کانادا و استرالیا هم حذف می شوند بنابراین بعید است که شرکت ها با ایران معامله کنند. وی در عین حال گفت: هرچند شرکت های کوچک ممکن است ریسک و براساس این قانون با ایران مبادله کنند. همچنین دویچه وله در تحلیلی نوشت: برخلاف مواضع ظالمانه ترامپ، اروپا مجبور به حفظ روابط راهبردی با آمریکاست.
یک روزنامه اروپایی: اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گلوله جادویی ندارد
در تحلیلی دیگر پایگاه الف در یادداشتی اجرای موفقیت آمیز این تصمیم اتحادیه اروپا را به دیده تردید نگریست و نوشت: اگر بناست، اتحادیه اروپا با قانونی شرکت‌ها و بانک های اروپاییِ تابع تحریم آمریکا را جریمه کند، شرکت‌های اروپایی را در دوراهی انتخاب بین حذف شدن از سیستم مالی آمریکا و جریمه اتحادیه اروپا قرار خواهد داد، اما باید پرسید چرا شرکت‌های اروپایی قید منافع چندین برابری خود با آمریکا را به خاطر ایران بزنند و به دولت‌های خود برای عملی نشدن قانون مذکور فشار نیاورند؟ یک روزنامه مستقر در بروکسل هم در مطلبی درباره نتایج نشست سران اروپایی در بلغارستان نوشت: «اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گلوله جادویی در اختیار ندارد.»
مدیرعامل آژانس صادرات بلژیک: اروپا با این مقررات می تواند تضمین لازم برای ماندن در ایران را بدهد
از سوی دیگر «پاسکال دلکومینت» مدیرعامل آژانس صادرات بلژیک ازکارایی این مقررات دفاع می کند. «دلکومینت» در گفت و گو با یورونیوز با بیان این که «ترس از تحریم ها اثرات روانی زیادی هم دارد و بسیاری از شرکت ها پیش از آغاز تحریم ها از احتمال قطع شدن روابط تجاری با آمریکا پیشاپیش راه خروج از ایران را پی گرفته اند» افزود: « با استفاده از «مقررات مسدود کردن تحریم ها» اروپا می تواند به شرکت های اروپایی تضمین لازم برای ماندن در ایران را بدهد. این مقررات می توانند عامل مهمی در حفظ برجام و منافع اقتصادی اروپا در ایران باشند». حمید بعیدی نژاد سفیر ایران در لندن نیز با استقبال از تصمیم سران اروپا نوشت: در حالی که آمریکا تلاش می‌کند یک جو نامعلوم را برای شرکت‌های اروپایی به منظور کار با ایران ایجاد کند، شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم «پرگس» مستقر در لندن تفاهم نامه‌ای را برای توسعه یک میدان نفتی در استان خوزستان امضا کردند.
حمایت از شرکت های اروپایی محدود به شرکت های کوچک و متوسط
همزمان مقامات اروپایی در اظهارنظرهای خود تصریح کرده اند که حمایت آن ها از شرکت های اقتصادی محدود به شرکت های متوسط و کوچک خواهد بود. موگرینی در مطلبی که در سایت خود منتشر کرده است، اعلام کرد: از شرکت های کوچک و متوسط برای سرمایه گذاری در ایران حمایت و آن ها را تشویق کنیم. به گزارش فارس مکرون رئیس جمهور فرانسه هم با اشاره به این که دو شرکت توتال و شرکت کشتیرانی مائرسک بعد از برجام از ایران خارج می شوند، گفت: به دلیل مسئله ایران، علیه شرکت‌های آمریکایی جنگ تجاری یا راهبردی راه نخواهیم انداخت. این کار منطقی نیست. ثانیاً، شرکت‌های بزرگ فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور نخواهیم کرد. مرکل صدر اعظم آلمان هم می‌گوید اروپا می‌تواند از «شرکت‌های کوچک و متوسط همکار با ایران» حمایت کند، اما نباید این توهم را ایجاد کرد که می‌تواند تمام خسارات ناشی از تحریم‌ها را جبران کند.
پیشنهاد اروپا درباره مبادلات بانکی با ایران
همزمان یک مقام اتحادیه اروپا اعلام کرد که کمیسیون اروپا پیشنهاد می‌کند دولت‌های اروپایی برای اجتناب از مجازات‌های آمریکا نقل و انتقالات مالی را مستقیم با بانک مرکزی ایران انجام دهند. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: «تدابیری را برای حفظ توافق هسته‌ای ایران تقدیم مجمع کمیسیونرها در اروپا کرده است و این تدابیر همان روز در صوفیه تقدیم سران اتحادیه اروپا شدند. آن ها تعهد راسخ خود را برای حفظ برجام اعلام کردند.»
تأکید دوباره مرکل و مکرون بر مذاکرات موشکی در گیر و دار مذاکرات برجامی
اظهارات مرکل پس از بیانیه سران سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس بود که در آن خواستار حفظ برجام و در عین حال مقابله با برنامه موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران شده اند. مکرون هم دو روز پیش مدعی شد که مذاکرات موشکی و منطقه‌ای با ایران، پیش از این آغاز شده است. وی تصریح کرد: می‌خواهیم در برجام بمانیم، اما در عین حال درباره آینده فعالیت هسته‌ای، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای هم با ایران گفت‌وگو کنیم. در همین باره سفیر فرانسه در روسیه اعلام کرد: ماکرون معتقد است که برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران باید به برجام افزوده شود.
وزارت خزانه داری آمریکا: شبکه‌های مرتبط با بانک مرکزی ایران را متلاشی می‌کنیم
در جبهه دیگر، تهدیدها و تحریم های مقامات آمریکایی همچنان ادامه دارد؛ وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: شبکه‌های مرتبط با بانک مرکزی ایران را متلاشی می‌کنیم. به گزارش تسنیم نائورت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن بعد از خروج از توافق هسته‌ای با ایران، برای ایجاد «ائتلاف بین‌المللی علیه دولت تهران و فعالیت‌های بی‌ثبات کننده آن» تلاش می‌کند. به نوشته فایننشال تایمز وزارت خزانه داری آمریکا درصدد است بار دیگر شبکه مالی سوئیفت را که با بانک مرکزی و موسسات پولی ایران همکاری می کند، مسدود کند.
قوانین مسدودسازی تحریم های آمریکا چیست؟
در نوامبر 1996 مقررات مسدودسازی تحریم های آمریکا (Blocking Regulation) در مقابل دو قانونی که کنگره آمریکا برای تحریم ایران و لیبی تصویب کرده بود، در اروپا تصویب شد. در آن زمان قوانین آمریکا به دنبال تنبیه شرکت های خارجی بود درحالی که اقدامات این شرکت ها از منظر قوانین بین المللی قانونی بوده و منع نشده بود. در 1999 بین آمریکا و اروپا مذاکراتی انجام شد و تصمیم گرفتند که از آن به بعد نه آمریکا قوانین تحریمی خود را اجرا کندو نه اروپا قوانین مسدود کننده را. اما در سال 2010 قانون تحریم های آمریکا تبدیل به یک قانون بزرگ تر شد و اتحادیه اروپا به این دلیل که تحریم های شورای امنیت علیه ایران وجود داشت، قانون مسدود کننده تحریم ها را اجرا نکرد. اما در شرایط کنونی که تحریم های شورای امنیت در میان نیست و اقدام آمریکا یک عمل غیرقانونی و برخلاف قوانین بین المللی تجارت است، اروپا می خواهد قانونی را که از 1996 تاکنون وجود داشته به روز رسانی و مجدد اجرایی کند. خروجی این قانون این است که اولا شرکت های اروپایی «موظف‌اند» اهمیتی به تحریم های آمریکا ندهند و دوم این که اگر براساس تحریم های آمریکا متضرر یا تحریم شوند، براساس این قانون می توانند شکایت کنند و خسارت هایی که می بینند، از اموال آمریکا و شرکت های آمریکایی در اروپا پرداخت می شود. البته اجرایی شدن این قانون ملاحظات و اما و اگرهایی دارد که در گزارش همین صفحه به آن پرداخته شده است.
