آخرین خبر/ باز مـاه رمضـــان آمد و بر بام فلک می زنـد بانگ منـادی که گنه کار کجـاست؟
دری را گشوده اند به وسعت دامنه اجابت!
سفره ای را گسترده اند به بی کرانگی یک دعوت عاشقانه.
سلامی را منتظر نشسته اند،
به نیازمندی یک بنده؛ یک عبد ضعیف؛ یک عاشقِ مسکین؛
یک من و یک توِ محتاج!
رخصت داده اند به نجیبانه ترین نگاه معصومی که پناهی جز این آستان غنی نیافته است!
خدایا! دوباره به آغاز لحظه های تبرک رسیدم؛
به آغاز سی روز مهربانی...
که قرار است مدام کنار تو بنشینم و نزدیک تر از همیشه، دوستت بدارم و دوستم بداری.
دوباره با تو بر سر میعاد آمده ام،
بر سر وعده روزهای پرهیز و ایمان.
من این آغاز دوباره را به درگاه تو، سپاس می گویم.
آغاز ماه مبارک، بهار قرآن
«شَهْـرُ رَمَضَــانَ الَّذِیَ أُنـزِلَ فِیهِ الْقُـرْآنُ هُـدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُــدَى وَالْفُـرْقَانِ»
فرا رسیدن ماه رمضان ماه ضیافت الهی و ماه نزول قرآن فرصت مناسبی است تا با حضور در ضیافت الهی بر سر سفره قرآن کریم نشسته، چرا که در حقیقت این ضیافت به واسطه نزول این کتاب الهی بوده است، البته آنچه از روایات مستفاد می‌شود نزول دیگر کتب آسمانی نیز در همین ماه مبارک رمضان بوده است و این ماه از برکات عظیمی برخوردار است.
رمضان، موسم عبادت و شستشوی جان در نهر پاک روزه داری است. بندگان خدا در این ماه با اتصال به حلقه های دعا و عبادت، آسمانی می شوند و وجود خود را جانی تازه می بخشند. این ماه در شرافت بی نظیر است و برای مؤمنان و روزه داران این ماه فرموده‌اند که «انفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عباده» در هیچ ماهی نفس کشیدن انسان ثواب ندارد و تسبیح محسوب نمی‌شود الا ماه مبارک رمضان. در هیچ ماهی خواب ایشان عبادت محسوب نشده است الا ماه شریف رمضان.
فرا رسیدن ماه رمضان ماه ضیافت الهی و ماه نزول قرآن فرصت مناسبی است تا با حضور در ضیافت الهی بر سر سفره قرآن کریم نشسته، چرا که در حقیقت این ضیافت به واسطه نزول این کتاب الهی بوده است، البته آنچه از روایات مستفاد می‌شود نزول دیگر کتب آسمانی نیز در همین ماه مبارک رمضان بوده است و این ماه از برکات عظیمی برخوردار است.
رمضان، موسم عبادت و شستشوی جان در نهر پاک روزه داری است. بندگان خدا در این ماه با اتصال به حلقه های دعا و عبادت، آسمانی می شوند و وجود خود را جانی تازه می بخشند. این ماه در شرافت بی نظیر است و برای مؤمنان و روزه داران این ماه فرموده‌اند که «انفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عباده» در هیچ ماهی نفس کشیدن انسان ثواب ندارد و تسبیح محسوب نمی‌شود الا ماه مبارک رمضان. در هیچ ماهی خواب ایشان عبادت محسوب نشده است الا ماه شریف رمضان.
سیمای ماه مبارک رمضان
واژه رمضان از مادّه «رَمَ ضَ» به معنای شدّت تابش خورشید بر ریگ و مانند آن است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «رمضان، ماه گناه سوزی است و خداوند در این ماه، گناهان بندگانش را می سوزاند و می بخشد. بدین جهت این ماه، رمضان نامیده شده است.» «رمضان» بر گرفته از «رمضت النصل ارمضه رمضاً» است؛ به این معنا که نیزه را میان دو سنگ می‌گذاشتند و بر آن می‌کوفتند تا نازک شود. به این تعبیر، رمضان؛ یعنى، انسان خود را میان طاعت الهى قرار می‌دهد تا نفس او نرم و آماده‌ی بندگى شود.
امام سجاد (ع) در توصیف ماه مبارک رمضان می فرماید: سپاس خداى را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى که قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم ... و مشخص شدن حق از باطل.
امام سجاد (ع) در توصیف ماه مبارک رمضان می فرماید: سپاس خداى را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى که قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم ... و مشخص شدن حق از باطل.
ماه کلیدی برای اجابت دعا
هنگام سحر یکی از زمانهای خاصی است که اجابت دعا سریعتر رخ می دهد. ماه مبارک رمضان به عنوان یکی از ماههای کلیدی و مهم استجابت دعا، بسیار مناسب با دعا نمودن دارد، اگر به منشور مهمی که از دعاهائی که از قِبَل ائمه‌ی اطهار (علیهم السلام) در مورد ماه مبارک رمضان مراجعه نمائیم، در می‌یابیم که ائمه‌ی اطهار در دعاهای ماه مبارک رمضان به طور ویژه به آن پرداخته‌اند یعنی هم به دنیای انسانها در این باره اشاره گردیده است و هم به آخرت ما انسانها توجه ویژه ای نموده‌اند؛ بدین جهت اگر دعوت و خواندن حقیقی تنها و متوجه به خدا باشد و در آن شرک و ریا نباشد، خدا بدون شک دیر یا زود آن را اجابت می‌کند. چنانکه خدای تعالی می‌فرماید: «فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی...» (186/بقره) یعنی : پس از من بخواهند و به اوامر خدا عمل کنند تا خدا جزای هر نیکی را ده برابر بدهد.
بهترین فرصت برای بخشیده شدن
ماه رمضان ماه بخشیده شدن است. در اخبار دینی فراوان از لطف خداوند در بخشش بندگان در این ماه سخن گفته شده است. در این ماه باید به استغفار پناه برد و بسیار از آن مدد جست تا از غافله بخشیده شدگان عقب نماند. ثمّ قال صلّى اللّه علیه و آله و سلّم: بدبخت واقعی کسى است که ماه رمضان بر او بگذرد و مورد آمرزش قرار نگیرد، در آن هنگام که نیکوکاران پاداش اعمال خود را بگیرند وى زیانکار خواهد بود. (مسند الإمام الرضا علیه السلام، ج2، ص: 185)
بهترین زمان برای جلب مغفرت و بخشش الهی سحرها هستند و بهترین سحرها ،سحرهای ماه مبارک رمضان اند. چه بسا یک استغفار در سحر ماه رمضان که عاقبت شومی را به عافیت تغییر دهد.
استغفار، تنها یک ذکر برای رسیدن به پاداش نیست ارزش این ذکر، آن را از سایر ذکرها به گونه ای جدا کرده است. استغفار در احکام الهی گاهی به جای کفاره گناهان توصیه شده است. مثل شخصی که به جهت کفاره ،موظف به گرفتن شصت روزه یا اطعام شصت فقیر است ولی بر هیچ یک از اینها توانایی ندارد موظف است به مقدار مشخصی استغفار نماید. از چنین دستوراتی می توان به ارزش واقعی استغفار در دفع گناهان و قصورات پی برد.
رمضان، ماهی برای نو شدن
خدای مهربان، بعضی از زمان ها را مخصوص به خود کرده است؛ مثل شهراللَّه و شهرِ رمضان و آن اختصاص، برای بهانه است، برای آمرزش گناهکاران است.
خبر دارید که ماه خدا نو شده است یا نمی دانی ماهِ خدا نو شدن، علامات دارد؛ باید تمام اعضا و جوارح و قلب تو تغییر بکند؛ چنانکه رسول مکرم، حضرتِ خاتم الانبیا صلی الله علیه و آله چنین بود. شهر رمضان شهری است با ادراک و شعور، می رود، می آید، شفاعت می کند، شخصی است جسمانی، نورانی، شفاعت می کند و خصومت می کند. (شیخ جعفر شوشتری، فوائد المشاهد، ص 11)
عیدی به وسعت یک ماه
مقام معظم رهبری حضرت آیت ا... خامنه ای در رابطه با اهمیت و فضیلت ماه مبارک رمضان می فرمایند:
شروع ماه مبارک رمضان، در حقیقت عید بزرگی برای مسلمانان است و جا دارد که مؤمنین، ورود این ماه را به هم تبریک بگویند و یکدیگر را به استفاده هرچه بیشتر از این ماه توصیه کنند. چون ماه ضیافت الهی است. در این ماه فقط مؤمنین و کسانی که اهل ورود در این ضیافت اند بر سر سفره پروردگار منّان و کریم می نشینند. این، غیر از سفره عام کرم الهی است که همه انسانها، بلکه همه موجودات عالم از آن بهره مندند.
سرازیر شدن رحمت الهی در این ماه
در یک روایت دارد: «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عِنْدَ الْإِفْطَارِ سَبْعِینَ أَلْفَ أَلْفِ عَتِیقٍ مِنَ النَّارِ کُلٌّ قَدِ اسْتَوْجَبَ النَّارَ فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَعْتَقَ فِیهَا مِثْلَ مَا أَعْتَقَ فِی جَمِیعِهِ». یعنی خداوند در ماه رمضان هنگام افطار هفتاد هزار هزار نفر از افرادی را که مستحق آتش هستند نجات می دهد و در شب آخر از این ماه به اندازه تمام کسانی که در طول این یک ماه نجات داده است، از آتش جهنم نجات می دهد. همه اینها نشانه سرریز شدن فضل و رحمت الهی در این موقعیت زمانی است.
در روایت دیگری دارد: «إذَا کَانَ أوَّلَ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ غَفَرَ اللهُ لِمَنْ شَاءَ مِنَ الْخَلْقِ فَإذَا کَانَتْ اللَّیْلَةَ الَّتِی تَلِیهَا ضَاعَفَهُمْ فَإذَا کَانَتْ اللَّیْلَةَ الَّتِی تَلِیهَا ضَاعَفَ کُلَّمَا أعْتَقَ حَتَّی آخَرَ لَیْلَةٍ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ تَضَاعَفَ مِثْلَ مَا أعْتَقَ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ». یعنی همین طور هر شب با ضریب بالاتر نسبت به شب قبل، تعداد بیشتری از بندگانش را تطهیر می کند، تا این حجاب های ظلمانیه آنها برطرف شود. اینها همه مقدمه این است که این عبد بتواند با او حرف بزند.
ویژگی های ماه مهمانی خدا
در رمضان، مؤمنان با کارت «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ» به میهمانی خداوند دعوت شده اند، و این میهمانی ویژگی هایی دارد:
۱.میزبان، خداوند است و میهمانان را شخصاً دعوت کرده است.
۲.وسیله پذیرایی، شب قدر، نزول قرآن، فرود آمدن فرشتگان، استجابت دعا، لطافت روح، و دوری از دوزخ است.
۳.زمان پذیرایی، ماه رمضان است که به گفته روایات، اوّل آن رحمت، وسط آن مغفرت و آخر آن پاداش است.
۴.چگونگی پذیرایی، شب قدر به گونه ای است که در آن نیاز یک سال میهمانان تأمین می شود و زمین با نزول فرشتگان در شب قدر مزیّن می گردد.
۵.غذای این ماه، غذای روح است که برای رشد معنوی لازم است، نه غذای جسم. لطف غذای این مهمانی، آیات قرآن است که تلاوت یک آیه آن در ماه رمضان همچون تلاوت تمام قرآن در ماه های دیگر است.
۶.این میهمانی هیچ سنخیّتی با میهمانی های دنیوی ندارد. خداوندِ عالِم و غنی و خالق و باقی و عزیز و جلیل، میزبان انسان های جاهل و فقیر و فانی و مخلوق و ذلیل می شود و می فرماید: من دعایتان را مستجاب می کنم و برای هر نفسی که در ماه رمضان می کشید، پاداش تسبیحی عطا می کنم. (قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ۱، ص ۲۸۸)
توصیه هایی برای بهره بردن بیشتر از ماه رمضان
علاوه بر آنچه بیان شد، رعایت نکات زیر به کیفیت استفاده از ماه رمضان میافزاید:
1. بر ترک محرماتی که بر اعضای دیگر لازم گردیده به ویژه محرمات چشم، گوش و زبان ... و نیز استفاده از غذای حلال، اهتمام ویژه ای داشته باشید.
2. در شبانه روز چند نوبت قرآن تلاوت کنید. برای مثال حدود پانزده دقیقه در روز و پانزده دقیقه در شب.
3. دعاها را تقسیم کنید و آنها را در چند نوبت در شبانه روز بخوانید. روزها به همان مقدار دعایی که بین نماز یا بعد از نمازهای یومیه خوانده می شود، اکتفا کنید. اما شبها وقت بیشتری را صرف خواندن دعا کنید.
4. برای استفاده بهینه از زمان در هنگام رفت و آمد، ذکر بگویید ( البته ذکرهای بدون صدا و آرام تا شائبهی ریا به وجود نیاید.) بکوشید از مرحله ذکر زبانی، به مرتبه توجه به معنای ذکر و ذکر قلبی و یاد واقعی خداوند برسید، به طوری که او را حاضر و ناظر بر خود بدانید. بهترین ذکر – به ویژه برای رفع بعضی مشکلات ظاهری و نیز روحی و روانی – ذکر «استغفار» و «لا اله الا الله» است.
5. دائم الوضو باشید و حتی قبل از خواب نیز وضو بگیرید و به بستر خواب بروید؛ زیرا در ماه رمضان خواب نیز عبادت است و نفس کشیدن تسبیح به حساب می آید.
6. از شب زنده داری و احیا غفلت نکنید. شاید یکی از مهمترین اعمال در این ماه، شب زندهداری، تهجد، استغفار و نماز شب در نیمهی شبها است.
7. در مجالس بیان احکام و معارف دینی و موعظه، در مساجد یا حسینیه ها شرکت کنید.
8. از انجام دادن ورزش های سنگین، درطول ماه رمضان بپرهیزید و بکوشید ورزشهای سبک و آرام (مانند پیاده روی یا نرمش ) انجام دهید.
9. از غذاهای قندی و پروتئین دار در رژیم غذایی خود بیشتر استفاده کنید (مانند خرما و لبنیات)
10. از پرخوری هنگام افطار و سحری جداً بپرهیزید؛ زیرا علاوه بر اینکه چرخه خواب شما را به هم خواهد زد، از سایر برنامه های عبادی و درسی نیز بهره کافی نخواهید برد.
منابع: راسخون/ حوزه/ تبیان
بارالها! شرم از آن دارم که بر سفره ای که تو گشوده ای،
با دست های آلوده بنشینم و پا در حریم روز و شبی بگذارم که بوسه گاه فرشتگان ذکر و رحمت است.
الهی! گرچه از ابتدای ورودم به این ماه، حزن خداحافظی را در اولین سلام خود به دوش می کشم،
خوف من از آنچه هستم بوده و هست، نه از آنچه که هستی.
الهی! در بگشای که در میهمانی تو، هر آنچه هستم، باز آورده ام که تو خود دعوتم کرده ای،
یا غفّار الذّنوب!
