ایران/ متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
اروپا برای نجات برجام دست به کار شده است. ضربان مهم این رویکرد را نیز فرانسه با آماده کردن طرحی شامل سه پیشنهاد با هدف حفظ منافع اقتصادی مؤسسات و نهادهای اقتصادی اروپا از تحریم‌های فراقاره‌ای به صدا درآورده است. تنها چند روز پس از اعلام رسمی خروج امریکا از برجام، سایر کشورهای طرف این توافق تلاش‌ها برای جلوگیری از فروپاشی آن را آغاز کرده‌اند. چه دامنه این فروپاشی که با افزایش نگرانی از بازگشت تحریم‌های اقتصادی علیه ایران همراه است، دامنه اقتصاد اروپا را هم درخواهد نوردید. رویدادی که پیش‌بینی آن باعث شده مقام‌های سطح بالای اروپا از پاریس گرفته تا لندن، برلین و همچنین مسئولان بلندپایه اتحادیه اروپا با غیرقابل قبول خواندن تحریم‌های امریکا، بر مرزهای حاکمیت و استقلال عمل خود در عرصه سیاست خارجی تأکید کنند و بکوشند برای مواجهه با موج تبعات فراگیر بازگشت تحریم‌های ایران مقابله کنند. در آغاز چنین کشاکشی است که مقام‌های اقتصادی فرانسه که پیش‌تر در انتقاد از ترامپ گفته بودند او نباید با کشورهای اروپایی مانند دولت‌های وابسته رفتار کند تا امریکا پلیس اقتصاد جهان باشد، از آماده کردن پیشنهاداتی برای ارائه به کمیسیون اروپا خبر داده‌اند. «برونو لو مر» وزیر دارایی فرانسه، روز گذشته در سخنانی با بیان اینکه نمی‌توان در برابر تصمیمات امریکا تسلیم شد، یادآور شد که اروپایی‌ها در حال کار روی سه پیشنهاد کاملاً مشخص هستند. به گفته او پیشنهاد نخست، بهروز کردن قوانین بازدارنده اروپایی مصوب سال ۱۹۹۶ است که امکان مقابله با تحریم‌های خارج از قلمرو این اتحادیه را می‌دهد. مقرراتی که زمانی با هدف دور زدن تحریم‌های کوبا تنظیم شده و به شرکت‌ها و دادگاه‌های اروپایی امکان می‌دهد به تحریم‌هایی که توسط کشورهای ثالث اعمال می‌شود، گردن ننهند و مقرر می‌کند که احکام صادر شده توسط دادگاه‌های غیراروپایی در این اتحادیه اجرا نشود. مقام‌های فرانسوی با کوشش در احیای این طرح معتقدند مقررات یادشده باید به گونه‌ای بهروز شود که تصمیمات اخیر ایالات متحده را نیز در بر گیرد. پیشنهاد دوم فرانسه تلاش برای به کارگیری ابزارهای مالی به نحوی است که استقلال مالی اتحادیه اروپا از امریکا را تأمین کند. سومین پیشنهاد نیز بر تأسیس دفتری اروپایی مشابه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در امریکا مبتنی است؛ دفتری مشابه با اوفک که به اتحادیه اروپا امکان بررسی فعالیت شرکت‌های خارجی و تطابق آنها با تصمیم‌های این اتحادیه را می‌دهد.
در شرایطی که مقامات پاریس نگاهی فراتر از برطرف کردن موانع بر سر مراودات اقتصادی دوجانبه با ایران را جست‌وجو می‌کنند، یک رسانه آلمانی خبر داده است که مقام‌های آلمانی درصدد هستند مستقیماً با واشنگتن در این رابطه به گفت‌وگو بنشینند. بنا به نوشته روزنامه هندلزبلات، اولاف شولتس، وزیر دارایی آلمان برای مستثنی شدن شرکت‌های آلمانی فعال در ایران از تحریم‌ها، با همتای امریکایی خود رایزنی کرده است. بر پایه این گزارش، وزیر دارایی آلمان در گفت‌وگو با همتای امریکایی خود به صراحت خواستار «مستثنی‌شدن شرکت‌های آلمانی از قوانین تحریمی امریکا» شده است.
فرانسه و آلمان در قامت دو کشور بزرگ اقتصادی اتحادیه اروپا بعد از دستیابی به توافق هسته‌ای صادرات و مشارکت در طرح‌های اقتصادی در ایران را افزایش دادند و حالا بعد از اقدام امریکا به خروج از برجام نگران آنند که مراودات اقتصادی‌شان با تهران با از سرگیری تحریم‌های هسته‌ای امریکا، دچار مشکل شود. چنان که توتال فرانسه، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی جهان در صنایع انرژی و نفت و گاز ایران مشارکت گسترده دارد. بنا به اعلام وزارت دارایی امریکا ازسرگیری دوباره تحریم‌های ایران در دو مرحله صورت خواهد گرفت: مرحله اول ۹۰ روز بعد از خروج امریکا از برجام (مرداد) و مرحله دوم ۱۸۰ روز دیگر(آبان).
موگرینی: برجام بدون امریکا قابل احیا شدن است
چاره‌جویی مسئولان بلند پایه اقتصادی اروپا در شرایطی دنبال می‌شود که مقامات دیپلماتیک ایران و کشورهای طرف توافق هسته‌ای به رایزنی‌های سیاسی خود برای کاستن از تبعات خروج امریکا از برجام شدت بخشیده‌اند. ترزا می‌نخست وزیر انگلیس تلفنی با دونالد ترامپ درباره اثرات خروج امریکا از برجام گفت‌وگو و تعهد بریتانیا به حفظ توافق هسته‌ای را اعلام کرده و از سوی دیگر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس «وضعیت اتحادیه» تصریح کرد که توافق هسته‌ای ایران بدون حمایت امریکا قابل احیا است. بنا به گزارش پایگاه تحلیلی «پولتیکو»، موگرینی تأکید کرد که از رئیس جمهوری ایران تضمین گرفته است که تهران علیرغم تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری امریکا برای خروج از برجام و وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران، همچنان در توافق می‌ماند. این سیاستمدار اتحادیه اروپا با تأکید بر اینکه «ما برای حفظ این توافق مصمم هستیم»، افزود: «تنها ایران قدرت خراب کردن یکجانبه برجام را دارد.» هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان هم در گفت‌وگو با نشریه اشپیگل آلمان با بیان اینکه امریکا برای جدی گرفتن اظهارات همپیمانانش تمایل بسیار کمی از خود نشان داد، این گونه اعتراض خود را تکرار کرد که اقدام به خروج از برجام روابط فرا آتلانتیک میان برلین و واشنگتن را مسموم کرده است.
رایزنی و تأکید مقام بلندپایه اروپایی بر لزوم حفظ توافق هسته‌ای در حالی است که موگرینی روز سه‌شنبه هفته جاری در «بروکسل» با وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس درباره آینده توافق هسته‌ای ایران به گفت‌وگو می‌نشیند. گفت‌وگوهایی که نتیجه آن تعیین کننده سرنوشت دیدار آنها با محمدجواد ظریف است. ظریف شب گذشته سفرهای فشرده خود را با هدف دیدار همتایانش در گروه 1+5 از چین و روسیه آغاز کرده است تا در نهایت سه‌شنبه در بروکسل به دیدار وزرای اروپایی برود. او پیش از این سفر با وزرای خارجه ژاپن و نروژ نیز درباره برجام رایزنی کرد.
بولتون: هدف ترامپ تغییر نظام ایران نیست
مشاور امنیت ملی امریکا واکنش‌ها به احتمال بالا گرفتن شکاف اروپا و امریکا بر سر برجام را رد کرد و خروج امریکا را راهی برای وا داشتن ایران به پذیرش یک توافق مطلوب‌تر با واشنگتن دانست. جان بولتون که سابقه طولانی در ضدیت با ایران دارد و کمی پیش از خاتمه بخشیدن امریکا به کارش در برجام به دولت ترامپ ملحق شد، در گفت‌وگو با یک رسانه امریکایی درباره پیامد تصمیم خروج از برجام گفت: «وقتی تحریم‌های امریکا شروع شوند یا این تحریم‌ها بر اروپا تأثیر بگذارند، سرمایه‌گذاری‌های آنها در ایران کاهش خواهد یافت و در آن صورت ایران با انتخاب گزینه‌ای سخت مواجه خواهد شد. آنها دوست دارند که توافق هسته‌ای ادامه یابد چرا که منافع اقتصادی آن همه به سمت آنها است و اگر این منافع مسدود شود، اقتصاد این کشور در شرایط بسیار بدتری قرار خواهد گرفت.»
بولتون در سخنان مدعی‌جویانه خود از پذیرفتن این دیدگاه که دولت ترامپ به دنبال تغییر رژیم ایران است خودداری کرد و گفت: «هدف ترامپ این نیست، هدف آن است که ایران حتی نزدیک به دستیابی به سلاح اتمی نشود.» از نظر این مقام تندرو امریکایی، یکی از اشتباهات اساسی دولت اوباما در برجام آن بوده که تمام منافع حاصل از آن، به ایران رسیده و نه امریکا. بولتون همچنین ادعاهای ضد ایرانی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را تکرار کرد و مدعی شد که «ایران درباره ماهیت برنامه هسته‌ای دروغ گفته است.»
