مثلث/ متن پیش رو در مثلث منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
علی گنجی| کدخدای دیروز مزاحم امروز شده است. مدافعان برجام که از قبل مذاکرات تا آمدن ترامپ می‌گفتند آمریکا رئیس دنیاست و باید با او مذاکره کرد، حالا که ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شده و حیات برجام را به خطر انداخته است می‌گویند که تنها یک مزاحم از توافق هسته‌ای خارج شده و اتفاق چندان مهمی نیفتاده است.
در واقع دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا رسما خروج کشورش را از برجام اعلام کرد. در توافقی که بین ایران و 1+5 منعقد شده بود، حالا عملا یکی از کشورهای مهم از آن خارج شده و درباره آینده این توافق ابهامات زیادی وجود دارد. آنچه رخ داده این است که اصلاح‌طلبانی که در روز اجرایی شدن برجام، در صفحه نخست روزنامه‌های خود عباراتی همچون «صبح بدون تحریم، روز شکست حصر اقتصادی، تحریم‌ها به تاریخ پیوست و روز فروپاشی تحریم‌ها» تیتر می‌کردند، امروز که آمریکا از برجام خارج شده، همین روزنامه‌ها با بزک‌کردن خروج آمریکا از برجام این اتفاق را طبیعی جلوه داده و به حرف‌های موگرینی دل خوش کرده‌اند.
تیتر روزنامه‌ها و رسانه‌های اصلاح‌طلب در فردای روزی که ترامپ اعلام کرد از برجام خارج شده است نکات قابل تاملی را به همراه خود دارد. در همین رابطه روزنامه قانون در مطلبی با عنوان «اروپایی‌ها در کنار ایران» نوشت: «سران انگلیس، آلمان و فرانسه در واکنش به تصمیم سه‌شنبه‌شب دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر خروج این کشور از برجام، با انتشار بیانیه‌ای، بر پایبندی خود به توافق هسته‌ای با ایران تاکید کردند... فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بلافاصله پس از اعلام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر خروج آمریکا از برجام تاکید کرد که اتحادیه اروپا به توافق هسته‌ای با ایران پایبند است».
روزنامه آرمان نیز در یادداشتی با عنوان «برجام بدون آمریکا» به قلم «علی خرم» نوشت: «می‌توان گفت که خدا به یاری ایرانی‌ها آمد و اکنون بین آمریکا و اروپا یک شکاف جدی به‌وجود آمده است. شکافی که شاید از بعد از جنگ دوم جهانی تا به‌حال پیش نیامده بود... ترامپ با شکلی مزورانه می‌گوید که ما در کنار مردم ایران هستیم! درحالی که آنچه خانم موگرینی گفت که در کنار مردم ایران هستیم و با هم علیه خروج از برجام کار کنیم، حرفی است که به دل مردم می‌نشیند و فکر می‌کنم ایران باید جدیت و همیت بیشتری به کار ببرد که در دیپلماسی با اروپایی‌ها موفق شود و اروپاییان را در کنار خودش نگه دارد».روزنامه آفتاب یزد نیز در یادداشتی با عنوان «تلاش اروپا برای ماندن ایران در برجام» نوشت: «درباره اظهارات موگرینی، عصبانیت وی از یک‌سو و قوت قلبی که به مردم ایران می‌داد نیز قابل توجه است. پیش‌تر هم رهبران اتحادیه اروپا به نوعی اشاره کرده بودند که حتی با خروج آمریکا از برجام، آنها زیر عهد نمی‌زنند. ابراز تأسف ماکرون از اقدام ترامپ بیانگر همین مطلب است».همچنین روزنامه شرق در سرمقاله امروز با عنوان «روز تنهایی ترامپ» به قلم «حسین مرعشی» نوشت: «مردم ایران حتما می‌دانند تحریم‌های یکجانبه آمریکا جدید نیست... اصلاح‌طلبان از تحریم استقبال نمی‌کنند؛ اما به دلیل بین‌المللی‌نبودن اقدام ترامپ، اثرات آن محدود خواهد بود...هیچ‌یک از متحدان اروپایی با این شیوه او همراه نشدند. خانم موگرینی نیز بر حفظ برجام و مسئولیت اتحادیه اروپا برای حفاظت از این توافق بین‌المللی تاکید کرد و با ادبیاتی خاص، از ماندن در کنار ملت ایران سخن گفت.» خوش‌بینی ساده‌لوحانه به اروپا و تعریف و تمجید از مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا توسط اصلاح‌طلبان، سلفی حقارت نمایندگان لیست امید در مجلس با فدریکا موگرینی را به ذهن متبادر می‌کند. این ساده‌لوحی- البته در حالت خوش‌بینانه- از سوی رسانه‌های اصلاح‌طلب در حالی است که همصدایی اروپا با آمریکا حتی توسط فعالان این جریان نیز مورد تاکید قرار گرفته است. در همین رابطه روزنامه اعتماد در شماره امروز در یادداشتی به قلم «علی تاجرنیا» از حامیان برجام نوشت: «یکی از اصلی‌ترین طرف‌های معاهده برجام آمریکا بوده است. اروپایی‌ها در این مدت نشان داده‌اند که در صورت عدم همراهی آمریکا حاضر به اتخاذ یک موضع مستقل نیستند و در عمل نشان دادند که با آمریکایی‌ها همراه هستند. بحث خروج از برجام باید به‌عنوان مساله جدی مورد توجه قرار بگیرد.»
تاجرنیا در ادامه تاکید کرد: «حقیقت این است که نباید موضوع برجام را آنقدر حیثیتی کنیم که نتوانیم نسبت به آن تصمیم عاقلانه‌ای مبتنی بر منافع ملی بگیریم.» همچنین در روزهای گذشته «احمد زیدآبادی» از فعالان اصلاح‌طلب در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «شکاف‌های موجود بین برخی از کشورهای اروپایی با آمریکا بیشتر شکل رسانه‌ای دارد و در واقعیت هیچ شکافی وجود ندارد... اتفاقا صدای واحدی از همه آنها به گوش می‌رسد. در شرایط کنونی کشورهای اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که برجام باید باقی بماند؛ با این وجود این توافق نیاز به تقویت و متمم دارد که باید هر چه سریع‌تر انجام شود. به نظر می‌رسد آمریکا و کشورهای اروپایی در مقابل ایران تقسیم کار انجام داده‌اند. آمریکا فشارهای خود را نسبت به ایران افزایش داده و در مقابل کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند در شرایطی که ایران تحت فشار است با ایران وارد مذاکره شوند تا نتیجه دلخواه هر دو گروه حاصل شود. همه کشورهای غربی نیز به‌دنبال این هستند که ایران از مواضع خود عقب‌نشینی کند تا شرایط برای شکل‌گیری یک «برجام ۲» یا اضافه کردن مکمل به برجام به وجود بیاید.» لازم به ذکر است که «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه بعد از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد: «ما به‌طور کلی روی یک چارچوب گسترده‌تر شامل فعالیت هسته‌ای، فعالیت‌های موشک‌های بالستیک و ثبات در خاورمیانه به ویژه سوریه، یمن و عراق کار خواهیم کرد.روزنامه ایران در مطلبی با عنوان «ضرورت‌های پذیرش FATF نوشت: «در ابعاد اقتصادی اگر بخواهیم به‌عنوان یک کنشگر فعال و بازی‌ساز در عرصه نظام بین‌الملل حضور داشته باشیم، باید الزامات و قواعد این نظام را نیز بپذیریم، چراکه ما عملا نمی‌توانیم جدای از دیگر بازیگران و عناصر موثر در این حوزه فعالیت چندانی داشته باشیم... حتی اگر ما به بهانه سخت شدن راه حمایت از جنبش‌های آزادیبخش به مخالفت با شروط FATF بپردازیم باز هم اشتباه بزرگی کرده‌ایم، چراکه در آن صورت با منزوی‌شدن و قفل‌شدن اقتصاد کشور، نه‌تنها در داخل آسیبی جدی خواهیم دید، بلکه دیگر امکان چندانی برای حمایت مادی و معنوی از این حرکت‌ها نیز نخواهیم داشت... پس زدن شروط FATF و انزوای اقتصاد ما در نهایت فشارهایی چند برابر فشارهای موجود به اقشار مختلف وارد خواهد کرد که بعید به نظر می‌رسد جامعه ما تاب تحمل آن را داشته باشد. اولین نتیجه چنین فشارهایی بروز مجدد آشوب‌های عمومی در سطوح وسیع خواهد بود؛ بنابراین به هیچ عنوان عاقلانه نیست که نتایج تاثیر این دست عوامل را از معادلات خود برای پذیرش شروط FATF کنار بگذاریم.» ارگان رسانه‌ای دولت در تحلیلی تامل‌برانگیز، حمایت ایران از محور مقاومت را به معیشت مردم گره زده و هشدار داده است که اگر FATF را اجرا نکنیم، آشوب‌های عمومی رخ خواهد داد. گفتنی است به‌رغم هشدارهای کارشناسان پیرامون FATF و خطراتی که برای استقلال و امنیت اطلاعات اقتصادی کشور به همراه دارد، در کمال ناباوری با ۱۳۹ رای موافق، کلیات FATF در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، به عبارتی مجلس در تحریم ارکان مختلف اقتدارآفرین از رئیس‌جمهور آمریکا سبقت گرفت. کارشناسان معتقدند که همکاری با FATF موجب افزایش همکاری بانک‌های خارجی نخواهد شد.
تجربه یکی، دو سال گذشته در همکاری با این نهاد بین‌المللی نیز این موضوع را اثبات می‌کند. در موضوع روابط ایران و بانک‌های خارجی آنچه که مهم است مساله تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکاست. این تحریم‌ها از سال ۲۰۱۰ علیه ایران تشدید شده و تا الان نیز ادامه پیدا کرده و برجام نیز در آنها تغییر قابل توجهی ایجاد نکرده است. در حالی دولت روحانی به‌دنبال اجرای کامل برنامه اقدام FATF با هدف خروج ایران از بیانیه عمومی این نهاد بین‌المللی است که بندهای ۲۱ و ۳۱ این برنامه با موضوع «شناسایی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مربوط به ذی نفع واقعی»، تهدیدکننده جدی امنیت ملی هستند زیرا زمینه لازم برای موفقیت تحریم‌های ثانویه بانکی را فراهم می‌کنند. بند ۲۱ برنامه اقدام عبارت است از: «تضمین اجرای تمامی الزامات مربوط به شناسایی یا احراز هویت ذی‌نفع واقعی در تمامی‌موارد از جمله زمانی که مشتریان اشخاص حقوقی باشد» و بند ۳۱ این برنامه هم عبارت است از: «تضمین ارائه همکاری بین‌المللی در زمینه تبادل و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مربوط به ذی‌نفع واقعی.» با توجه به اینکه ۲۲۳ فرد، نهاد و موسسه ایرانی در لیست تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا قرار دارند و همچنین ۸۷ فرد و نهاد ایرانی کماکان در لیست تحریمی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل قرار دارند؛ در صورت شناسایی ذی‌نفع واقعی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات آن، شاهد اعمال تحریم‌ها از سوی بانک‌ها و موسسات اقتصادی ایرانی که در لیست تحریم قرار ندارند، علیه افراد و نهادهای ایرانی که در لیست تحریم قرار دارند، خواهیم بود.متاسفانه اصلاح‌طلبان در پی آن هستند که به افکارعمومی این انگاره دروغین را القا کنند که تداوم سیاست‌های امنیت بخش ایران در منطقه، موجب فلاکت معیشتی و اقتصادی برای مردم و کشور می‌شود. این در حالی است که این جماعت در سال ۹۴ نیز با القای دوگانه دروغین «هسته‌ای- معیشت»، مدعی بودند که توانایی هسته‌ای ایران، معیشت مردم را دچار مشکل کرده و با امضای برجام همه مشکلات از جمله تورم و رکود و بیکاری و حتی مشکل آب خوردن مردم نیز حل می‌شود. مرتبط‌کردن حمایت ایران از محور مقاومت با مساله معیشت، از یک سو فرار به جلو در مقابل پاسخگویی به عدم نتیجه در برجام و کارنامه اقتصادی دولت است و از سوی دیگر ناظر بر فریب جدید برای برجامیزه‌کردن جامعه و تحمیل برجام‌های ۲ و ۳ و ۴ به کشور است.
