شرق/ متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
منازعه بین ایران و اسرائیل که در حال آرام‌شدن بود، شبانگاه پنجشنبه گذشته، هنگامی که جت‌های اسرائیلی به ده‌ها هدف ایرانی در سوریه حمله کرد، به نقطه جوش نزدیک شد. این حملات پس از ادعای ارتش اسرائیل مبنی بر حمله موشکی ایران علیه نیروهایش در ارتفاعات جولان رخ داده‌اند. اسرائیلی‌ها گفته‌اند: این حملات موشکی اولین حمله مستقیم موشکی ایران علیه اهداف اسرائیلی بوده است. براساس ادعای آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل صبح سه‌شنبه نیروهای هوایی اسرائیل تقریبا تمامی زیرساخت‌های نظامی ایران در سوریه را نابود کرده است. (ادعایی که از سوی منابع مستقل تأیید نشده است)
چرا ایران در سوریه است؟
ایران یکی از قدرتمندترین حامیان بشار اسد است. ایران از هرج‌ومرج ایجادشده در جنگ داخلی سوریه برای ساختن زیرساخت‌های نظامی در سوریه استفاده کرده و مشاوران نظامی خود را به سوریه فرستاده است. هرچند شورشیان سوری به‌تدریج زمین‌های در تصرف خود را از دست داده‌اند و دیگر تهدیدی برای حکمرانی اسد به حساب نمی‌آیند، ایران و هم‌پیمانانش در سوریه باقی مانده و تمرکز خود را بر بازسازی زیرساخت‌های نظامی در این کشور قرار داده‌اند، زیرساخت‌هایی که اسرائیل آنها را تهدید علیه خود به حساب می‌آورد. ایران به آموزش و تجهیز رزمندگان ادامه می‌دهد و در همین حال پیوندهایش را با متفقین شیعه‌اش در عراق و گروه رزمندگان شیعه حزب‌الله در لبنان تقویت می‌کند، با این امید که در صورت بروز یک جنگ تازه یک جبهه متحد را سازماندهی کند. امیر توماج، تحلیلگر تحقیقات در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که موضعی محافظه‌کارانه در مورد ایران دارد، گفته است: «دلیل اساسی برای تبدیل سوریه به میدان نبرد، این است که ایدئولوژی اعلام‌شده جمهوری اسلامی و استراتژی (راهبرد) آن را زمان پیروزی انقلاب در سال 1979، در صدر اهداف انقلاب قرار دارد». قبل از سال 1979 ایران و اسرائیل متحد یکدیگر بوده‌اند و ایرانی‌ها هیچ منفعت مادی‌ای در منازعه بین اسرائیل و فلسطینی‌ها ندارند». هنگامی که ایران حضور خود را در سوریه تشدید کرد تا از آقای اسد حمایت کند، به‌تدریج تجهیزات سنگین نظامی خود از جمله پهپادهای مسلح را وارد کارزار کرد؛ پهپادهایی که اسرائیل گفته در ماه فوریه وارد فضای هوایی‌اش شده‌اند، توماج گفته: «درحال‌حاضر به خاطر دخالت نظامی روسیه موقعیت اسد امن و دولتش در امنیت به‌سر می‌برد هرچند برخی از نواحی در دست شورشیان است. بنابراین جمهوری اسلامی ایران می‌تواند کمتر به شورشیان بپردازد و بیشتر روی اسرائیل تمرکز کند. راهبرد حامیان اسد تبدیل‌کردن سوریه به یک جبهه حیاتی مانند جنوب لبنان برای اهداف دفاعی و اهداف تهاجمی است و این در صورتی است که یک جنگ فراگیر دیگر بین حزب‌الله و اسرائیل رخ دهد. ایران همچنین تلاش کرده تا تجهیزات دفاعی پیشرفته مانند سیستم دفاع هوایی «تور» را که اسرائیل برای جلوگیری از عملکرد آن به آن حمله کرده است، به سوریه بفرستد». اسرائیل به ندرت حملات منفرد را تأیید می‌کند و دولت سوریه و حزب‌الله همیشه در مورد حملات اسرائیل اعلامیه جنگی صادر نمی‌کنند. در ماه آگوست گذشته ژنرال امیر اِشِل، فرمانده در حال تعویض نیروی هوایی اسرائیل گفته: اسرائیل از سال 2012 به بعد تقریبا صد بار به کاروان‌های نظامی در سوریه حمله هوایی کرده است، اما برعکس روسیه و ایران، اسرائیل برای تغییردادن نتیجه جنگ داخلی سوریه کار اندکی انجام داده است. آقای ساش گفته: «اسرائیل را در این کورس اسب‌دوانی شرکت نداده و درحالی‌که هیچ علاقه‌ای به اسد ندارد از این می‌ترسد که هرج‌ومرج ایجادشده در سوریه همه منطقه را دچار هرج‌ومرج کند. درحال‌حاضر با پیروزی طرف اسد، هدف اصلی ایران حضور نظامی درازمدت در سوریه است. این چیزی است که اسرائیل قبول نخواهد کرد. درحال‌حاضر اسرائیل از روندهای جاری در سوریه می‌ترسد. در شرایطی که ایران حضور رشدیابنده‌ای در سوریه دارد، اسرائیل انگیزه‌ای قوی برای متوقف‌کردن حضور ایران قبل از اینکه بیشتر از این در سوریه به سنگر بنشیند، خواهد داشت».
بیانیه ترامپ در پس این جنگ‌های جدید
منازعه بین اسرائیل و ایران چند روز پس از اینکه دونالد ترامپ، خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای چندملیتی با تهران را اعلام کند، تشدید شده است. اسرائیل علیه توافق هسته‌ای موضع گرفته، حتی قبل از شروع عملی توافق، اسرائیل با آن مخالفت کرده بود و ترامپ هم با قول خروج از توافق در مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری شرکت کرد. درحال‌حاضر نگرانی این است که جنگ نیابتی‌ای که اسرائیل و ایران سال‌هاست به آن مشغول‌اند و اخیرا در سوریه تحت پوشش جنگ داخلی در این کشور ادامه یافته، تبدیل به یک جنگ عریان تمام‌عیار بین ایران و اسرائیل شود. مارتین اس.ایندک، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل گفته: «این یک جنگ نیابتی است. این یک جنگ مستقیم است و این چیزی است که آن را به طرز ویژه‌ای خطرناک می‌کند». اسرائیل و ایران برای سال‌ها در جنگ سرد با یکدیگر بوده‌اند، شاید 20 سال از عمر این جنگ سرد می‌گذرد اما اکنون این جنگ عریان شده است. اکنون تشدید بالقوه وضعیت جنگ عریان از قبل بیشتر شده است. او گفته اعلامیه خروج از توافق هسته‌ای ترامپ احتمالا کمکی به عریان‌شدن این درگیری نکرده، اما صحنه برای این منازعه در اوایل سال جاری
ایجاد شده است.
حالا چه اتفاقی می‌افتد؟
ساش گفته جنگ بین ایران و اسرائیل در سوریه احتمالا ادامه می‌یابد. این وضعیت یکی بزن و یکی بخور- یک حمله از سوی ایران بر ضد قرارگاه‌های اسرائیل در جولان و پاسخ فراگیر اسرائیل علیه اهداف متحد ایرانی‌ها در سوریه- غلبه ناگهانی خشم عده‌ای «کله‌داغ» در دو سو نخواهد بود. این بخشی از یک منازعه ساختاری است که بین اسرائیل و ایران در سوریه سر باز کرده است. «ایندیک» این تنش‌ها را «یک اتومبیل با یک شتاب‌دهنده و بدون ترمز» نامیده است و هنگامی که از او پرسیده شد این وضعیت از اینجا به کجا خواهد رسید؟ او پاسخ داد: «فقط به جای بدی خواهد رسید». او گفته: بدترین سناریو در این مورد آن است که منازعه به لبنان سرایت کند و اینکه حزب‌الله تصمیم بگیرد موشک‌هایش را از لبنان به اسرائیل شلیک کند و اسرائیل هم همچنان که به حملات از خاک سوریه پاسخ داده جواب حزب‌الله را بدهد. او گفته: این به‌نفع اسرائیل است که منازعه را در سوریه نگه دارد، جایی که اسرائیل در آن از امتیاز تعیین‌کننده‌ای برخوردار است، ایران احتمالا به جاهای دیگری توجه خواهد کرد، جاهایی که از اهرم قدرت بیشتری برخوردار است.
ترجمه: شهرام زرندار
