سیاست روز/ متن پیش رو در سیاست روز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
در روز بعد از اعلام تصمیم ترامپ برایتان از اینکه چه کسانی در ابتدای برجام و بعد از خروج چه می‌گفتند و چه عمل کردند نوشتیم اما امروز قرار است در ادامه گزارش روز چهارشنبه برایتان از تحلیل صحبت‌های حجت‌الاسلام حسن روحانی در سه‌شنبه شب بگوییم و در نهایت راهکارمان را برای چگونگی بهره بردن از منافعی که حقمان است بنویسیم.
شاید در اولین قدم لازم باشد به تردید‌ها اشاره کنیم، چراکه هنوز درباره اتفاقی که سه شنبه شب ۱۸ اردیبهشت رخ داد صحبت‌ها و نقل قول‌های مطرح می‌شود، شاید نخستین نکته این باشد که برخی منتظرند ببینند درباره ادامه یا خروج از برجام رئیس‌جمهوری چه تصمیمی اتخاذ می‌کند، در حالی که تصمیم درباره خروج از برجام تنها با رئیس‌جمهوری نیست و مردم و مجلس هم باید نظرات نهایی خود را بدهند چراکه یکبار تاثیر تصمیم تنهایی وتصویب عجله‌ای برای مردم روشن شده است.
انتظارمان از روحانی
سه شنبه شب وقتی امریکا با سیاست‌های بدون نقاب خود مقابل دوربین‌های تلویزیونی در قالب ترامپ ظاهر شد و حکومت جمهوری اسلامی را که برخواسته از رای مردم است تهدید کرد و تهمت‌های فراوانی را بر زبان آورد و در نهایت پیمان بین‌المللی که قطع‌نامه سازمان ملل برایش تصویب شده را نادیده گرفت، همه انتظار داشتند که حجت‌الاسلام روحانی با قاطعیت بهتری و با سخنانی کوتاه و اقدام عملی در مقابل چشم مردم ظاهر شود اما او با تیمی که کنارش گذاشته بود نتوانست آن اقتدار و آن انتظارات را برآورده سازد و متاسفانه با وعده چند هفته‌ای!! مذاکرات با اروپا کاری کرد که رکود بازار چند هفته دیگر تمدید شود!!!
انتظارمان این بود که روحانی با دستورالعمل‌هایی برای حراست از توان دفاعی و هسته‌ای و فضایی به میان آید و یا لااقل برای التیام درد مردمی که مدام به آنها گفته شده بود هیچ رئیس‌جمهوری در امریکا نمی‌تواند برجام را پاره کند یک عذرخواهی خشک و خالی به مردم انجام می‌دادند!
انتظارمان این بود که روحانی حداقل تیم مذاکره‌کننده را مامور پیگیری حقوقی برجام کرده و تیم جدید را که توان صحبت‌های تندتری را دارد جایگزینشان می‌کرد و اینطور می‌گفت که تیم قبلی زبان دیپلماسی بلد بود و حالا با کسانی که دیپلمات نیستند باید مثل خودشان رفتار کرد. اما هیچ کدام از این اتفاقات رخ نداد تا دوباره برجام کش پیدا کند! آنهم با اروپایی‌هایی که خودشان یکبار در جریان تعلیق داوطلبانه برنامه‌های هسته‌ای در سال ۸۲ ثابت کرده بودند که قابل اعتماد نیستند و این را در عدم تعهد به وعده‌های برجامی نیز مشهود و مشخص برای بار دوم تکرار کردند. اروپایی‌ها در طول دو سال امضای برجام نه کارخانه پژو در ایران تاسیس کردند و نه حتی ایرباس آمده! اما انگار تیم روحانی نمی‌خواهد بپذیرد که در خوش بینی نسبت به غرب و امریکا شکست خورده و برای اعاده منافع ملی باید غرور و حزب را نادیده بگیرد و از تمام ظرفیت‌های نظام برای زنده کردن حقوق مردم استفاده کند. اما...
روحانی چه گفت؟!
روحانی سه‌شنبه شب از اینکه فهمیدند امریکا بدعهد است گفت؛ همان که اکثر انقلابی‌ها به دلیل تجربه چهل ساله در عمل نکردن امریکا به قرارداد الجزایر برای آزادی گروگان‌ها و امثالهم می‌دانستند!
او گفت که چند هفته مذاکرات را با اروپایی‌ها برای حفظ برجام ادامه می‌د‌هد! چیزی که به عقیده نگارنده به دو دلیل نباید عنوان می‌شد، اولین مشکل چند هفته اعلام کردن مذاکرات و نداشتن زمان دقیق است که خود باعث رکود در کشور شده و همان کاری را با بازار کشور می کند که دو بار فرمان چهارماهه ترامپ صورت گرفته بود و دومین مشکل این بود که مثلا با نمایش همه تلاش‌هایی اروپایی‌ها که قبل از اعلام ترامپ با سفر ماکرون و مرکل به امریکا صورت گرفت، اروپا نتوانسته بود راه به جایی ببرد و به نوعی اروپا هم در نقض پیمان شدن متهم ردیف دوم بود و نباید ما برای خارج نشدن از برجام اروپا را بهانه میکردیم.
روحانی گفت ملت نگران نباشند و از ماه‌ها قبل فکر خروج ترامپ از برجام را میکردیم و در این جمله هم دو اشکال وجود داشت نکته اول رجوع به سخنرانی‌های چند روز قبل دولتی‌ها بود که همگی ثابت می‌کرد به برجام خوشبین هستند به جز ۴۸ ساعت منتهی به اعلام نظر ترامپ که صحبت‌هایی درباره احتمال خروج بود، دوم محدود کردن نقض پیمان امریکا به ترامپ! آقای روحانی باید درباره بدعهدی امریکایی‌ها می‌گفت چراکه اوباما نیز عملا با تمدید ده ساله آیسا نقض عهد خود را ثابت کرده و راه را برای ترامپ و بدعهدی‌های علنی‌تر هموار کرده بود!
حضور وزرایی که کنار تریبون روحانی ایستاده بودند مشکل دیگر سخنرانی بود که نوع ایستادن و چهره‌هایشان ناراحتی را به مخاطب القا می‌کرد هر چند که رئیس‌جمهوری به مردم می‌گفت نگران نباشند.
و در نهایت با بدسلیقگی تمام انتخاب همان جمله‌ای که روحانی درباره ارز بر زبان رانده بود و بعد بازار ارز به شدت ملتهب شده بود برای برجام! خود حکایت از این داشت که مردم در وهله نخست ذهنشان به آن وعده عملی نشده می‌رفت و نمی‌توانستند درباره نقض عهد امریکا نگرانی نداشته باشند! تا حتی آرامش واقعی به مردم داده نشود.
همه اینها باعث شد تا مردم از سخنانی که روحانی در مقابل چشمان ۷۰ میلیون بیننده داخلی عنوان کردند رضایت نداشته و شاید همین امر در درون دولت حس شد که برای تطمیع و القای آرامش به آنها بیانیه‌ای جدید را صادر کرد.
راهکار جمهوری اسلامی برای احقاق حق
اما شاید بهترین راهکار برای مقابله با زیاده‌خواهی غرب و نقض سند بین‌المللی که توسط امریکا صورت گرفته باشد سکوت افرادی است که مدام از برجام فتح‌الفتوح ساخته بودند و تلاش می‌کردند که منتقدان را با چوب کاسب تحریم و دلواپسی ساکت کنند. سکوت آنها و اجازه فعالیت به منتقدان بهترین تصمیم در مرحله نخست است. دومین راه هم پیگیری در دو سطح بین‌المللی و حقوقی به واسطه تیمی که ادعای بستن بهترین پیمان را داشت و موازی آن پیگیری دستاوردها در صنعت هسته‌ای و فضایی و موشکی است و در این مسیر نباید از هیچ تهدید ترسید.
چراکه این مسیر یکبار در سال ۸۲ به قیمت رفتن پرونده ایران به شورای امنیت طی شده بود اما اینبار با سندی که توسط امریکا نقش شده تیم حقوقی ظریف حداقل باید تلاش کنند که همین مقدار صورت نگیرد چراکه نقض‌کننده پیمان امریکا است.
در کنار این موضوع باید تلاش شود که از بزک کردن برجام اروپایی جلوگیری شده و اگر اروپا هم بابت حجم مراودات اقتصادی با امریکا نتوانست خواسته به حق ما را برآورده سازد به صورت صریح و بدون روتوش با مردم سخن بگویند و حداقل یک عذرخواهی کنند. در نهایت باید گفت که تصمیم درباره برجام تنها بر خلاف سنوات قبل در اختیار دولت نخواهد بود و اینبار مردم هستند که ناظران برجام‌اند و تصمیم نهایی درباره آن را اعلام خواهند کرد. اما اینبار مردم انقلابی اجازه وتو شدن تصمیمشان را توسط خوش‌خیالان نسبت به غرب هم نخواهند داد.
