صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«یا آنچه در برجام می‌خواهیم، توسط غیر آمریکا تأمین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داشت.» این جدیدترین مواضع رییس‌جمهوری ایران در برخورد با بدعهدی‌های آمریکا در توافق هسته‌ای و اتمام حجت با اروپایی است که اگر خواستار حفظ برجام هستند باید در برابر لگدپرانی‌های ترامپ ایستادگی کنند.
کمتر از چند روز به پایان ضرب‌الاجل ترامپ برای «رفع نواقص!» برجام باقی است و از آنجایی که این رفع نواقص تنها با مذاکره مجدد با ایران قابل حل است، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که آمریکا در 12می (22 اردیبهشت‌ماه) از برجام خارج می‌شود و فرجه‌ای به اروپایی‌ها و نمایندگان کنگره آمریکا می‌دهد تا تحریم‌ها علیه ایران را آغاز کنند، با این حال اروپایی‌ها با رایزنی‌های بسیار تلاش کردند تا مانع از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای شده و در این راه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را هم تشدید کردند.
روحانی: اگر اروپا مسوولیت آمریکا را قبول کند در برجام می‌مانیم
در این میان اما حجت‌الاسلام حسن روحانی روز دوشنبه در جلسه شورای اداری، توسعه و برگزیدگان استان خراسان‌رضوی هدف ایران از برجام را رفع ظلم‌هایی چون تحریم از سر کشور و مردم برشمرد و با بیان اینکه امروز تنها آمریکایی‌ها به‌دنبال برهم زدن برجام هستند و دیگر کشورها به ایران اعتماد داشته و اصرار به ادامه برجام دارند، گفت: «هدف اصلی دولت‌های آمریکا در طول سال‌های گذشته محدود کردن استقلال، قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران بوده است و آن‌ها همواره این اهداف چند پله‌ای را دنبال می‌کنند.»
رییس‌جمهوری ایران با بیان این که شاید مردم نسبت به اینکه آمریکا در هفته‌های آینده در برابر برجام چه می‌کند، نگرانی داشته باشند، افزود: «مردم باید مطمئن باشند که ما تصمیمات لازم را برای صورت‌های مختلف برخورد آمریکا در نظر داریم و آمریکایی‌ها در این مسأله دچار خسران جدی و ضرر خواهند شد.»
آقای روحانی تاکید کرد: «در این راستا یا آنچه در برجام می‌خواهیم، توسط غیر آمریکا تأمین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داشت.»
واکنش اروپا به آمریکا در رفتار ایران مؤثر است
پیش از این هم روحانی در شهریورماه 96 در پایان سفرش به سازمان‌ملل در نشست خبری با اشاره به اقدامات ایران در برابر خروج احتمالی آمریکا از برجام گفته بود: «بخش بزرگ مسأله وابسته به نوع عکس‌العمل اتحادیه اروپا در این مسأله است. لذا رفتار اروپایی‌ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود در رفتاری که ما اتخاذ خواهیم کرد.»
تاکید وزرای خارجه فرانسه و آلمان بر ضرورت حفظ برجام
این سخنان رییس‌جمهوری اتمام‌حجت و تنها راه‌حل برای حفظ برجام است، البته ژان‌ایو‌لودریان، وزیر خارجه فرانسه در نشست خبری مشترک با هایکو ماس، همتای آلمانی خود تاکید کرد که صرف نظر از تصمیم واشنگتن درباره برجام در دوازدهم ماه می، پاریس به توافق هسته‌ای ایران پایبند خواهند ماند.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز گفت: آنچه در توان داریم برای حفظ توافق هسته‌ای ایران پس از دوازدهم ماه می به‌کار خواهیم بست.
وزیر خارجه فرانسه گفت: فرانسه، انگلیس و آلمان صرف‌نظر از تصمیم دولت آمریکا که تا چند روز دیگر اعلام می‌شود، تصمیم دارند توافق هسته‌ای سال2015 با ایران را حفظ کنند؛ چرا که این اقدام، بهترین راه برای اجتناب از اشاعه هسته‌ای به‌شمار می‌رود.
البته نباید فراموش کرد که بعد از سفر ماکرون 24آوریل به واشنگتن، مواضع او 180درجه تغییر کرد، او پیش از این سفر در مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز گفته بود که «در این سفر از ترامپ خواهم خواست تا در تصمیم خود مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای با ایران بازنگری کند و در این توافقنامه باقی بماند.»
در‌حالی‌که ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای فرانسوی خود گفت که هنوز تصمیمی درباره حفظ یا خروج از توافق هسته‌ای نگرفته است، ماکرون از یک «برجام بزرگ» حرف زد و مدعی شد: توافق جدید با ایران باید چهار ستون داشته باشد. نخستین موضوع منع ایران از هرگونه فعالیت هسته‌ای تا سال۲۰۲۵ است که در برجام آمده است. دوم اطمینان از اینکه ایران در بلندمدت برنامه هسته‌ای نخواهد داشت؛ مورد مهم سوم توقف فعالیت موشکی ایران در منطقه است و چهارم رسیدن به راه‌حل سیاسی برای مهار ایران در یمن، سوریه عراق و لبنان خواهد بود!»
بعد از این دیدار نیز ترامپ دیدارش را با رییس‌جمهوری فرانسه بسیار مفید توصیف کرد و گفت که توانسته دیدگاه «امانوئل ماکرون» را در قبال ایران تغییر دهد.
به نظر می‌رسد حتی ضرب‌الاجل 120روزه ترامپ برای تغییر مفاد برجام، چیزی غیر از یک توافق پس پرده با اروپا نبوده است. اینکه ترامپ گفته بود که تعلیق تحریم‌ها را برای آخرین‌بار تمدید می‌کند الا اینکه ایران و اروپا برجام را اصلاح کنند، یعنی اروپا و آمریکا بر سر اصلاحات مدنظر ترامپ توافق کرده‌اند، اروپایی‌ها احتمالاً خواهند گفت برجام می‌تواند حفظ شود به شرط اینکه ایران محدودیت‌های موشکی و منطقه‌ای را بپذیرد.
همچنین اطلاعات موجود می‌گوید اروپا و آمریکا به‌سرعت در حال کار روی چند توافق جانبی یا مکمل برجام هستند و به‌زودی آن‌ها را به ایران عرضه خواهند کرد. توافق اول درباره حذف سقف‌های زمانی برجام، توافق دوم درباره بازرسی‌های نظامی و توافق سوم درباره برنامه موشکی. احتمالاً، برنامه -با محوریت اروپا- این است که چند ماه بعد بیایند و ناگهان به ایران بگویند یا این توافقات را بپذیرد، یا اینکه علاوه‌بر خروج آمریکا از برجام، اروپا نیز در اعمال و اجرای تحریم‌های جدید علیه ایران، با آمریکا همکاری خواهد کرد.
با این حال که رییس‌جمهوری همراهی اروپا در برجام را تنها راه‌حل باقی‌مانده برای حفظ توافق هسته‌ای دانست باید دید که کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه که این روزها نقش پلیس خوب را ایفا می‌کند، در نهایت و بعد از فشارهای آمریکا چه تصمیمی خواهد گرفت و دولت که برای حفظ تنها دستاورد خود طی این چهار سال، به اروپا دل‌بسته چه واکنشی نشان خواهد داد.
