آرمان امروز/ متن پیش رو در آرمان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
«آرمان» در بیستم فروردین با تیتر «کودتای ارزی» به نقش بازیگران پشت‌پرده‌داخلی پرداخته بود
بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران درباره علل و عوامل بحران ارزی اخیر اظهار نظر کردند. برخی عوامل اقتصادی و عملکرد دولت را منشأ این بحران خواندند و عده‌ای دیگر تاثیر مسائل سیاسی و بین‌المللی بر نرخ ارز را عامل مهم برشمردند. اما نکته مهم این است که کسانی در داخل با شدیدترین نقش‌آفرینی در پشت‌پرده، کودتای ارزی علیه دولت را رقم زدند تا دولت را ناکارآمد جلوه دهند. «آرمان» در تاریخ 20 فروردین‌ماه در گزارشی پرده از عوامل آن برداشت و این حرکت را کودتای ارزی خواند، اما روز گذشته برخی رسانه‌ها با چشم‌‌پوشی عمدی از این تاثیرگذاری‌ها فقط و فقط به ریشه‌های خارجی پرداختند و صرفا آن را به عنوان عامل موثر معرفی کردند.
پروژه ناکارآمدسازی
شرایط اقتصادی دولت خوب نیست. شاید این سخن به کرات از قول بسیاری از مقامات مسئول یا کارشناسان مرتبط بیان شده، اما کمتر کسی به علل و عوامل آن پرداخته است. مساله‌ای که به بحران مهم دولت حسن روحانی مبدل شده و بسیاری را به تکاپو انداخته تا در همین ابتدای کار عملکرد اقتصادی دولت را ناکارآمد نشان داده و در ادامه با همین روند و ایجاد بحران‌های متفاوت برای دولت؛ روحانی و مردانش را زمین‌گیر کنند. بحران ارزی اخیر که از آن به کودتای ارزی تعبیر می‌کنند علل و عواملی را شامل می‌شود که هرکدام به سهم خود با امواجی خروشان هر دم کشتی دولت را به سمت و سویی هدایت می‌کنند. لازم به‌ذکر است که پیش از این «آرمان» در گزارشی تحت عنوان «کودتای ارزی» به دست‌های پشت پرده‌ای که نوسانات نرخ ارز را رقم می‌زنند اشاره کرده بود. دراین راستا کسانی که تا حدی از اقتصاد سر در بیاورند در مواقع بحران اقتصادی، به‌خصوص بحران ارزی نخست به سراغ متغیرهای اقتصادی نمی‌روند بلکه ابتدا تاثیر سایر حوزه‌ها به‌ویژه حوزه سیاست را که تاثیر مستقیمی بر اقتصاد دارد، لحاظ می‌کنند. از این جهت نیز کم نبودند شکست خوردگانی از عالم سیاست که بتوانند بر قیمت سکه، طلا و نرخ ارز تاثیر بگذارند. مخصوصا پس از اینکه رئیس جمهور اعلام کرد که دولت پرداخت بدهی 11 هزار میلیاردی موسسات مالی و اعتباری را تقبل کرده است. گرچه روحانی این را هم گفته بود که دست عده‌ای را از چنگ اندازی به سرمایه‌های مردم کوتاه کرده، اما به همین موازات جریان مقابل نیز در تدارک تحرکی جدید برای تغییر و تحولاتی در بازار ارز بود که نشانه‌های آن در بحران ارزی اخیر رخ نمود. گرچه همانطور که گفته شد نوسانات ارزی به یک متغیر وابسته نیست و چندین عامل داخلی و خارجی را شامل می‌شود.
دست‌های پشت پرده
اگر بخواهیم بازنگری در چرایی مشکلات ارزی اخیر داشته باشیم در سطح تحلیل کلان باید به عوامل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی اشاره کنیم. البته هرکدام از این حوزه‌ها به فراخور تحولاتی که بر آنها عارض می‌شود تأثیر و تأثر خود را بر نوسانات و کودتای ارزی اخیر داشته‌اند که هر کدام باید در جای خود یک به یک بازشکافی و مورد بحث و بررسی قرار گیرند. شاید بتوان عوامل داخلی را مهم‌ترین دلیل کودتای ارزی اخیر نامید. موسسات مالی غیر مجاز و عملکرد تیم اقتصادی دولت و دست‌های پنهانی که رئیس جمهور در بهمن ماه گذشته با اشاره به روند نادرست نرخ ارز نامی از آنها نبرد، سوداگران ارز و مخالفان دولت که کمر همت بستند تا روحانی و مردانش را زمین‌گیر کنند، عوامل داخلی معضل ارزی اخیر بوده‌اند. شاید آدرس اصلی در اظهارات بهمن ماه سال گذشته رئیس جمهور باشد که گفت، افزایش نرخ دلار نسبت به هفته‌های گذشته حتما نمی‌تواند دلایل تجاری داشته باشد، یا کنایه حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهور به افزایش قیمت ارز که نوشت: مشکل فقط چهارراه استانبول نیست؛ بخشی از مشکل چهارراهی است که به استانبول، اربیل، دوبی و... منتهی می‌شود.
تاثیرات بین‌المللی
عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی کودتای ارزی اخیر نیز به خروج یا ماندن آمریکا در برجام و سخنان ترامپ باز می‌گردد. برخی منابع خبری ادعا کرده‌اند اروپا برای جلب رضایت ترامپ برای ماندن در برجام، قرار است تحریم‌هایی علیه ایران وضع کنند. چنین آشفته بازاری سبب شده در تهران هم سناریو‌های مختلفی درنظر گرفته شود. جو روانی ناشی از این وضعیت از ورود سرمایه‌گذاران خارجی جلوگیری کرده و با تعلل کشورهای اروپایی در خرید نفت از ایران و عدم تمایل بانک‌های کشورهای خریدار نفت برای انتقال پول نفت به تهران دیگر علت افزایش قیمت دلار در کوتای ارزی اخیر است.
واکنش‌ها
با اینکه پیش از این «آرمان» به این بحث پرداخته بود، اما روز گذشته برخی رسانه‌ها به این مساله پرداختند و صرفا به کودتای ارزی از دریچه بین‌المللی نگاه کردند و آمریکا را درصدد کودتای ارزی معرفی کردند. در این راستا روزنامه کیهان در مطلبی با عنوان «آمریکا به دنبال کودتای ارزی» به نقل از نویسندگان نشریه فارین پالیسی آورد: در این مقاله بااشاره به افزایش قیمت دلار در ایران، این موضوع به عنوان یک فرصت برای دولت آمریکا به منظور ضربه زدن به اقتصاد و انسجام سیاسی کشور معرفی شده است. در پایان این مقاله به اصلی‌ترین محور مطلب پرداخته شده و آمده است: آمریکا باید به شکلی بیرحمانه میان مردم و حکومت ایران فاصله ایجاد کند و از این طریق راه را برای نیروهای برانداز باز کند. خبرگزاری فارس نیز باکنایه‌ای به روزنامه‌های اصلاح‌طلب انتقاد کرده که چرا به ملتهب شدن بازار دلار آزاد کمک نمی‌کنند؟
در نهایت...
آنچه مسلم است پراکندگی در داخل و مخالفت‌ها با دولت مستقر و سیاست‌های اقتصادی بیشترین ضربه را به کشور وارد می‌کند. گرچه برخی رسانه‌های مخالف دولت کودتای ارزی را صرفا از جانب خارج می‌دانند، اما دولت هم باید با دوجبهه به مقابله بپردازد. در دشمنی آمریکایی‌ها شکی نیست و مسلما تاثیر آنها بر بازار ارز نیز برکسی پوشیده نیست، اما مهم‌تر از آن مخالفان داخلی دولت هستند که در پشت پرده به قصد زمین‌گیر کردن دولت رفتارها و اقداماتی داشته‌اند. در این راستا مخالفان اگر به فکر منافع ملی و حفظ تمامیت کشور و نظام هستند باید دست از مقابله اینچنینی با دولت بردارند تا دولت بتواند با سیاست‌های خود به بازار ارز سروسامانی بهتری بدهد.
