صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
حدود یک هفته به پایان اولتیماتوم 120روزه ترامپ زمان باقی است و یکی از سناریوهای محتمل پیش رو این است که رییس‌جمهوری آمریکا خروج از توافق و اعمال دوباره تحریم‌ها را اعلام کند، در این میان اما برخی سیاستمداران اروپایی و آمریکا درباره عواقب لغو برجام و شروع یک جنگ احتمالی هشدار داده‌اند.
فرجه تحریمی!
22 می(12اردیبهشت‌ماه) مهلت ترامپ به نمایندگان کنگره و دولت‌های اروپایی برای «اصلاح معایب فاجعه‌بار» برجام به اتمام می‌رسد و بر اساس بسیاری از تحلیل‌ها به نظر می‌رسد که رییس‌جمهوری آمریکا این‌بار از برجام خارج شود، البته محتمل است که او پیش از آنکه این تحریم‌ها اجرا شوند، فرجه‌ای را در نظر بگیرد؛ و طی این مدت فشارهای جدیدی را روی متحدان اروپایی خود وارد کند تا بر سر اصلاح آنچه از نظر آمریکا بزرگ‌ترین نواقص این توافق‌اند، بار دیگر مصالحه کنند.
پیش‌تر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا خطاب به سناتورهای آمریکایی نیز گفته بود که «حتی پس از 12مِی همچنان کارهای دیپلماتیک زیادی برای انجام دادن وجود خواهد داشت.»
به‌هرروی هفته‌هاست که مذاکره‌کنندگان آمریکایی در حال دیدار با متحدان فرانسوی، انگلیسی و آلمانی خود هستند تا بر سر توافقات جانبی برجام که به نگرانی‌های آمریکا مرتبط هستند، به اجماع برسند. آنها می‌گویند که بر سر برخی عناصر به پیشرفت‌هایی رسیده‌اند اما هنوز بر سر «بندهای انقضاپذیر» توافق هسته‌ای کنونی به توافقی نرسیده‌اند. (بندهایی که طی سال‌های آتی منقضی شده و [بر اساس آن] ایران اجازه می‌یابد تا برنامه غنی‌سازی خود را دوباره در سطحی بالا از سر بگیرد.)
احتمال وقوع جنگی 30ساله
در این میان «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهوری فرانسه در مصاحبه‌ای با اشپیگل مجله آلمانی تهدیدهای «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری آمریکا برای خروج از برجام را به منزله «باز کردن جعبه پاندورا» خواند و گفت: «این می‌تواند به معنی جنگ باشد.» البته او در آخر تاکید کرد که قصد رییس‌جمهوری آمریکا هم این نیست و دونالد ترامپ هم خواهان جنگ نیست.
همچنین «هلگا اشمید» دبیرکل سرویس سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا هم در مصاحبه با این نشریه گفت: «امیدوارم که آمریکا کماکان از این توافق حمایت کند. برجام بر اساس اعتماد بنا نشده، بلکه بر تعهدات ملموس، سازوکارهای راستی‌آزمایی و نظارت‌های بلند‌مدت آژانس استوار شده است.»
«زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه سابق آلمان هم درباره خطر وقوع جنگ در صورت خروج ترامپ از برجام هشدار داده و در اظهاراتی در هفته‌نامه اشپیگل گفت: «اگر ما مراقب نباشیم، در خاورمیانه خطر یک جنگ 30ساله جدید به‌وجود خواهد آمد.» او هم بر این عقیده است که خروج آمریکا از برجام خطر تحولات غیرقابل کنترلی را ایجاد می‌کند.
«ین آزلبورن» وزیر امور خارجه لوکزامبورگ هم از رییس‌جمهوری آمریکا درخواست کرده است که از توافق اتمی خارج نشود.
خودفریبی ترامپ
در کنار این اظهارنظرها رسانه آمریکا «واشنگتن‌پست» در یادداشتی به قلم دو تحلیلگر و کارشناس این کشور درباره نتایج «فرضیات ناقص و معیوب» ترامپ درباره ایران و برجام هم هشدار دادند.
از نظر آنها، «هر مقام آمریکایی (در جلسات استماع مختلف) تاکید کرده است که ایران (به برجام) پایبند بوده است اما ترامپ معتقد است که توافق آنچنان که کفایت می‌کند به برچیدن جاه‌طلبی‌های گسترده‌تر ایران نمی‌پردازد. بعد از تلاش پرحجم و رعد‌آسای اروپایی‌ها برای اقناع ترامپ جهت باقی ماندن در توافق، مقام‌های کاخ سفید به سخنرانی اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل درباره تلاش‌های ایران برای طراحی کلاهک اتمی در سال2003 روی آوردند. این سخنرانی مدرک متقن و سفت و سختی درباره نقض (توافق در‌حال‌حاضر) ارائه نداد بلکه پر از فنون نمایش و تئاتر بود و پوششی برای ترامپ جهت خروج از توافق فراهم کرد.»
نویسندگان این یادداشت به رییس‌جمهوری کشورشان هشدار دادند: «اگر ترامپ از توافق (هسته‌ای) ایران با این فکر که می‌تواند شروط بسیار سرسختانه‌تری بر تهران اعمال کند، خارج شود، او دارد خودش را فریب می‌دهد.» آنها هشدار دادند که اتحادیه اروپا، روسیه و چین مایل به همراهی با آمریکا برای اعمال مجدد تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی نیستند.
این دو همچنین نوشتند: «دلایل خوبی هم وجود دارد که اعتقاد داشته باشیم، تشدید فشار برای به زانو در‌آوردن ایران، نتیجه معکوس خواهد داشت. انگیزه کمی برای تهران وجود دارد تا مذاکرات درباره یک توافق که ترامپ آن را توافقی بهتر می‌داند، شروع کند. رهبران ایرانی به‌طور فزاینده‌ای احساس می‌کنند که به‌خاطر عدم اجرای تعهدات برجامی آمریکا در دولت ترامپ، آنها به انتظارات اقتصادی‌شان از برجام نرسیدند. سیاست داخلی در ایران این موضوع که آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر عالی ایران یک توافق تازه با ترامپ با مفاد و شرایطی بدتر (از برجام) را امضا خواهد کرد؛ غیر ممکن و غیرقابل تصور کرد.»
کارزار مخفی کری برای نجات برجام
در این میان اما منابع خبری بامداد شنبه ادعا کردند «جان کری» وزیر خارجه سابق آمریکا وارد رایزنی‌هایی مخفیانه برای نجات توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) شده است.
روزنامه «بوستون‌گلوب» نوشت: «جان کری در راستای تلاش برای نجات دادن یکی از مهم‌ترین دستاوردهایش در زمان حضور در سمت وزارت خارجه آمریکا یکشنبه
دو هفته پیش وارد نوعی دیپلماسی غیرمعمول و پشت‌پرده با یکی از مقام‌های ارشد ایرانی شد.»
مطابق این گزارش، «جان کری» برای گفت‌وگو درباره روش‌های حفظ توافق هسته‌ای برجام با «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران دیدار کرده است که بر اساس این گزارش، این دومین‌بار ظرف حدود دو‌ماه گذشته است که «کری» و «ظریف» برای تدوین راهبردهایی جهت نجات برجام با یکدیگر دیدار کرده‌اند.
روزنامه آمریکایی از تلاش کری برای نجات برجام به‌عنوان «مأموریتی جسورانه، هر چند مخفی» نام برده و نوشته او برای وارد آوردن فشارهای بیرونی روی دولت ترامپ برای ماندن در برجام به فهرست‌هایی از ارتباطاتش متوسل شده که در دوران حضورش در وزارت خارجه آمریکا جمع‌آوری کرده است.
منبع مورد استناد روزنامه آمریکایی ادعا کرده «کری» ماه گذشته هم با «فرانک والتر اشتاین‌مایر» رییس‌جمهوری آلمان دیدار و با «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلفنی گفت‌وگو کرده است. وزیر خارجه سابق آمریکا با «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهوری فرانسه نیز در پاریس و نیویورک دیدار کرده و با وی به دو زبان انگلیسی و فرانسه درباره تهدیدهای هسته‌ای در منطقه رایزنی کرده است. وزیر خارجه سابق آمریکا تلاشی مخفیانه هم در حمایت از برجام در کنگره این کشور داشته است. او در هفته‌های گذشته با اعضای کنگره از جمله پال رایان، رییس مجلس نمایندگان آمریکا در این خصوص گفت‌وگو کرده است.
