آرمان امروز/ متن پیش رو در آرمان امروز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
زهرا سلیمانی| اغلب ایرانی‌ها با چالش یادگیری زبان مواجه هستند. این در حالی است که در مدارس کشور آموزش زبان انگلیسی به شکل گسترده انجام می‌شود، اما باز هم ایرانی‌ها در یادگیری زبان ناکام هستند. هم‌اکنون مشکل این نیست که اغلب افراد در کشور به زبان‌های انگلیسی، روسی یا فرانسوی مسلط نیستند، بلکه مشکل ساختار آموزش و پرورش و آموزش زبان است. از سوی دیگر زبان انگلیسی زبان اول دنیاست و چرا نباید آموزش‌ها به روز و مناسب با استانداردها در مدارس انجام شود؟ این در حالی است که اخیرا وزیر آموزش و پرورش در دیدار با وزیر آموزش و علوم روسیه از آمادگی این وزارتخانه برای لحاظ کردن زبان روسی به‌عنوان زبان دوم در برخی مدارس خبر داد. با وجود اینکه تاکنون یادگیری زبان انگلیسی و عربی در بین دانش آموزان ثمربخش نبوده باید آموزش زبان روسی نیز مورد بررسی و کارشناسی قرار گیرد.
ناکارآمدی آموزش زبان انگلیسی و عربی در مدارس ایران را نسل‌های متفاوت تجربه کردند و کارشناسان زیادی بر آن صحه می‌گذارند، اما بعد تبعیض‌‌آمیز این مساله زمانی برجسته می‌شود که اقشار ضعیف و ساکنان روستاها و شهرهای کوچک امکان حضور در آموزشگاه‌های آزاد را ندارند. در حالی که حضور در آموزشگاه‌های معتبر بخش جدایی ناپذیر زندگی دانش آموزانی از خانواده‌های مرفه در کلانشهرهای ایران است و این دو گروه از دانش آموزان باید در کنکور سراسری و دیگر مراحل تحصیلی با هم رقابت داشته باشند. از سوی دیگر در دی 96، مهدی نوید ادهم، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: « تدریس زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی دولتی و غیردولتی در ساعات رسمی یا غیررسمی ممنوع است و در صورت مشاهده برخورد می‌شود.» همچنین معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره چگونگی تدریس زبان در مدارس کشور گفت: « هیچ‌اتفاق تازه‌ای درباره آموزش زبان در مدارس رخ نداده است؛ ممنوعیت آموزش زبان همیشه وجود داشته است.» رضوان حکیم‌زاده افزود: « دروس دوره ابتدایی با هدف کلی ایجاد، تقویت و تثبیت هویت ایرانی و اسلامی تنظیم می‌شوند و آموزش زبان فارسی در این دوره اهمیت دارد و در کنار آن ما برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای آموزش زبان فارسی در دوره پیش دبستان مناطق دوزبانه داریم.» بر اساس اسناد بالادستی برنامه مدارس ابتدایی شامل آموزش زبان انگلیسی نمی‌شود، اما آموزش زبان انگلیسی در ساعات فوق برنامه به معاونت پرورشی بر می‌گردد. از سوی دیگر در هر خیابان شاهد فعالیت آموزشگاه‌های متعدد هستیم، اما باز هم افراد تحت آموزش در آن چندان موفق نیستند و به‌طور کامل به زبان بین‌المللی تسلط پیدا نمی‌کنند. این مساله نشان‌دهنده وجود نارسایی در امر زبان آموزی در کشور است.
آموزش روسی به‌عنوان زبان دوم؟
وزیر آموزش و پرورش در دیدار با وزیر آموزش و علوم روسیه از آمادگی این وزارتخانه برای لحاظ کردن زبان روسی به‌عنوان زبان دوم در برخی مدارس خبر داد. سید محمد بطحایی در سفر خود به مسکو در دیدار با الگا واسیلوا وزیر آموزش و علوم روسیه ضمن تشکر از دعوت رسمی به منظور حضور در نمایشگاه آموزش ۲۰۱۸مسکو و شرکت در کنفرانس نقش ICT در آموزش اظهار کرد: روابط ایران و روسیه یکی از قدیمی‌ترین روابط بین دو کشور در عرصه بین‌المللی است و در سال‌های اخیر نیز حجم این روابط در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی رو به افزایش است و انتظار می‌رود در فضای تعاملی موجود این ارتباطات در حوزه فرهنگی و آموزشی نیز در سطح وسیع بین دو کشور جریان پیدا کند. او ضمن استقبال از امضای تفاهمنامه همکاری آموزشی بین دو کشور آن را برای تبادل ارتباطات آموزشی موثر دانسته و خواستار تبادل تجربیات و همکاری در زمینه آموزش معلمان و برگزاری المپیادهای علمی بین دو کشور شد. وزیر آموزش و پرورش ضمن اعلام آمادگی این وزارتخانه برای لحاظ کردن زبان روسی به‌عنوان زبان دوم در برخی مدارس گفت: دنبال این هستیم تا انحصار زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان دوم مدارس بشکنیم. همچنین الگا واسیلوا، وزیر آموزش و علوم روسیه نیز ضمن استقبال از پیشنهادات بطحایی عنوان کرد وزارت آموزش و علوم تجربه‌های زیادی درباره آموزش زبان روسی دارد و آمادگی خود را برای کمک به جمهوری اسلامی در این امر اعلام کرد. او به تاریخ روابط خوب دو کشور و همچنین اشتراک مواضع دو کشور مسائل منطقه و جهان تک قطبی اشاره و ابراز خرسندی کرد تا ارتباط با دانشگاه‌های ایران افزایش یابد. به گزارش ایلنا، به‌گفته واسیلوا در حال حاضر ۷۹۵ دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های روسیه مشغول تحصیل هستند و در سال ۲۰۱۷ نیز ۱۰۱ بورسیه تحصیل در دانشگاه‌های روسیه به دانشجویان ایرانی داده شده است. برای سال ۲۰۱۹ نیز تعداد ۹۰ بورس برای دانشجویان ایرانی در نظر گرفته شده است.
تدریس زبان روسی امکانپذیر نیست
یک کارشناس آموزش و پرورش درباره کم و کیف آموزش زبان روسی در مدارس کشور به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: هم اکنون آموزش زبان روسی در بین معلمان و مردم در جامعه با بازتاب فراوان همراه بوده است. محمد رضا نیک‌نژاد می‌افزاید: در کشور ما آموزش زبان با مشکلات و نارسایی‌های فراوان همراه است. قبل از هر تصمیم‌گیری درباره یادگیری زبان دوم باید دلیل آموزش آن مشخص شود. برای مثال زبان انگلیسی به‌عنوان زبان بین‌المللی و یک زبان آسان می‌تواند در ادامه تحصیل، بررسی متون، مقالات بین‌المللی و مسافرت‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. از سوی دیگر این زبان از بعد بین‌المللی مورد پذیرش اغلب کشورهای دنیا است. با بررسی متون عملی در مقاطع تحصیلی گوناگون باید تاکید کرد که استفاده از ترجمه و برگرداندن آن از زبان انگلیسی به فارسی انجام شده است. این کارشناس آموزش و پرورش تاکید می کند: در واقع افراد با آموختن زبان دوم به‌دنبال ایجاد پل ارتباطی با دیگر نقاط دنیا هستند. هم‌اکنون دستاوردهای جدید علمی، آموزشی و فناوری به زبان انگلیسی انجام می‌شود. حال در این شرایط هر گونه تضعیف این زبان و برجسته سازی زبان روسی چندان مناسب نیست، بلکه این اقدام به ضرر هموطنان است. نیک‌نژاد می‌افزاید: در اصل دولت با عنوان این گونه مسائل بیش از گذشته مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد. او با بیان اینکه در کشور ضعف‌های متعدد از لحاظ آموزش زبان انگلیسی وجود دارد، می‌افزاید: هم‌اکنون بعد از گذشت 100 سال از آموزش نوین در ایران نتوانسته‌ایم، مشکلات آموزش کشور را برطرف سازیم. هنوز امکانات لازم برای آموزش زبان انگلیسی در کشور فراهم نیست. این در حالی است که هم اکنون وزارت آموزش و پرورش در تمامی نقاط کشور به یک میزان انرژی برای آموزش زبان صرف کرده است. در این شرایط آموزش زبان روسی نیز یک بار مضاعف برای آموزش و پرورش کشور محسوب می شود. به‌گفته او از بعد علمی آموزش زبان روسی در آموزش و پرورش زمین‌گیر و گرفتار ایران امکانپذیر نیست. این کارشناس آموزش و پرورش می‌گوید: اگر مسئولان به‌دنبال تدریس زبان روسی هستند می‌توانند به‌جای آن به توسعه دیگر قابل‌های نهاد آموزش کشور بپردازند. با بررسی آموزش زبان روسی در ایران باید گفت که این اقدام چندان کارا نیست، چون زبان زمخت روسی نه‌تنها زبان علمی و بین‌المللی نیست، بلکه هیچ کارایی بیرون از مرزهای روسیه ندارد. به‌گفته او با این تفاسیر باید گفت که زبان روسی با زبان فارسی از لحاظ بین‌المللی از یک جایگاه برخوردار است. در اصل این قضیه به‌دلیل پیامدهای سیاسی بروز کرده است.
