همشهری/ متن پیش رو در همشهری منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فضای سیاسی در آمریکا طی 15ماه گذشته، یعنی از زمانی که دونالد ترامپ به کاخ سفید پا گذاشته بیش از هر زمان دیگری درگیر «تعامل» یا «تقابل» با روسیه بوده است.
این روزها چگونگی تعامل یا تقابل دولت آمریکا با روس‌ها به محور اختلاف در میان مقامهای کاخ سفید نیز تبدیل شده است. روزنامه واشنگتن‌پست دیروز در گزارشی از بروز اختلاف میان رئیس‌جمهور آمریکا و دستیارانش بر سر رفتار واشنگتن با مسکو خبر داد. این روزنامه نوشته به اطلاعاتی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد دستیاران ترامپ حدود یک‌ماه پیش، زمانی که آمریکا 60دیپلمات روسی را اخراج کرد، او را برای صدور این فرمان فریب داده‌اند.
بر این اساس، دستیاران ترامپ به او گفته بودند که طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است به همان تعدادی که متحدان اروپایی آمریکا از دیپلماتهای روسیه اخراج می‌کنند، آنها هم دیپلماتهای روس مستقر در آمریکا را اخراج کنند. این اقدام در واقع واکنش هماهنگ کشورهای غربی علیه روسیه در اعتراض به مسموم کردن یک جاسوس سابق روس در خاک انگلیس بود. به نوشته واشنگتن‌پست، ترامپ در پاسخ، تأکید کرده بود که «تعداد باید دقیقا به یک اندازه باشد؛ نه بیشتر.»
روز بعد زمانی که خبر اخراج دیپلمات‌ها اعلام شد، فرانسه و آلمان هر کدام تنها 4دیپلمات را اخراج کردند؛ موضوعی که باعث عصبانیت دونالد ترامپ شد. به گفته مسئولان کاخ سفید که از واشنگتن پست خواسته‌اند هویت‌شان را فاش نکند، دستیاران ترامپ سعی کردند توضیح دهند که مجموع تعداد دیپلماتهای اخراج شده از سوی کشورهای اروپایی با تعداد دیپلماتهای اخراجی از آمریکا برابری می‌کند. او اما دائما بر سر آنها فریاد می‌زد و می‌گفت: «مجموع به من ربطی ندارد!» به گفته آنها، ترامپ دائما ناسزا می‌گفت و فریاد می‌زد: «شما من را فریب داده‌اید.»
ماجرای روایت شده در واشنگتن‌پست پرده‌ای جدید از سناریوی پیچیده در حال جریان در دولت ترامپ بر سر روابط آمریکا و روسیه است. به نوشته این روزنامه، ماجرا از این قرار است که دونالد ترامپ با بسیاری از اقدامات تنبیهی یا تلافی جویانه علیه روسیه مخالف است؛ چرا که به‌دنبال ایجاد یک رابطه نزدیک با دولت روسیه و شخص ولادیمیر پوتین است.
سیاست متلاطم در قبال روسیه
طی یک‌ماه گذشته چرخشی در رویکرد دولت آمریکا در قبال روسیه دیده شده است؛ اخراج دسته جمعی دیپلماتهای روسی، تحریم برخی ثروتمندان صاحب نفوذ در دولت و اخیرا هم پست توییتری ترامپ که مستقیما شخص پوتین را به‌خاطر حمایت از اسد مورد سرزنش قرار می‌داد. به نوشته واشنگتن پست، مقامهای مطلع در کاخ سفید معتقدند تغییر لحن ترامپ یا دست‌کم تظاهر به تغییر لحن در قبال روسیه، از افزایش فشارها بر او برای برخورد با مسکو نشات می‌گیرد.
دونالد ترامپ چند روز پس از اخراج دیپلماتهای روس، در یک کنفرانس خبری گفت: «فکر می‌کنم بتوانم رابطه خوبی با روسیه و پوتین برقرار کنم؛ خب، اگر بتوانم اتفاق خیلی خوبی است.» این نگاه ترامپ به رابطه‌اش با روسیه، از همان ابتدای ورودش به کاخ سفید وجود داشت. رابطه باراک اوباما با پوتین هیچ‌گاه رابطه خوبی نبود اما ترامپ از ابتدا تصور می‌کرد که ارتباط شخصی‌‌اش با رهبران کشورهای جهان به‌خصوص پوتین می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات سیاسی جهان باشد. این تصور دونالد ترامپ بی‌تجربه در سیاست، با فشار رسانه‌ها، کنگره و اخیرا با آغاز تحقیقات نماینده ویژه دادستان، دست‌کم در مورد ولادیمیر پوتین نقش بر آب شده است.
8ماه پیش، زمانی که کنگره تصمیم گرفت تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه وضع کند، ترامپ به مخالفت پرداخت اما مخالفت او بی‌فایده بود. نمایندگان جمهوریخواه و دمکرات کنگره با رأی قاطع تحریم‌های جدید را تصویب کردند تا رئیس‌جمهور قدرت وتوی آن را هم نداشته باشد. به نوشته واشنگتن پست دستیاران ترامپ 4روز زمان صرف کردند تا او را راضی کنند مصوبه کنگره را برای اجرا امضا کند.
واشنگتن پست ماجرای فروش موشک‌های ضدتانک ساخت آمریکا به اوکراین را یکی دیگر از موارد اختلافی میان ترامپ و دستیارانش مطرح می‌کند. 5ماه پیش این پیشنهاد که حمایت وزارت دفاع، خارجه و سازمان سیا را داشت به ترامپ ارائه شد اما او مخالفت کرد؛ چرا که با منافع روسیه در اوکراین تداخل داشت. ترامپ به دستیارانش گفته بود: «چه‌کسی گفته اوکراین مشکل ماست؟ چرا اجازه نمی‌دهید خود اروپایی‌ها این مسئله را حل کنند؟» به گفته نزدیکان ترامپ، مذاکره مستقیم نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل، مایک پمپئو رئیس سازمان سیا و گزینه پیشنهادی برای وزارت خارجه و ژنرال متیس وزیر دفاع با ترامپ باعث شد تا او در نهایت تحت فشار، نهایی شدن این قرارداد را بپذیرد. شرط ترامپ اما این بود که این کار بدون هیاهو و بدون بیانیه رسمی انجام شود. به گفته نزدیکان ترامپ، او حتی در ماجرای حمله به جاسوس روس در خاک انگلیس، در پاسخ به تماس تلفنی ترزا می نخست‌وزیر این کشور که خواهان تنبیه پوتین بود گفت: «چرا از من چنین چیزی می‌خواهی؟ این مسئله یک مسئله اروپایی است. اصلا آلمان قرار است چه کار کند؟ فرانسه چطور؟»
برخی تحلیلگران سیاست بین‌الملل معتقدند در آمریکا 3سیاست در قبال روسیه در جریان است؛ یکی سیاست رئیس‌جمهور، یکی سیاست نهادهای دولت مانند وزارت خارجه و وزارت دفاع و دیگری هم سیاست کنگره. اما اکنون آن کسی که رسما ولادیمیر پوتین را به آمریکا دعوت کرده کسی نیست جز دونالد ترامپ.
