صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
بازار ارز این روزها دیگر تاب واژه آشفته‌بازار را هم ندارد. بازاری که دیگر از آشفتگی هم پا را فراتر گذاشته و زمینه‌ساز بی‌ثباتی اقتصاد ایران شده است. بانک مرکزی همچنان در خواب تعطیلات ژانویه به سر می‌برد و با وجود اینکه چندین و چند ماه از آغاز سال نو میلادی می‌گذرد، هنوز هم از خواب بیدار نشده است.
آن روزها بود که مسوولان بانک مرکزی به کرات اعلام می‌کردند نوسانات نرخ ارز طبیعی و ناشی از تسویه حساب شرکت‌های دولتی و مواردی از این دست است. اما ژانویه هم تمام شد، عید هم آمد، تعطیلات نوروز هم تمام شد اما خواب زمستانی مقامات بانک مرکزی همچنان ادامه دارد.
بازار ارز این روزها آشفته‌تر از گذشته است. حتی یک اظهار نظر خشک و خالی از عراقچی معروف،
همان معاون ارزی کم سن و سال بانک مرکزی هم در این رابطه شنیده نمی‌شود. سخنانی که رییس‌اش هم می‌گوید و حتی وعده‌هایی که رییس‌جمهوری می‌دهد، درست برعکس آن در بازار اتفاق می‌افتد.
ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی که بی‌تدبیری‌اش، بازار ارز را به اینجا کشانده است، حاضر نیست که امضای خود پای حکم عراقچی، معاون ارزی بانک مرکزی را که قطعاً به دلایل سیاسی نه کفایت مدیریتی، به این مقام منصوب شده است، پس بگیرد و یک کهنه کار را برای معاونت ارزی منصوب کند تا شاید فرجی حاصل شود و او با تدبیرش بتواند بازار را نجات دهد.
موضوع اکنون اینجا است که بانک مرکزی یا هیچ‌چیز در چنته ندارد که بخواهد برای مقابله با دلالان به کار بگیرد یا اینکه اصول مدیریتی نوسانات ارزی را نمی‌داند. البته تفکر چندگانه دولت را هم باید به این مشکلات و سوءتدبیرها اضافه کرد. در دولت یک صدای واحد برای مقابله با نوسانات ارزی شنیده نمی‌شود.
البته برخی می‌گویند که برخی دولتمردان هم از نوسانات نرخ ارز سود می‌برند تاجایی‌که روز گذشته هم آقای اکبر ترکان، مشاور رییس‌جمهوری صریح و بی‌پرده از بالارفتن نرخ ارز حمایت کرده است.
اکبر ترکان در گفت‌وگویی از افزایش قیمت دلار حمایت کرده و گفته است: اینکه قیمت دلار بالا رفت کار خوبی بود، چاره‌ای نبود چون آن موقع مصنوعی قیمت دلار را پایین نگاه داشته بودند، وقتی سطح عمومی قیمت‌ها بالا می‌رود دلار هم بالا می‌رود.
او گفته است که نمی‌شود تقاضای عمومی قیمت‌ها بالا رود؛ اما نرخ دلار بالا نرود؛ چرا‌که این موجب شکست اقتصاد می‌شود. دلار ارزان بماند، تورم باعث می‌شود که کالای داخلی گران شود .
ترکان به این نکته هم اشاره کرده است که «دولت کوشش عبثی می‌کرد که جلوی افزایش قیمت دلار را بگیرد میلیادرها دلار هم پول تزریق کرد، ولی نشد، دولت خلاف جریان حرکت اقتصاد حرکت می‌کرد. وقتی تورم وجود دارد سطح عمومی قیمت‌ها بالا می‌رود یعنی کالای ایرانی سال به سال به اندازه تورم افزایش قیمت پیدا می‌کنند و وقتی که دلار ثابت باشد کالاهای وارداتی هم دارای قیمت ثابت هستند.»
صحبت‌های ترکان در حالی است که بارها و بارها رییس‌جمهوری و رییس کل بانک مرکزی وعده داده بودند که قیمت دلار کاهش می‌یابد و حتی آقای محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت هم اعلام کرده بود که نرخ واقعی دلار کمتر از چهار هزار تومان است.
او حتی 18 مهرماه سال گذشته نیز اعلام کرده بود که «سیاست دولت این نیست که پول ملی تضعیف شود، با کاهش ارزش ریال در برابر دلار به‌صورت غیرمنطقی مخالفیم و سیاست دولت مدیریت نرخ ارز شناور است. دولت از تضعیف پول ملی متضرر می‌شود و سیاست مهار تورم را در پیش دارد و این‌راکه گفته شود دولت به دنبال افزایش نرخ ارز است تهمت به دولت می‌دانیم.»
نوبخت درخصوص اینکه گفته می‌شود دولت معتقد است نرخ واقعی دلار پنج هزار تومان است و تصمیم دارد قیمت ارز به این نرخ نزدیک کند، گفته بود: «خیر ما دلار را با این قیمت قبول نداریم.»
این گفته‌های نوبخت در شرایطی است که درست در نخستین روزهای آغازین معاملات در بازار آزاد تهران در سال 97، نرخ ارز مرز پنج هزار تومان را هم رد کرده و گویا سودای گرانی بیش از حد آن را دارد.
اکنون بازار ارز رها است و دولت هم سیاست خاصی ندارد و تنها به تزریق بی‌برنامه دلار در بازار پرداخته است؛ اگرچه نرخ یورو هم به‌شدت بالا رفته و زمینه‌ساز بر‌هم‌ریختگی دیگری برای بازار ارز شده است. تمام این‌ها در شرایطی است که امسال به نام سال حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده و اتفاقاً همه تولیدکنندگان نوسانات نرخ ارز را عاملی برای بر هم زدن تعادل در کسب و کارشان می‌دانند و بر این باورند که درست در سال جدید که باید بیشترین حمایت را از کالاهای ایرانی به عمل آورد، دولت بدون برنامه، در حال دامن زدن به بالا رفتن نرخ ارز است و همین امر سبب خواهد شد تا سال حمایت از کالاهای ایرانی با اما و اگرهای زیادی به لحاظ اجرا از سوی دولت مواجه شود.
به‌هرحال فارغ از همه نوساناتی که نرخ ارز از آبان ماه سال گذشته تا پایان سال داشته، از ابتدای سال جاری تاکنون قیمت دلار حدود ۲۰۰ تومان افزایش یافته است. در تعطیلات نوروزی و با باز شدن صرافی‌ها این قیمت به پنج هزار تومان و در ادامه به پنج هزار و 100 تومان رسید تا بالاترین قیمت برای ارز رقم بخورد. البته درحال‌حاضر بار دیگر دلار در بازار آزاد با دو نرخ مشاهده می‌شود. یکی دلار بانکی با قیمت حدود 4900 تومان و دیگری دلار آزاد با قیمت 5100 تومان. که البته دلار بانکی عملاً به متقاضیان فروخته نمی‌شود و آنها مجبور هستند به سراغ دلار آزاد بروند. اتفاقی که به نگرانی برای دلال بازی دامن می‌زند. به هر حال باید منتظر ماند و دید که تدبیر بانک مرکزی و دولت برای هفته‌های پیش رو چیست.
