مشرق/ برای تولید هر لیتر نوشابه سه لیتر آب مصرف میشود. هر جا کارخانههایی از این دست تاسیس میشود، فشار بر منابع آب نیز افزایش مییابد.
کوکاکولا یکی از برندهای شناختهشده نوشیدنیهای غیرالکلی در جهان است؛ نوشیدنی گازداری که درعینحال که نحوه تولید و فرمول ساخت آن سری و مرموز مانده است، اقدامات و فعالیتهای سری کارخانهجات آن در اقصینقاط جهان و تغییرات در اکوسیستم آن مناطق، نگرانی جهانیان و بهویژه مردمان کشورهای میزبان را موجب شده است. یکی از مسائلی که کارشناسان محیطزیست برخی کشورها را نگران نموده است و منجر به شکل گیری جنبشهای اعتراضی و کمپینهای تحریم محصولات کوکاکولا و شرکتهای مشابه نظیر پپسی شده است، مصرف بیرویه آب شیرین از سوی کارخانهجات وابسته به این شرکتها و بالتبع کاهش منابع زیرزمینی و بروز خشکسالی است. در این گزارش بر آنیم تا به ابعاد این اتفاق مهم بپردازیم.
کمپانی کوکاکولا متهم به آن است که بهمنظور تحصیل آب شیرین برای صنایع خود، جوامع میزبان را با بحران خشکسالی مواجه نموده است؛ چاههای کشاورزان را خشک و کشاورزی محلی را نابود کرده است.
شرکت کوکاکولا بدین موضوع اذعان دارد که بدون دسترسی به آب شیرین، تجارت این کمپانی عظیم از میان خواهد رفت. بهعنوان نمونه، تولید یک لیتر نوشابه گازدار در صنایع کوکاکولا مستلزم سه لیتر آب قابلشرب است و این مسئله بهتنهایی گویای حقیقت ماجرا و نیاز مبرم این صنایع به منابع آبی است.
در برخی کشورها نظیر هندوستان، کمپانی کوکاکولا با حفر چاههای عظیم و بیقاعده، به استحصال گسترده منابع آب زیرزمینی میپردازند و حوزههای آبخیز این مناطق را خشک کردهاند؛ حوزههایی که بهمثابه میراث این جوامع شناخته میشدند و رکن اصلی کشاورزی محلی را در این کشورها تشکیل میدهد.
بهعنوان نمونه، تحقیقاتی که مؤسسه «وار آن وانت» در ایالتهای راجستان و اوتار پرادش کشور هند انجام داده است نشان میدهد که فعالیتهای کمپانی کوکاکولا در آن مناطق آثار نامطلوب و منفی بر منابع آب زیرزمینی و بالتبع کشاورزی محلی داشته است. مطابق با این پژوهش، از سال 1999 میلادی و از زمانی که یک کارخانه مرتبط با صنایع کوکاکولا در دهکده کالادرا در ایالت بیابانی راجستان هند راهاندازی شد، کشاورزان محلی در تحصیل آب موردنیاز جهت آبیاری مزارع خود با مشکلات جدی مواجه شدهاند. تحقیقات دیگر این مؤسسه نشان میدهد که سایر جوامع هندوستان که در حوالی کارخانهجات کوکاکولا زندگی و مشغول به کار هستند با کمبود جدی منابع آبی مواجه هستند؛ حالآنکه پیش از آغاز فعالیت این کارخانهجات، چنین بحران زیستمحیطی عظیمی مسبوق سابقه نبوده است.
مؤسسه «وار آن وانت» در پژوهشی دیگر اعلام میدارد روستاییانی که در حوالی شهر واراناسی ایالت اوتار پرادش هندوستان زندگی میکنند اعلام داشتهاند بهدلیل برداشت بیرویه کارخانهجات کوکاکولا از منابع آبهای زیرزمینی این منطقه، چاههای محلی خشک شدهاند.
مؤسسه «وار آن وانت» در ادامه گزارشهای خود، به تأثیرات منفی کمپانی کوکاکولا در سایر جوامع جهان نیز اشاره میکند. بهعنوان نمونه، این مؤسسه اعلام میدارد که صنایع کوکاکولا با استحصال بیرویه آب از حوزههای آبخیز کشور السالوادور، این کشور را با بحران زیستمحیطی بیسابقهای مواجه ساخته است. کوکاکولا همچنین شرایط مشابهی را برای ایالت چیاپاس کشور مکزیک پدید آورده است و این ایالت را بحران خشکسالی گسترده روبرو ساخته است.
مدعیات فوقالذکر و ذکر مستندات قوی جهت تأیید آنها، مردم کشورهای مختلف بهویژه هندیها را بر آن داشته است تا با ایجاد کمپینهای گسترده، به تحریم خرید کالاهای مرتبط با کمپانی کوکاکولا و صنایع مشابه نظیر پپسی بپردازند. مردم معترض بر این باورند که شرکتهایی نظیر کوکاکولا و پپسی، با برداشت بیرویه از منابع آبهای زیرزمینی مناطق مختلف، در ازای کالایی ناچیز و بیارزش، مهمترین سرمایه و موهبت طبیعت منطقه یعنی آب را از آنها میربایند.
علاوه بر مصرف دیوانهوار منابع آب توسط کارخانجات کوکاکولا، فاضلاب و خود نوشابههای تولید این کارخانه معضل دیگری برای منابع آب و محیط زیست هستند که در گزارش دیگری به آن خواهیم پرداخت.