صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اخراج 23 دیپلمات روس و تعلیق روابط در سطوح عالی با مسکو همزمان با انتصاب «راب مکِر» با سوابق نظامی- اطلاعاتی به‌عنوان سفیر جدید در ایران از سوی لندن، برکناری «رکس تیلرسون» و جایگزینی وی با «مایک پمپئو» در واشنگتن و فشار پاریس به تهران برای اعمال محدودیت در برنامه دفاعی‌اش، همگی حاکی از فاز جدید رویارویی غرب با محور مقاومت در منطقه است.
تنش‌ها در روابط روسیه-انگلیس به ظاهر از آنجا شروع شد که «سرگئی اسکریپال» جاسوس پیشین روس‌تبار و «یولیا» دختر 33 ساله‌اش بعدازظهر یکشنبه چهارم مارس (13 اسفندماه) در مرکز خریدی در شهر سالزبری در جنوب انگلیس در حالت بیهوشی پیدا شدند.
در پی این اتفاق «بوریس جانسون» وزیرخارجه انگلیس پانزدهم اسفندماه در مجلس عوام این کشور با اشاره به مشابهت وضعیت اسکریپال و دخترش به مسمومیت «الکساندر لیتوینیینکو» با ماده رادیواکتیو پلونیوم در سال ۲۰۰۶ گفت: «کشور متبوعش در صورت اثبات دخالت خارجی در مسمومیت جاسوس‌اش واکنش تندی از خود نشان خواهد داد.» این در حالی است که اندکی بعد نیز اسکاتلندیارد اعلام کرد که این دو نفر با گاز اعصاب هدف قرار گرفته‌اند. در گام بعدی «ترزا می» نخست‌وزیر این جزیره در شمال‌غربی اروپا روز سه‌شنبه هفته گذشته گفت: «عامل اعصابی که در حمله به این جاسوس استفاده شده از نوع جنگی بوده و در روسیه تولید شده است.
وی با تعیین ضرب‌الاجل از مسکو خواست تا در این‌باره توضیح دهد، در غیراین‌صورت با تبعات شدید آنچه لندن «اعمال غیرقانونی زور از جانب دولت روسیه علیه کشورش» می‌داند، مواجه شود.» کرملین در عوض هرگونه دست‌داشتن در مسمومیت اسکریپال و دخترش را رد کرد.فردای آن روز (چهارشنبه گذشته) «می» اعلام کرد که به تلافی اقدام مسکو، علاوه بر تعلیق ارتباطات و تماس‌های برنامه‌ریزی‌شده در سطوح بالا بین کرملین-داونینگ‌هاوس و لغو شرکت مقامات عالی‌رتبه این کشور در بازی‌های جام‌جهانی در روسیه، 23 دیپلمات روسیه را از خاک خود اخراج می‌کند.
«می» گفت که به‌واقع این افراد، عاملان اطلاعاتی روسیه‌اند که به نام دیپلمات در خاک انگلیس فعالیت می‌کنند. همچنین نماینده انگلیس در جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل‌متحد (که به درخواست همین کشور برای رسیدگی به حمله شیمیایی روسیه به جاسوس روس‌تبار تشکیل شده بود) روسیه را به زیرپاگذاشتن تعهدات خود براساس کنوانسیون منع گسترش و به‌کارگیری تسلیحات شیمیایی متهم کرد.در مقابل «سرگئی لاوروف» وزیرخارجه روسیه اواخر هفته گذشته اعلام کرد مسکو در واکنش به اخراج دیپلمات‌های روس از لندن، متقابلاً از برخی دیپلمات‌های انگلیسی خواهد خواست تا خاک روسیه را ترک کنند. لاوروف با گستاخانه خواندن اقدامات اخیر انگلیس، آن را با مشکلات گسترده این کشور در زمینه برگزیت (خروج لندن از اتحادیه اروپایی) بی‌ارتباط ندانست. همزمان «الکساندر یاکوونکو» سفیر روسیه در انگلستان اعلام کرد لندن در زمینه تحقیقات درباره این پرونده هیچ‌گونه همکاری با مسکو نداشته است. اسکریپال 66ساله افسر بازنشسته سازمان اطلاعات روسیه در سال ۲۰۰۶ میلادی به اتهام «خیانت به وطن» و «جاسوسی» برای کشورهای خارجی در روسیه مجرم شناخته و به سیزده سال حبس محکوم شده بود، لیکن چند سال بعد (در سال ۲۰۱۰) در جریان مبادله جاسوسان آمریکا و روسیه در فرودگاه وین آزاد و بلافاصله به لندن پناهنده شد. حال وی و دخترش که در بیمارستان بستری‌اند، همچنان وخیم گزارش می‌شود.
تغییر مهره در ایران
از سویی، دولت انگلیس هفته گذشته تغییر سفیر این کشور را در تهران اعلام کرد. بدین‌ترتیب دو هفته دیگر «راب مکر» جایگزین «نیکلاس هاپتون» خواهد شد که از سال ۲۰۱۶ تاکنون این مأموریت دیپلماتیک را بر عهده داشت.وزیرخارجه انگلیس با اعلام این خبر گفت: «ایران نقش مهمی در خاورمیانه دارد، اما این نقش باید سازنده باشد، این همان نکته‌ای است که در سفر ماه دسامبر خود به تهران آن را اعلام کردم.»
اما بررسی سوابق «رابرت نایجل پاول مکِر» 52ساله نشان می‌دهد که قبل از انتصاب به‌عنوان سفیر در تهران، کمیسیونر عالی انگلیس در کنیا (بین سال‌های 2008 تا 2011) و مدیر ریسک سیاسی شرکت نفتی «بی‌جی» بوده است. وی در سال 1987 به وزارت دفاع انگلیس رفت و مجری سیاست‌های تدارکاتی و حمایتی از نیروهای ویژه این کشور بود و سپس به وزارت خارجه پیوست و در سال‌های اضمحلال شوروی برای اجرای سیاست‌های لندن از سال 1991 تا 1995 در بخارست رومانی به‌سر برد. وی بین سال‌های 2002-1998 و در بحبوحه حملات یازدهم سپتامبر 2001، مسوولیت مبارزه با تروریسم سفارت انگلیس در واشنگتن را برعهده داشت. مکِر در نایروبی (پایتخت کنیا) فعالیت‌های دیپلماتیک و اقتصادی (از جمله کمک به تدوین قانون‌اساسی این کشور) و رسیدگی به امور سومالی را نیز در کارنامه خود به‌ثبت رسانده است.سوابق مکر نشان می‌دهد وی مهره‌ای نظامی-امنیتی علاقه‌مند به بسترسازی «نرم» برای تغییر ساختار سیاسی است. همچنین پیشینه اقتصادی وی به‌خصوص در دوران سخت برگزیت بیانگر اشتهای لندن برای استفاده از بازار ایران در رقابت با پاریس به‌ویژه در کوران برگزیت و شرایط دشوار اقتصادی این کشور است.
عزل تیلرسون و جایگزینی پمپئو
از سوی دیگر، «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور جنجالی آمریکا که روز سه‌شنبه هفته گذشته «رکس تیلرسون» را از سمت وزارت‌خارجه آمریکا عزل کرده بود، به‌هنگام ترک کاخ‌سفید به مقصد کالیفرنیا اعلام کرد که با وی بر سر توافق‌هسته‌ای ایران (برجام)، اختلاف‌نظر داشته است.
وی همچنین افزود «مایک پمپئو» رییس سازمان سیا را برای جایگزینی با تیلرسون درنظر گرفته است.
پمپئو ۵۴ساله، دانش آموخته دانشگاه هاروارد، جمهوری‌خواهی تندرو محسوب می‌شود که مانند ترامپ ایران را منشاء اصلی مناقشات در خاورمیانه می‌داند. وی همچنین در سال ۲۰۱۶ گفته بود: «کنگره باید برای تغییر رفتار ایران و در نهایت تغییر حکومت آن تلاش کند.» ناظران معتقدند عزل تیلرسون و انتخاب پمپئو با هدف افزایش فشارها بر تهران صورت گرفته است.علاوه براین، شبکه ده تلویزیون رژیم صهیونیستی روز پنج‌شنبه به نقل از «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر این رژیم گزارش داد ترامپ در دیدار کاری با وی در کاخ‌سفید، اعلام کرده تغییراتی که کشورهای اروپایی درصدد انجام آن در برجام هستند «بسیار اندک» بوده و آمریکا آماده است تا از برجام خارج شود. بنا براین گزارش، تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) بر این باورند که نخواهند توانست آمریکا را به ماندن در برجام متقاعد کنند و برجام عملاً توافقی از دست رفته محسوب می‌شود.
تلاش برای آغاز مذاکرات موشکی
نهایتاً، فرانسه که در طول مذاکرات هسته‌ای از آنها با عنوان «پلیس بد» یاد می‌شد (یعنی بازیگری که به اذن آمریکایی‌ها در مواقعی که این کشور نمی‌توانست مستقیماً مذاکرات را به منظور کسب امتیازات بیشتر برهم بزند، وارد صحنه می‌شد و «ان قلت»های جدیدی مطرح می‌کرد) این‌بار نقش پلیس خوب را برعهده گرفته و علی‌الظاهر برای راضی نگه‌داشتن ترامپ برای حفظ برجام، با معطوف ساختن محور فشار خود به برنامه دفاعی ایران، این کشور را به مذاکره بر سر برنامه موشکی خود و اعمال محدودیت بر آن راضی کند. گفته می‌شود ماکرون کارگزار مؤسسه مالی «روتچیلد» است که زمانی ترامپ را از ورشکستگی نجات داده بود.
حال باید دید آیا غرب این‌بار می‌تواند با این تاکتیک‌های جدید به اهداف خود برای شکست محور مقاومت دست یابد یا خیر؟
