آخرین خبر/ سال 96 با خودکشی تکان‌دهنده زنی جوان که خود را از پل معلق مشگین شهر به پایین پرتاب کرد شروع شد و با یک خودکشی دلخراش‌تر در قلب اردبیل در حال پایان است، در ادامه گزارشی در این خصوص می خوانید
نویسنده: سیدمصطفی‌جمشیدی
سال نود و شش با خودکشی تکان‌دهنده زنی جوان که خود را از پل معلق مشگین شهر به پایین پرتاب کرد شروع شد و با یک خودکشی دلخراش‌تر در قلب اردبیل در حال پایان است. در این بین اتفاقات ناگوار مشابه هم کم نبود. از خودکشی دو دانش‌آموز 15 ساله در یکی از روستاهای استان در فاصله سه روز به دلیل مصرف قرص برنج گرفته تا خبر اقدام به خودکشی جوانی 18 ساله با مصرف قرص لوبیا!
علی‌رغم پرهیز خانواده‌ها از انتشار خبر خودکشی عزیزانشان در جامعه به دلیل عرف رایج، شهرهای مختلف استان هر چند وقت یک بار در این زمینه خبرساز می‌شوند؛ خبرهایی که شاید به خبرگزاری‌ها راه نیابند اما نقل محافل می‌شوند. شاید یکی از تلخ‌ترین حادثه‌ها، خودکشی نانوای جوان اردبیلی بود که سال گذشته درمقابل یکی از ادارات شهر اردبیل اقدام به خودسوزی کرد. تراژیک‌ترین سناریویی که می‌توان برای پایان یک زندگی نوشت!
خودکشی مختص جامعه ما نیست. سالانه 800 هزار نفر در جهان با خودکشی چشم از جهان فرو می‌بندند و نکته قابل تامل این است که حدود 20 برابر این رقم یعنی 16 میلیون نفر، «اقدام به خودکشی» می‌کنند و تنها 800 هزار نفر موفق می‌شوند. در کشور ما آمار دقیق و رسمی از نرخ خودکشی وجود ندارد، مساله‌ای که می‌تواند تاثیر منفی بر روند پژوهش‌ها و به تبع آن برنامه‌ریزان کشور داشته باشد.
برای تبیین علل خودکشی در کشور ما (نظیر سایر کشورهای در حال توسعه) باید از «مفهوم آنومی» یا نابسامانی اجتماعی استفاده کنیم. جوامعی که در گذار از جامعه سنتی به مدرن با انواع بحران‌های اقتصادی و اجتماعی رو به رو می‌شوند، شهروندان را در دام هنجارهای تضعیف شده و یا ناکارآمد سرگردان می‌کنند.
یکی از آثار کلاسیک جامعه‌شناسی که توسط امیل دورکیم، یکی از بنیانگذاران این رشته، نگاشته شده است اختصاص به همین موضوع دارد. دورکیم معتقد است به هر اندازه همبستگی اجتماعی سست گردد و ارتباط و تعلق فرد به جامعه کاسته شود، او آمادگی بیشتری برای پایان دادن به حیات خود پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد در میان انواع چهارگانه خودکشی که دورکیم در پژوهش جامعه‌شناختی خود عرضه می‌کند، خودکشی‌های انجام گرفته در جامعه ما به آنچه دورکیم «خودکشی آنومیک» می‌نامد نزدیک‌تر باشد.
هرگاه نظارتی که جامعه بر رفتارها و هنجارها دارد ضعیف یا حذف شود، حالت «بی‌هنجاری» یا «نابسامانی» در جامعه به وجود می‌آید. بی‌هنجاری عموما با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی همراه است. عدم تعادل میان آرزوهای افسارگسیخته و ابزار تحقق آن آرزوها، کشمکش‌های حاد درونی ایجاد کرده و افراد را به خودکشی سوق می‌دهد.
برنامه‌ریزی علمی و اصولی دولت برای شهروندان با درک شرایط فعلی جامعه، جامعه پذیری دقیق و آگاهی دادن به خانواده‌ها جهت آماده سازی فرزندان برای جامعه حاضر و مجهز کردن شهروندان به سواد اجتماعی متناسب با شرایط زندگی امروز می‌تواند به کاهش این پدیده تلخ اجتماعی منجر شود. پدیده‌ای که در آستانه سال نو سبب جریحه‌دار شدن احساسات مردم شد.
