جام جم/ رفته‌رفته به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم و همه‌ساله در چنین روزهایی تب و تاب برگزاری جشن شب چهارشنبه آخر سال یا شب چهارشنبه‌سوزی همه‌جا و همه کس را فرامی‌گیرد.
البته بیشتر قشر کودکان، جوانان و نوجوانان درگیر این قضایا می‌شوند، زیرا بزرگ‌ترها و والدین یا این سبک جشن و شادی را قبول ندارند و بیشتر سبک دوران خود می‌پسندند یا فرصت انجام این کارها را ندارند.
اما جوان‌ترها انرژی و فرصت لازم را برای پرداختن به این برنامه‌ها دارند. این جشن در سال‌های متمادی خوب و آرام برگزار می‌شد اما در دهه‌های اخیر بسیار خطرناک شده، به طوری که همه‌ساله چندین نفر مصدوم و حتی فوت می‌شوند. خوشبختانه در سال‌های اخیر با اقدامات فرهنگی آموزشی تا حدی اوضاع بهتر شده اما باز هم نیاز به بهتر شدن دارد.
برای حل بحران شب چهارشنبه‌سوری دو راه‌حل وجود دارد:
1. دیدگاه بلندمدت: در این روش با حضور اندیشمندان، روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و کارشناسان سازمان‌های ذی‌ربط کارگروه‌هایی تشکیل شود و با بررسی تمام راهکارها به نتیجه قطعی و واحدی دست یابند که در واقع یک کار فرهنگی است که نیازمند زمانی طولانی است.
2. دیدگاه کوتاه‌مدت: برای عبور از این شب به صورت مقطعی با کمک والدین، خانواده‌ها، مربیان و...، جوانان و نوجوانان را ارشاد و راهنمایی کرد و آنها را از خطرات نزدیک شدن به این مواد آگاه کرد. حضور اعضای خانواده در کنار هم به هنگام برپایی جشن عامل بسیار مهمی در کاهش حوادث این شب است. اما برای کاهش حوادث و خطرات ناشی از شب چهارشنبه‌سوری نکاتی را ارائه می‌کنیم که امید است با رعایت این اصول هرسال از این شب و برپایی این جشن بدون کوچک‌ترین آسیبی لذت کافی را ببرید.
1. در این ایام والدین نظارت بیشتری بر رفتار و کردار فرزندان خود و بویژه جوانان داشته باشند. ارتباطات و مراودات آنان را با دوستانشان و بخصوص دوستان جدید کنترل کنند و اگر تغییرات محسوسی در رفتار آنان احساس کردند آن را مورد بررسی قرار دهند.
2. اگر قصد برپایی جشن و روشن کردن آتش را دارید، خود در کنار فرزندانتان و سایر اعضای خانواده باشید. با این کار علاوه بر این‌که اوضاع را کنترل می‌کنید، می‌توانید طرز رفتار صحیح با آتش و خاموش کردن آن را بدون این‌که آسیبی ببینند به فرزندان آموزش دهید. ضمن این‌که می‌توانید فرزندان خود را با واقعیت این جشن آشنا کنید. مطمئن باشید اگر شما کنار فرزندان نباشید، آنان این جشن و آتش‌بازی را با دیگران انجام می‌دهند و کسی به اندازه شما والدین گرامی نگران فرزندانتان نیست و احتمال وقوع حوادث، بیشتر خواهد شد.
3. از قرار گرفتن در کنار آتش‌هایی که خود آنها را روشن نکرده اید، خودداری کنید. این مساله سال‌های گذشته تعدادی از هموطنان را با آسیب دیدگی مواجه کرده است. به این صورت که افراد به هنگام عبور از معابر با مشاهده شعله‌های برافروخته یک آتش، جذب آن شده و در کنار آن قرار می‌گرفتند غافل از این‌که در این آتش مواد منفجره قرار داده شده و لحظاتی بعد به دلیل انفجار آن و پرتاب شعله‌های آتش یا قطعات تیز و برنده صدمات زیادی به این افراد که از این موضوع اطلاعی نداشته‌اند، وارد شده است.
4. در این شب‌ها خاموش‌کننده‌های خود (در منزل، محل کار و خودرو) را در دسترس قرار دهید. این ایام، زمانی نیست که این دستگاه‌ها در انبار یا دور از دسترس باشند. آنها را در دسترس خود قرار داده و بررسی و از سلامت و آماده به کار بودن آنها اطمینان حاصل کنید. بهتر است طرز کار با این دستگاه‌ها را مرور کنید و آن را به فرزندان و اعضای خانواده آموزش دهید و اگر در این زمینه پرسشی دارید با مراجعه به نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی پاسخ خود را دریافت کنید.
5. کبریت، فندک و هر نوع وسیله آتش‌زن دیگر را از دسترس کودکان دور نگهدارید.
6. هرگز اجازه ندهید کودکان به تنهایی اقدام به برپایی آتش کنند.
7. اگر بچه‌ها از دستیابی به مواد قابل اشتعال در درون خانه ناامید شوند، احتمال این‌که برای این مواد سراغ مغازه‌های رنگ‌فروشی، مواد شیمیایی یا حتی داروخانه‌ها بروند زیاد است. در همین جا از تمام عزیزانی که در این مشاغل مشغول خدمت و تلاش هستند، تقاضا می‌کنیم از تحویل هرنوع ماده قابل اشتعال و انفجاری به جوانان و نوجوانان خودداری کنند.
8. کودکان و نوجوانان، خود زشت و ناپسند بودن آتش‌بازی و بازی با مواد محترقه را می‌دانند و معمولا مواد محترقه‌ای را که از قبل تهیه کرده‌اند در نقاطی از منزل مثل پشت‌بام، بالکن، انباری یا حتی در کمد شخصی و کیف وسایل مدرسه خود پنهان می‌کنند. والدین به طور نامحسوس، به گونه‌ای که به شخصیت فرزندان خدشه‌ای وارد نشود، کمد البسه و وسایل شخصی آنان را مورد بازبینی قرار دهند و اگر موردی یافتند، آنان را خطرات این کار مطلع کنند.
9. متاسفانه بسیاری از مواد محترقه‌ای که در این ایام در دسترس جوانان قرار دارد و به عنوان مواد منفجره دست‌ساز نامیده می‌شود از انواع بسیار خطرناک است که ترکیبی از چند ماده قابل اشتعال و انفجار شیمیایی است. بعضی از این مواد به قدری حساس هستند که با کمترین گرما و حتی بر اثر انتقال گرمای دست یا نگهداری در جیب و کیف منفجر شده و آسیب‌های زیادی را به افراد وارد می‌کند. انفجار تنها 250 گرم از بعضی از این مواد بسادگی می‌تواند یک واحد آپارتمان را تخریب و به ساکنان آن صدمه بزند.
10. در صورت مشاهده هرگونه انبارداری، نگهداری، جابه جایی، نقل و انتقال و... مواد شیمیایی بویژه به صورت مقطعی و مخفیانه بسرعت موضوع را به مراکز نظامی و انتظامی اطلاع دهید.
11. یکی از عوامل حادثه‌ساز پرتاب کردن فشفه، ترقه و مواد محترقه به سمت آسمان و افتادن آن روی پشت‌بام و بالکن‌هاست و اگر ماده قابل اشتعالی مثل البسه، روزنامه و... در این نقاط وجود داشته باشد، احتمال وقوع آتش‌سوزی زیاد است. از قرار دادن هرنوع ماده قابل اشتعال در این نقاط خودداری کنید.
12. در این شب‌ها درها و پنجره‌ها بویژه آنهایی را که مستقیم به فضای بیرونی و به معابر و کوچه‌ها باز می‌شوند، بسته نگهدارید تا از افتادن اشیای مشتعل به داخل منزل جلوگیری شود.
13. از انداختن مواد منفجره مثل کپسول‌های کوچک گاز، قوطی‌های دربسته، انواع اسپری (خوشبوکننده، رنگ، افشانه‌ها و...) به داخل آتش خودداری کنید. انفجار و پرتاب قطعات کوچک بدنه آنها و برخورد با افراد، آسیب‌های زیادی وارد می‌کند.
14. از قرار دادن ظروف مایعات قابل اشتعال در کنار شعله‌های آتش خودداری کنید.
15. اگر قصد برپایی آتش دارید در محلی دور از مواد قابل اشتعال و روی زمین خشک و نه علفزار باشد و حتما در نزدیکی خود خاموش کننده یا شیلنگ آب وجود داشته باشد.
16. در این شب سعی کنید از پارک کردن خودروی خود در معابر و خیابان‌ها خودداری کنید و تا جای ممکن خودروی خود را به یک پارکینگ یا محل امن منتقل کنید.
