فرهیختگان/ متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
نحوه تعامل اصلاح‌طلبان، کارگزاران و اعتدالی‌ها به‌عنوان بخشی از احزاب و جریان‌های سیاسی کشور با دولت حجت‌الاسلام حسن روحانی همواره با چالش‌هایی همراه بوده است. با بررسی چالش‌ها حتما نمی‌توان از یک رویکرد واحد در این خصوص نام برد چراکه اظهارنظرهای صورت‌گرفته که عموما در عالم سیاست بسیار مهم تلقی می‌شوند، فاصله رویکردی معناداری با یکدیگر دارند.
شاید بتوان نمونه بارز آن را جنگ قدرت برای به دست آوردن کرسی‌های بیشتر دولت دوازدهم دانست. از یک‌سو اصلاح‌طلبان با این عنوان که توانستند در مجلس با لیست امید بخش قابل توجهی را از کرسی‌های بهارستان به خود اختصاص دهند خواهان حضور پررنگ‌تر در کابینه دولت دوازدهم بودند. از سوی دیگر کارگزاران با نقش‌آفرینی اسحاق جهانگیری به‌عنوان معاون اول دولت به دنبال حضور پررنگ‌تر بودند، حضوری که شاید کارگزاران به دلیل نقش پررنگ جهانگیری در دولت یازدهم که از او به‌عنوان نخ تسبیح یاد می‌شد، توقع می‌کردند. اما در این بین حزب اعتدال و توسعه که از آن به‌عنوان نزدیک‌ترین حزب به رئیس‌جمهوری یاد می‌شود، یکی از موانع جدی اصلاح‌طلبان و کارگزاران برای تصاحب کرسی بیشتر بود.
پرده اول: اصلاح‌طلبان و سهم‌خواهی از دولت
جریان اصلاحات با حمایت تمام‌عیار از حجت‌الاسلام حسن روحانی در فصل رقابت انتخاباتی، دولت اصلاحات را به‌جای اعتدال تمنا می‌کند اما برخی شخصیت‌های جریان اصلاحات با آن مخالف بودند. در همین زمینه بهزاد نبوی، فعال کهنه‌کار اصلاح‌طلب، بی‌پروا لب به شکایت گشود و گفت: «برخی از دوستان مطرح می‌کنند که ما زحمت کشیده‌ایم اما پست و مقام به سایرین رسید. من از این برخوردها شرمنده می‌شوم. چنین اظهاراتی این تصور را ایجاد می‌کند که اصلاح‌طلبان با هدف گرفتن مزد، زحمت کشیده‌اند.»
شاید بتوان یکی از کسانی که باعث ناراحتی بهزاد نبوی شده را حجت‌الاسلام رهامی دانست. او در اظهارنظری خواهان گرفتن مناصب بیشتر از روحانی شد. رهامی در این خصوص می‌گوید: «اصلاح‌طلبان به‌عنوان بخش عمده حامیان آقای روحانی انتظار دارند که در عزل و نصب‌های وزرا، استاندارها و... به نظرات آنها هم توجه شود، اگر از این جهت نامش را سهم‌خواهی یا تامین نظر حامیان و رای‌دهندگان بگذارند، کاملا درست است.»
از سوی دیگر غفوری‌فرد، عضو حزب موتلفه اسلامی بر این باور است که «اصلاح‌طلبان پیروزی روحانی را مدیون خود می‌دانند و از همین رو به دنبال سهم‌خواهی از دولت هستند.» البته او به این نکته هم اشاره می‌کند که سهم اصلاح‌طلبان و کارگزاران با هم متفاوت است و هردوی آنها به دنبال سهم بیشتر هستند.
پرده دوم: کارگزاران و پاره شدن نخ تسبیح دولت
کارگزارانی‌ها از سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان همواره گلایه می‌کردند تا شاید راه را برای خود کمی هموارتر کنند. در همین زمینه سردبیر هفته‌نامه ارگان حزب سازندگی در مطلبی نوشت: «آیا نمی‌توان به این نتیجه رسید که گاه یک اصولگرای متعهد به برنامه اصلاحات بهتر است یا یک اصلاح‌طلب بی‌تعهد به برنامه اصلاح‌طلب؟ اصولا معیار اصلاح‌طلبی چیست؟»
همواره کارگزاران یکی از حامیان اصلی دولت روحانی معرفی می‌شوند. اوج این همکاری تا جایی بود که اسحاق جهانگیری، عضو شورای مرکزی کارگزاران و رئیس سابق شورای مرکزی این حزب در انتخابات 96 در نقش «کاندیدای پوششی» روحانی وارد صحنه شد و در مناظره‌ها به حمایت از برنامه‌های دولت پرداخت.
اما غلام‌حسین کرباسچی که شاید نقش هم‌حزبی‌اش در دولت کمرنگ شده لب به اعتراض گشوده و می‌گوید: «جهانگیری هم مثل ما که کنار نشسته‌ایم و انتقاد می‌کنیم، گفت عده‌ای از مدیران آویزان دولت هستند. خب آقای جهانگیری آنها را عوض کنید، قرار نیست همان‌طور که رهبری فرمودند شما هم مثل اپوزیسیون حرف نزنید. آقای جهانگیری اگر یک مشت مدیر آویزان هستند که نمی‌توانند کار کنند جوانان بهتر از آنها می‌توانند کارها را به سرانجام برسانند.» تحلیلگران و کارشناسان بر این باورند که حضور حزب کارگزاران با آن عده در دولت دوازدهم کمرنگ‌تر شده است.
پرده سوم: اعتدال و توسعه یار غار روحانی
حال از سوی دیگر حزب اعتدال و توسعه همواره مدعی بوده که از سال 78 تا به امروز سعی در ترویج افکار حجت‌الاسلام حسن روحانی داشته و بر همین مبنا باید بیشتر تاثیر و اثر‌گذاری را در کابینه و تصمیمات دولت داشته باشد. موضوعی که در ظاهر از سوی نوبخت و محمود واعظی همواره تکذیب شده است. در حالی که اخیرا در همایش این حزب در استان تهران مجددا از سوی اعضا و فرهنگیان استان در مقابل نوبخت تایید شد. همایش سالانه حزب اعتدال و توسعه استان تهران و کانون فرهنگیان حزب اعتدال و توسعه در حالی برگزار شد که اعضای این حزب از جایگاه خود در دولت و قدرت ابراز گلایه‌مندی کردند.
پرده چهارم: انتقاد اعضای حزب نزدیک به روحانی نسبت به نقش و جایگاه خود
در همین زمینه سیف‌لو یکی از مسئولان استانی حزب اعتدال و توسعه می‌گوید: «اگر بپذیریم که قاعده تشکیلات و حزب این است که قدرت را کسب کرده، توسعه و استمرار دهد، قدرت را دوستان ما گرفتند و در اختیار آقای روحانی و کابینه محترم قرار دادند. سال گذشته در نشستی با واعظی نقد کوچکی کردم و آن این بود که در زمان احمدی‌نژاد هرکس کوچک‌ترین تلاش را برای تحقق اهداف آن دولت انجام داده یا در ستادهای انتخاباتی بوده، مرجع بسیار بزرگی برای بسیاری از انتصابات بود؛ ولی ما چنین چیزی را نمی‌بینیم و وضع کنونی عادلانه نیست. یعنی اگر تک‌تک دوستان متناسب با توانمندی‌شان در جایگاه‌های گوناگون قرار نگیرند، این را ظلم به مردم، حزب و تشکیلات می‌دانیم.»
این فعال عضو حزب اعتدال و توسعه تاکید کرد: «جزء حزب اعتدال و توسعه بودن هنوز در بسیاری از وزارتخانه‌ها هزینه دارد و مواظبند که کسی اگر پستی می‌گیرد، عضو حزب اعتدال و توسعه نباشد.»
اما نوبخت در ادامه آب پاکی را بر دست اعضای حزبش ریخت و گفت: «امروز اینجا هستم تا مشکلات شما را بشنوم و از شما توقع دارم که من را کمک کنید. دولت در حال حاضر حزب اعتدال و توسعه نیست.»
پرده پنجم: نقش واعظی در چیدمان کابینه و انتخابات ریاست مجلس
این در حالی است که در ماه‌های اخیر تلاش‌های بسیاری از حزب اعتدال حداقل در دو زمینه تغییر ریاست هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی و حضور پررنگ‌تردر کابینه دولت دیده شده و به گفته محمدرضا عارف و الیاس حضرتی ، تنها بخشی از دولت که برای ریاست لاریجانی و نقش پررنگ حزب اعتدال و توسعه در دولت مهره‌چینی و نقش‌آفرینی می‌کرد، «محمود واعظی» بود.
حسین مرعشی از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی شکست‌های فراکسیون امید در بهارستان را ماحصل تلاش‌های سیاسی «بخشی از دولت» دانست. بخشی از پاستور ضدفراکسیون امید در بهارستان کنش هدفمند انجام می‌دهد که منجر به شکل‌گیری جریان سوم در بهارستان شود. نوک پیکان انتقادات به سمت حزب اعتدال و توسعه نشانه گرفته‌شده است.
حسین مرعشی در همین راستا از اقدامات محمود واعظی گفت: «مشخصا من این مسئولیت را متوجه آقای واعظی می‌دانم. واعظی علاقه‌مند است جریان سوم در مجلس راه بیندازد و این جریان سوم، عملا جریانی نمی‌شود جز اینکه در ائتلاف با اصولگرایان قرار می‌گیرد و امید را تضعیف می‌کند. این اشــتباه سیاسی بخشــی از دولت با محوریت آقای واعظی بود که بخشی از بدنه فراکسیون امید را تحت‌عنوان مستقلین جدا و هدیه کرد به اصولگرایان.»
واعظی در واکنش به اظهارات الیاس حضرتی در اینستاگرام خود پایبندی به اخلاق را به اصلاح‌طلبان توصیه کرد و نوشت: «به همه توصیه می‌کنم که در اظهارنظرهای سیاسی با هر نیتی که دارند ملاحظات اخلاقی را مورد توجه قرار دهند.»
بعد از بررسی حامیان دیروز و امروز روحانی در انتخابات تمام شواهد و قرائن بر آن است که همواره یک جنگ قدرتی بین اصلاح‌طلبان و کارگزاران و اعضای حزب اعتدال و توسعه وجود دارد که خط‌مقدم آن از چیدمان کابینه گرفته تا اتخاذ تصمیمات دولت تعریف می‌شود. هرازگاهی هر یک از حامیان با یک تک‌وپاتک سعی می‌کند تا جایگاه خود را در میان رقیبان دیگرش بهتر کند. البته همواره بحث جنگ‌وجدل بر سر قدرت از سوی این حامیان همیشه در صحنه تکذیب شده است اما اظهارات امروز اعضای حزب اعتدال و توسعه و سخنان اخیر اصلاح‌طلبان و کارگزاران می‌تواند عیار مناسبی برای سنجش میزان خدمت یا رسیدن به قدرت آنها باشد.
