رجا/ متن پیش رو در رجا منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
امیر ابیلی| داوری‌های جشنواره فیلم فجر در طول حیات 36 ساله‌اش کلکسیونی‌ست از بی‌عدالتی و ناداوری و تصمیمات عجیب و غریب در انتخاب برگزیده‌ها و اعطای سیمرغ‌ها. بنابراین نگرانی از تکرار دوباره چنین اتفاقاتی در هر دوره از جشنواره و نرسیدن حق به حق‌دار امری کاملا منطقی و طبیعی‌ست. مسئله اما این است که این تصمیمات عجیب و غریب اما در دولت یازدهم به میزان زیادی افزایش یافت و به نظر می‌رسد در اولین جشنواره دولت جدید نیز باید بش از پیش نگران تصمیمات غیرحرفه‌ای و بی‌منطق در انتخاب برگزیده‌ها بود.
به یاد بیاوریم وضعیت بحرانی سال گذشته را. سالی که در آن فیلم‌های درخشانی چون «ماجرای نیمروز» و «ویلایی‌ها» در آن کاملا بایکوت شد و مثلا «ماجرای نیمروز» حتی در رشته چهره‌پردازی با توجه به بازسازی سخت چهره‌های دهه شصت نامزد نشد و اگر نبود برنامه هفت و شخص بهروز افخمی همان سیمرغ بهترین فیلم هم از فیلم مهدویان دریغ می‌شد. اما در نقطه مقابل فیلم سطح پایین و بی‌کیفیتی چون «زیر سقف دودی» یکی از اثاری بود که بیشترین نامزدی را تجربه کرد.
باز سال گذشته را به یاد بیاوریم که در آن علاوه بر «ماجرای نیمروز»، کارگردانی کم‌نظیر حمید نعمت‌اله در «رگ خواب» دیده نشد و سیمرغ بهترین کارگردانی فجر رسید به فیلم متوسط «بدون تاریخ، بدون امضا» به دلیل همسویی فیلمساز با رئیس سازمان سینمایی وقت در چالش‌های حاشیه‌ای فرامتن جشنواره و در میان نامزدهای بخش کارگردانی اسامی سازندگان چون «زیر سقف دودی» و «نگار» و ... قرار گرفت درحالی اسامی سازندگان فیلم‌های خوش‌ساخت‌تری چون «ویلایی‌ها» و «خفه‌گی» در این لیست نبود. و علاوه بر این‌ها به یاد بیاورید ماجرای عدم نامزدی عجیب سهراب پورناظری برای موسیقی «رگ خواب» یا فرشاد محمدی برای فیلمبرداری همین فیلم یا مسعود سلامی برای فیلمبرداری کم‌نقص «خفه‌گی» و .... در حالیکه فیلم کاملا معمولی و متوسط «تابستان داغ» با سوژه و پرداختی کاملا تکراری رکورددار کاندیداتوری در جشنواره فجر شد.
به یکسال پیش از این فاجعه هم برویم. دوره سی و چهارم فجر. جایی که در آن «بادیگارد» حاتمی‌کیا، به دلیل مواضع‌ش با وجود تمام شایستگی‌های فنی و تکنیکی حتی در بسیاری از بخش‌های اصلی نامزد هم نشد و «سیانور» بهروز شعیبی که در کیفیت و استاندارد بالای فنی آن کمتر کسی تردید داشت در هیچ رشته‌ای حتی کاندید نشد، درست زمانی که «امکان مینای» کمال تبریزی-که امسال جزو داوران جشنواره است- با آنکه مورد تمسخر مخاطبان کاخ جشنواره قرار گرفته بود جزو رکوردداران نامزدی فجر شد.
دو سال پیش از این اتفاقات باورنکردنی، دوره سی و دوم فجر هم باز وضعیت به همین منوال بود. دوره‌ای که در آن در میان فیلم‌هایی چون «رستاخیز»، «شیار 143» و «چ» فیلم معمولی «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» برنده سیمرغ بهترین فیلم جشنواره شد و باز دست ابراهیم حاتمی‌کیا به دلیل مواضع انتقادیش از دولت از همه سیمرغ‌ها خالی ماند.
این یادآوری‌ها را همینطور می‌شود برای دوره‌های مختلف فجر انجام داد. اما چیزی که واضح و عیان است این است که برگزیده شدن یا نشدن در فجر، ظاهرا هیج ربطی به کیفیت فنی و استاندارهای کیفی اثر ندارد و کاملا به مشکلات شخصی داوران با یک فیلمساز، هسویی فیلمساز با مواضع دولت، حضور در لابی‌های سینمای و .... مرتبط است و سوال این است که چنین اتفاقی قرار است در این دوره هم تکرار شود؟
تا امروز تقریبا تمام فیلم‌های مهم در جشنواره به نمایش درآمده‌اند. در این میان به نظر می‌رسد «تنگه ابوقریب» بهرام توکلی توانسته است در اکثر زمینه‌ها نظر مثبت اکثریت مخاطبان و کارشناسان را بدست آورد. فیلمی که شایستگی دریافت سیمرغ در تمام رشته‌های اصلی را دارد. از سوی دیگر ابراهیم حاتمی‌کیا با «به وقت شام» تکنیکی‌ترین فیلم سینمای ایران را ساخته است و فارغ از هرگونه بحث‌های محتوایی، پرزحمت‌ترین کارگردانی جشنواره- و تاریخ سینمای ایران- را به سرانجامی مطلوب رسانده است و «لاتاری» هم تبدیل به پربحث‌ترین فیلم جشنواره شده است که طرفداران پروپاقرصی دارد. اما با این وجود این احتمال وجود دارد که به یکباره جوایز اصلی مثلا به هومن سیدی برسد که از اختتامیه اکثر جشنواره‌های دولت روحانی دست پر بازگشته است و تبدیل به کارگردان محبوب دولت شده است. و یا سیمرغ بهترین بازیگر جشنواره، باز به دلیل حاشیه‌های چند سال قبل «عصبانی نیستم»، یکبار دیگر به نویدمحمدزاده برسد درحالیکه امسال با یک نقش‌افرینی کاملا معمولی در جشنواره حضور دارد.
با این اوصاف به نظر می‌رسد، ابراهیم داروغه‌زاده و محمدمهدی حیدریان، که تا اینجا یکی از استانداردترین جشنواره‌های فجر را برگزار کرده‌اند با حراست از عدم تضییع حق فیلم‌های مهم جشنواره و عدم دخالت مسائل فرامتنی و باندبازی‌های سینمایی و جلوگیری از عدم بایکوت یک فیلمساز به دلیل مشکلات شخصی هیئت داوران با او، و یا انتقادات آن فیلمساز از دولت، می‌توانند پایان خوشی را بر این روند مطلوب رقم بزنند.
با کانال تلگرامی «یا مهدی نیوز» همراه شوید
