اعتماد/ متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
وقتی سال گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از راهبرد امنیت ملی جدید این کشور پرده برداشت، از روسیه و چین به عنوان دو رقیب استراتژیک برای آمریکا نام برد. حال انتشار گزارش سالانه راهبرد دفاع ملی آمریکا برای سال ٢٠١٨ از سوی وزارت دفاع این کشور، ابعاد تازه‌ای به تهدید روسیه و چین علیه آمریکا بخشیده است. آن‌طور‌که در این گزارش آمده است، افول نظم بین‌المللی، بر پیچیدگی ایجاد و حفظ امنیت در این فضای چندقطبی افزوده است. جالب اینکه وزارت دفاع آمریکا، دغدغه اصلی در حوزه امنیت ملی ایالات متحده را نه تروریسم بلکه رقابت راهبردی بین کشورها می‌داند. در واقع از نظر پنتاگون، تجدید رقابت‌های راهبردی قدیمی از سوی قدرت‌های تجدیدنظرطلب، مهم‌ترین چالش برای امنیت ملی آمریکا در سال‌های پیش‌رو به حساب می‌آید.
در همین زمینه، وزارت دفاع آمریکا از چین و روسیه به عنوان کشورهایی یاد می‌کند که در تلاش‌اند تا جهان را بر اساس الگوی اقتدارگرایانه خود بازتعریف کرده و به‌نوعی جایگزین ایالات متحده در عرصه جهانی شوند. برای مثال در گزارش پنتاگون، از چین به عنوان کشوری یاد شده که با تلاش برای نوسازی قدرت نظامی خود، به دنبال کسب هژمونی در منطقه هند و اقیانوسیه در کوتاه‌مدت و جایگزین‌کردن ایالات متحده است. پنتاگون همچنین روسیه را کشوری توصیف می‌کند که قصد دارد با تأثیرگذاری بر ساختار سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک کشورهای همجوار و تضعیف ناتو، ساختارهای اقتصادی و امنیتی خاورمیانه و اروپا را به نفع خود تغییر دهد.
استفاده چین از اقتصاد مخرب برای مداخله در کشورهای همسایه، نقض تمامیت ارضی کشورها از سوی روسیه که در انضمام کریمه نمود یافت، در کنار رفتارهای غیرقانونی و لحن خصمانه کره شمالی با وجود تحریم‌های سازمان ملل از جمله مواردی است که بر راهبرد نظامی آمریکا در سال ٢٠١٨ میلادی و احتمالا سال‌های پس از آن، تأثیر می‌گذارد. ظهور مجدد رقابت‌های راهبردی دیرینه، گسترش سریع فناوری‌ها و ایجاد تعاریفی جدید از جنگ‌افزارها به عنوان عواملی یاده شده که بی‌توجهی به آنها به کاهش نفوذ بین‌المللی ایالات متحده منجر خواهد شد. این گزارش همچنین از کره شمالی و ایران به عنوان کشورهایی یاد می‌کند که با برنامه‌های هسته‌ای خود یا حمایت از تروریسم در تلاش برای ایجاد بی‌ثباتی در منطقه‌اند. پنتاگون در این گزارش از کره شمالی به عنوان رژیمی یاد می‌کند که می‌کوشد با ترکیبی از سلاح‌های هسته‌ای، بیولوژیکی، شیمیایی و افزایش توان موشکی، بقای خود را تضمین کرده و نفوذ خود بر کره‌جنوبی، ژاپن و ایالات متحده را افزایش دهد.
پیش‌بینی‌پذیر اما غافلگیرکننده
در گزارش پنتاگون همچنین از مسائلی چون پیشرفت‌های فناورانه سریع و تغییر ماهیت جنگ‌ها به عنوان عواملی یاد می‌شود که بر بحث امنیت آمریکا تأثیرگذارند. آن‌طور‌که در این سند آمده، بخش زیادی از پیشرفت‌های فناورانه امروز به بخش تجاری تعلق دارند که یعنی می‌توانند به‌‌راحتی در اختیار بازیگران غیردولتی از جمله گروه‌های تروریست، سازمان‌های تبهکاری بین‌المللی، هکرهای سایبری و گروه‌هایی از این دست قرار بگیرند که تهدید جدی علیه امنیت ملی آمریکا به حساب می‌آیند. طبق ادعای پنتاگون، آمریکا امروز هدفی برای گروه‌های تروریستی است که در تلاش‌اند تا شهروندان، زیرساخت‌های تجاری و دولتی و حتی فعالیت‌های سیاسی این کشور را از طریق عملیات میدانی یا حملات سایبری مورد حمله قرار دهند. به نظر، این بخش از گزارش وزارت دفاع آمریکا به هک‌شدن رایانه‌های ستاد مرکزی حزب دموکرات در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٢٠١٦ اشاره دارد. روسیه بارها به مداخله در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به نفع ستاد ترامپ متهم شده است؛ اتهامی که بارها از سوی ترامپ و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، تکذیب شده است.
با وجود اشاره پنتاگون به کشورهایی چون کره‌شمالی و گروه‌های تروریستی، در این گزارش از روسیه و چین به عنوان رقبای راهبردی طولانی‌مدت برای آمریکا یاد می‌شود. جالب اینکه پنتاگون، تنها راه جلوگیری از متوسل‌شدن این قدرت‌ها به رفتار خصمانه را درک قدرت ایالات متحده عنوان می‌کند. با‌این‌حال، وزارت دفاع آمریکا دستیابی به این بازدارندگی را یک چالش جدید برای آمریکا توصیف می‌کند که نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت است. طبق اعلام پنتاگون، آمریکا در این فضای رقابتی جدید به اتخاذ رویکردی نیاز دارد که به لحاظ راهبردی پیش‌بینی‌پذیر بوده اما به لحاظ اجرائی غافلگیرکننده باشد. در ادامه این گزارش از ایجاد یک قدرت نظامی مرگبار که تضمین‌کننده پیروزی در جنگ‌های احتمالی است به عنوان مطمئن‌ترین روش برای جلوگیری از وقوع جنگ یاد می‌شود. البته این گزارش بر اهمیت تقویت ائتلاف‌های موجود و همچنین جذب شرکای جدید برای حفظ امنیت ملی نیز تأکید دارد.
کوچک، بازدارنده است
ارتش آمریکا در همین زمینه و برای افزایش قدرت بازدارندگی خود، پیشنهاد متنوع‌کردن زرادخانه هسته‌ای و تولید بمب‌های هسته‌ای کوچک‌تر و جدید را داده است که بخشی از آن برای مقابله با قدرت هسته‌ای روزافزون روسیه است. در واقع علت مطرح‌شدن پیشنهاد ساخت بمب‌های اتمی کوچک‌تر به این دلیل است که از نظر کارشناسان نظامی، عواقب فاجعه‌بار استفاده از بمب‌های هسته‌ای بزرگ از سوی آمریکا باعث می‌شود تا دیگر کشورها از جمله روسیه فکر کنند که آمریکا از آنها استفاده نخواهد کرد. در واقع این بدان معنی است که این بمب‌های بزرگ خاصیت بازدارندگی خود را از دست داده‌اند. طبق گزارش پنتاگون، ساخت بمب‌های اتمی کوچک‌تر هرچند قدرت تخریبی کمتری دارند اما با بازدارندگی بیشتری همراه خواهد بود. البته وقتی از بمب‌های کوچک‌تر صحبت می‌شود، منظور چیزی شبیه همان بمب‌هایی است که آمریکا در جنگ جهانی دوم با انداختن‌شان روی دو شهر هیروشیما و ناکازاکی، بیش از ٧٠ هزار نفر را کشت. در گزارش پنتاگون این‌طور آمده است: «راهبرد ما تضمین می‌کند که روسیه درک می‌کند که هرگونه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای هرچند محدود، پذیرفتنی نیست». در واقع هدف از این نوسازی، ارسال این پیام به مسکو است که هرگونه حمله هسته‌ای در اروپا، هزینه‌های سنگینی را روی دست این کشور خواهد گذاشت. البته ساخت این بمب‌های کوچک‌تر به معنای بزرگ‌شدن زرادخانه هسته‌ای این کشور نبوده؛ بلکه به معنای نوسازی و تغییر کاربری جنگ‌افزارهای موجود است. طبق گفته پاتریک شاناهان، معاون وزیر دفاع آمریکا، زرادخانه هسته‌ای این کشور ضامن امنیت آمریکا در ٧٠ سال گذشته بوده و به‌همین‌خاطر نباید اجازه داده شود که از رده خارج شود. با‌این‌حال منتقدان، دولت ترامپ را به نقض روح معاهده‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای متهم کرده و نتیجه آن را بازگشت به دوران مسابقات تسلیحاتی عنوان می‌کنند. البته دولت ترامپ از تداوم پایبندی به توافق‌های کنترل تسلیحاتی موجود از‌جمله توافق موسوم به «استارت جدید» خبر داده که آمریکا و روسیه را ملزم به رعایت سقف هزارو ٥٥٠ کلاهک هسته‌ای راهبردی و حداکثر ٧٠٠ پرتابگر می‌کند. همچنین به باور برخی منتقدان، این طرح نوسازی می‌تواند خطر اشتباه محاسباتی از سوی دو کشور را افزایش دهد. هرچند در‌حال‌حاضر این انتقادات متوجه دونالد ترامپ شده، اجرای این برنامه‌های نوسازی در دولت باراک اوباما آغاز شد. بر‌اساس طرح پیشنهادی پنتاگون، سه عنصر اصلی نیروی هسته‌ای آمریکا، شامل موشک‌های بالستیک مستقر در خشکی، موشک‌های پرتابی از زیردریایی و تسلیحات هوابرد، به طور گسترده نوسازی خواهند شد.
