وطن امروز/ متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
مسؤولان بانک مرکزی اعلام کردند اصلاح نظام بانکی آغاز شده و به موجب آن پول مردم و اصناف بیشتر از سابق در حساب‌ها باقی می‌ماند تا تسویه شود!
به گزارش «وطن‌امروز»، تصمیمات جدید بانک مرکزی موجب سرگردانی اصناف شده و برخی مردم در تماس با خبرنگار ما اعلام کرده‌اند سیستم کارتخوان‌ها چند روز بعد از خرید مردم پول آنها را در حساب فروشنده واریز می‌کند! طبق تصمیم جدید بانک مرکزی تسویه خریدها در 24 ساعت یک بار انجام خواهد شد اما برخی گزارش‌ها از تاخیر بیشتر این موضوع خبر می‌دهد.
تصمیمات جدید بانک مرکزی مورد استقبال کارشناسان و بانکداران قرار گرفته اما مشکلاتی را برای مردم فراهم می‌کند. طبق اعلام کارشناسان، تحرکات بانک مرکزی در راستای اجرای نظام کارمزد در بانکداری است و قرار است در آینده درآمد بانک‌ها از کارمزدهای بانکی افزایش یابد. همچنین در جدیدترین تصمیم قرار بود تراکنش‌ها از طریق درگاه ussd یا همان ستاره مربع‌های موبایل‌ها متوقف شود. بدین ترتیب تصمیمات اخیر بانک مرکزی قرار است تراکنش‌ها را محدودتر کند و مردم را کمی به زحمت بیندازد. شاید طبق فرامین بانکداری در جهان، این اقدامات برای امنیت بیشتر شبکه بانکی است اما در روزهایی که بسیاری از مشکلات بانکی در کشور وجود دارد و بانک‌های بزرگ زیان‌ده شده‌اند و رکود گریبانگیر اصناف شده و سپرده‌گذاران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، اجرای چنین برنامه‌‌هایی عجیب و غیرمعقول به نظر می‌رسد. چرا بانک مرکزی این برنامه‌ها را در دوران ثبات اجرا نمی‌کند و باز هم می‌خواهد پرونده کارمزدها را در ایام بلبشوی بانکی اجرا کند؟
جزئیات دستورالعمل جدید
بر اساس مصوبه جدید بانک مرکزی، تراکنش‌های صورت گرفته با دستگاه‌های پوز اصناف با یک روز بررسی و بعد از 24 ساعت در حساب فروشنده واریز می‌شود. به نظر می‌رسد این اقدام در راستای پایه‌ریزی موضوع کارمزد تراکنش‌های بانکی که در سال‌های اخیر شائبه آن بارها اعلام شده بود، مطرح شده است؛ کاری که در صورت اجرا رکود اصناف را عمیق‌تر می‌کند. به گزارش «وطن امروز»، طی سال‌های اخیر کارت‌های پرداخت دیگر جای پول نقد را برای مردم پر کرده‌اند. دیگر کمتر فروشگاهی را می‌توان یافت که خدمت دستگاه پوز ارائه نکند. ارتباطی دوطرفه که هم به نفع فروشنده و هم به نفع خریدار است اما این قاعده در حال تغییر است. بنا بر اظهار فروشندگان و صاحبان اصناف، وجه پرداختی توسط کارت‌های پرداخت به محض تراکنش وارد حساب‌های آنها نمی‌شود و با چند ساعت تاخیر این اتفاق رخ می‌دهد و همین نکته باعث می‌شود در حساب‌های خود دچار اخلال شوند. این اما پایان ماجرا نیست، بانک مرکزی در مصوبه اخیر خود به دنبال آن است زمان انتقال وجه تراکنش را به یک روز افزایش دهد، این یعنی نه‌تنها وقفه چند ساعته حل نمی‌شود بلکه به یک روز افزایش پیدا می‌کند.
تعطیلی پوز در روزهای تعطیل
موضوع دیگر درباره تراکنش روزهای تعطیل است؛ بر این اساس اگر تراکنش‌های انجام شده مربوط به روز قبل از روز تعطیل باشد، تراکنش‌ها در صبح روز تعطیل، تسویه نخواهد شد. مثلا اگر تراکنش‌های پایانه فروش شاپرک یک فروشگاه در روز پنجشنبه باشد، مانند روزهای دیگر در صبح روز جمعه تسویه انجام نخواهد شد و زمان تسویه به بعدازظهر موکول می‌شود. بنا بر اعلام بانک مرکزی، تسویه تراکنش‌های کارتی «شاپرک» در چنین حالتی صرفا یک بار در روز و در سیکل ساعت ۱۵:۴۵ پردازش و برای بانک‌های پذیرنده ارسال می‌شود. ریزتراکنش‌‌های پایانه‌های فروش «شاپرک» نیز در ساعت ۱۷:۰۰ در اختیار بانک‌های پذیرنده قرار می‌گیرد. کارسازی دستور پرداخت مشتری به مشتری «ساتنا» در بانک مقصد، صرف‌نظر از زمان دریافت آن از مشتری از سوی بانک مبدأ، تا پایان وقت اداری تاریخ موثر دستور پرداخت انجام شده و تعهد انجام دستور پرداخت در این سامانه به صورت «همان روز» است. به زبان ساده‌تر، دستور پرداخت‌های ساتنا باید در همان روز توسط بانک‌های مبدأ و مقصد انجام گیرد و تاخیر در پرداخت در این سامانه کمتر از سامانه پایا خواهد بود. بانک مرکزی هدف از این کار خود را مبارزه با پولشویی، رهگیری تراکنش‌ها و جلوگیری از تراکنش‌ها مشکوک اعلام کرده است؛ این دلایل بانک مرکزی بیشتر به بهانه می‌ماند، زیرا اساسا بررسی تراکنش آن هم در 24 ساعت امری محال است و موضوع برخورد با تراکنش‌های مشکوک پس از تراکنش و بعد از واریز رخ می‌دهد.
کارمزد هدف است؟
به نظر می‌رسد هدف بانک مرکزی از این موضوع پایه‌ریزی ستاندن کارمزد از تراکنش‌های بانکی است. طی سال‌های اخیر بانک مرکزی به کرات درباره لزوم اخذ کارمزد از تراکنش‌ها سخن گفته بود. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف استان تهران در همین باره در گفت‌وگو با «وطن امروز»، گفت: به هر شکلی با اخذ کارمزد مخالف هستیم و زیر بار این موضوع نخواهیم رفت. وی درباره تاثیر این اقدام بر راغب شدن فروش محصولات توسط فروشندگان با وجه نقد، اضافه کرد: فروشندگان در حال حاضر تنها به دنبال فروش هستند، آن هم به هر شکلی که شده؛ آنها با این سختی‌ها کنار می‌آیند اما اینکه این موضوع بی‌تاثیر هم باشد غلط است و مطمئنا تاثیر خواهد گذاشت.
تفاوت‌های پایا و ساتنا
پایا و ساتنا سیستم‌های تبادل اطلاعات بانکی است که بانک‌ها با این ابزارها، تمام تبادلات بین بانکی مشتریان خود را به شکل الکترونیکی انجام می‌دهند. کاربرد اصلی سامانه پایا، مکانیزه کردن پرداخت‌های خرد بین بانکی با تعداد انبوه برای مشتریان است. سامانه پایاپای الکترونیکی (پایا) از روش‌های الکترونیک برای پرداخت‌های خرد و سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) برای پرداخت‌های کلان و حواله‌های فوری است. برای انتقال وجه تا ۱۵ میلیون تومان از سامانه پایا استفاده می‌شود و برای انتقال مبالغ بالاتر از سامانه ساتنا. از این رو بسیاری از فروشگاه‌های خرد از دستگاه پایانه فروش (POS) پایا برای دریافت وجه از مشتری استفاده می‌کنند. در حال حاضر هیچ کدام از این روش‌ها کارمزدی را برای مشتری در پی ندارند. تفاوت ماهیتی این دو سیستم نیز در این است که در سیستم ساتنا عملیات طی نیم ساعت انجام می‌شد و در سیستم پایا با تاخیر یک یا 2 ساعت بسته به بانک‌های مختلف، تسویه صورت می‌گرفت. تفاوت اصلی که اکنون اتفاق خواهد افتاد، در زمان تسویه است. در واقع محدودیت به هر دو روش تسویه معامله گسترش خواهد یافت و حتی تسویه در سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) نیز دیگر آنی نخواهد بود.
مقررات جدید مبادلات پولی بین بانکی به بانک‌ها ابلاغ شد
1- انتقالات سامانه «پایا» برای دستور پرداخت‌های مشتریان صرفاً یک بار در روز و در روزهای غیرتعطیل رسمی و در سیکل ساعت ۱۵:۴۵ پردازش و برای اعمال نتیجه به بانک‌های مقصد ارسال می‌شود.
۲- ارسال دستور پرداخت در «پایا» و «ساتنا» با تاریخ موثر روز تعطیل رسمی ممنوع است.
3- انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنش‌های کارتی «شاپرک» به صورت تجمیع مبالغ تراکنش‌های روز قبل برای هر «شبا» صورت می‌پذیرد.
۴- در روزهای غیرتعطیل رسمی، انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنش‌های کارتی «شاپرک» مربوط به روز قبل، صرفاً یک بار در روز و در سیکل ساعت ۳:۴۵ بامداد پردازش و برای بانک‌های پذیرنده ارسال می‌شود. ضمناً ریز تراکنش‌های پایانه‌های فروش «شاپرک» در ساعت ۵:۰۰ بامداد در اختیار بانک‌های پذیرنده قرار می‌گیرد.
۵- در روزهای تعطیل رسمی، انتقالات سامانه «پایا» برای تسویه تراکنش‌های کارتی «شاپرک» مربوط به روز قبل، صرفاً یک بار در روز و در سیکل ساعت ۱۵:۴۵ پردازش و برای بانک‌های پذیرنده ارسال می‌گردد. ضمناً ریز تراکنش‌های پایانه‌های فروش «شاپرک» در ساعت ۱۷:۰۰ در اختیار بانک‌های پذیرنده قرار می‌گیرد.
