ایران/ متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
ناکامی دولتمردان امریکا برای متوقف کردن توافق هسته‌ای و همراه کردن متحدان اروپایی خود علیه ایران به پیگیری طرح تازه‌ای از سوی واشنگتن منجر شده است. طرحی برای فشار به ایران که حالا دیگر پس از منزوی شدن امریکا درباره برجام، امکان پیگیری جدی آن بیش از هر زمان دیگر محتمل به نظر می‌رسد. چند هفته پیش بود که دونالد ترامپ علی رغم همه تلاش‌هایش برای یافتن بهانه‌ای در نقض برجام مجبور شد فرمان تعلیق تحریم‌های هسته‌ای را امضا کند. امضایی با اما و اگر که اگر بار دیگر این توافق بدون تغییر بماند، او از امضای آن و ادامه یافتن اجرای تعهدات هسته‌ای امریکا سر باز خواهد زد. این تهدید ترامپ در شرایطی مطرح شد که اعضای دولت او در خلال یک سال گذشته کوشیده بودند به انحای مختلف از تحت فشار قراردادن آژانس برای مطالبه‌گری فراتر از برجام گرفته تا مرتبط کردن آزمایش موشک‌های بالستیک ایران با قطعنامه 2231 خواسته‌های رئیس جمهوری امریکا را برای به بن‌بست رساندن توافق هسته‌ای تحقق بخشند. این تلاش با بی اعتنایی کشورهای اروپایی به مخالفت‌های امریکا با برجام و پایان عصر تسری تحریم‌های امریکایی به روابط کشورهای دیگر با ایران که در قالب موضعگیری صریح اعضای شورای امنیت با رویکرد ضد برجامی ترامپ بروز یافت، به شکست انجامید. در پی این ناکامی بود که اینک مسئولان امریکایی موضوع برنامه موشکی ایران را در صدر برنامه‌های خود علیه ایران نشانده‌اند و می‌کوشند اروپایی‌ها را بار دیگر پیرامون این موضوع متحد کنند. موضوعی که به نظر می‌رسد مسئولان کشورهای اروپایی طرف توافق هسته‌ای برای پابرجا ماندن برجام، پیگیری جدی آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
اعضای شورای امنیت در واشنگتن
اینک که به نظر می‌رسد اروپا درباره برجام با امریکا همراه نشده است، راهبرد کنونی دولت امریکا در قبال ایران این شده که به جای اصرار بر نقض توافق هسته‌ای از جانب ایران، بر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که بعد از برجام تصویب شد و ناظر بر اجرای این توافق است، تمرکز کند و پیگیر اثبات این باشد که ایران این قطعنامه را نقض می‌کند. این چنین بود که چندی پیش نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل با نمایش بقایای موشکی که حوثی‌ها به ریاض، پایتخت عربستان سعودی شلیک کردند ایران را به نقض تعهدات بین‌المللی و همچنین بی ثبات‌سازی خاورمیانه متهم کرد. اظهار نظرهای سایر مقام‌های امریکایی درباره اینکه موشک‌های پرتاب‌شده حوثی‌ها به عربستان را ایران تأمین کرده است و شواهدی که می‌گویند گواه این ادعا است، برای به کرسی‌نشاندن همین موضع بود که ایران قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده است. پایه ادعای جدید امریکا درباره برنامه موشکی ایران هم به نقش‌آفرینی منطقه‌ای ایران و آنچه بی ثبات‌سازی منطقه‌ای نامیده می‌شود، ناظر است. یعنی امریکایی‌ها با شکست‌شان در مرتبط کردن آزمایش موشک‌های بالستیک به نقض تعهدات هسته‌ای ایران برجام، می‌کوشند فعالیت‌های موشکی تهران را ناقض با روح برجام دانسته و به این ترتیب با مجاب کردن اروپایی‌ها موافقت اولیه آنها را برای تغییر متن برجام به دست آورند. به این ترتیب گرچه ادعای مرتبط بودن موشک‌های پرتاب شده به ریاض به ایران با اقبالی از سوی جامعه جهانی و مقام‌های سازمان ملل رو به رو نشد اما به نظر می‌رسد امریکایی‌ها برای متحد ساختن شرکای اروپایی‌شان پیرامون این موضوع دور تازه ای از رایزنی‌های دیپلماتیک را به جریان انداخته‌اند. به همین منظور مقام‌های واشنگتن از سفرای کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل دعوت کرده‌اند که فردا (دوشنبه) به واشنگتن بروند تا شواهدی به آنها نشان دهند که به ادعای دولت ترامپ ثابت می‌کند ایران برای حوثی‌ها در یمن سلاح فرستاده و موشکی که از یمن به سوی فرودگاه ریاض پرتاب شده، از ایران آمده است. یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت درباره یمن، تأمین تسلیحات برای رهبران حوثی و کسانی که از طرف آنها یا به دستور آنها عمل می‌کنند را ممنوع کرده است. اگر امریکا پیشنهاد کند سازمان ملل افراد یا نهادهایی را بابت نقض قطعنامه مرتبط با تحریم تسلیحاتی یمن در فهرست سیاه قرار دهد، چنین تصمیمی در جلسه‌های غیرعلنی شورای امنیت و با رأی اجماعی ۱۵ کشور عضو گرفته می‌شود به موازات این تلاش‌ها برخی رسانه‌های نزدیک به دولت امریکا همچنان مدعی‌اند ایران با پرتاب موشک‌هایش متن برجام را به طور فاحش نقض می‌کند. چنان که شبکه فاکس نیوز در گزارشی ادعایی اعلام کرد که ایران از زمان حصول توافق هسته‌ای تاکنون 23 موشک آزمایش کرده است که 16 موشک آن قابلیت هسته‌ای دارد.
پشت پرده رایزنی‌های تیلرسون در اروپا
روایتی که رسانه امریکایی «سی‌بی‌اس» از پشت پرده مذاکرات هفته گذشته وزیر خارجه امریکا منتشر کرده نشان می‌دهد رکس تیلرسون موفقیت چشمگیری در گفت وگو با همتایان اروپایی اش درباره برجام به دست نیاورده است. تیلرسون گرچه از تشکیل کارگروه مشترکی میان اروپا و امریکا خبر داده که قرار است نخستین نشست آن چند روز آینده در لندن برگزار شود، اما به نظر نمی‌رسد که زمینه دستیابی به هدف اولیه او برای همراه کردن همتایان اروپایی‌اش برای تغییر برجام فراهم شود.
چنانکه یکی از مقامات وزارت خارجه فرانسه در گفت‌وگو با رسانه‌ها بعد از دیدار وزرای خارجه فرانسه و امریکا ابراز ناراحتی کرد و گفت: «ایالات متحده اتحادیه اروپا را بشدت تحت فشار قرار داده که این معاهده را دوباره طراحی کند و یا اینکه قید حضور امریکا را در ادامه مذاکرات بزند. بنابراین اتحادیه تحت فشار است تا مانع از خروج رئیس جمهور امریکا یعنی دونالد ترامپ از ادامه توافق شود.» این مقام در ادامه اشاره کرده است: «اتحادیه اروپا قوانینی اساسی دارد و تمامی کشورهای اتحادیه به این قوانین پایبندی دارند. ما نیز در اجرای قوانین تصویب شده بسیار محکم هستیم. در راستای حمایت از همین قوانین است که ما برای حفظ توافق هسته‌ای تلاش خواهیم کرد و به این قوانین احترام می‌گذاریم. ما برای اجرای صحیح توافق قوانین نظارتی نیز وضع کرده‌ایم. بنابراین در صورتی که ایران به قوانین مورد توافق ما احترام بگذارد (قوانین تعیین شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی)، ما نیز دلیلی نداریم به حقانیت ایران در اجرای محدودیت‌های آژانس شک کنیم. ما یک توافق منسجم و دوطرفه وضع کرده‌ایم و به آن پایبندیم. این موضوعی است که مقامات امریکایی نیز بخوبی از آن آگاهند.»با وجود تأکید مقام‌های اروپایی به حفظ برجام، وزیر خارجه امریکا پس از گفت‌وگوهای خود با مقامات بریتانیایی در لندن، با اطمینان در مورد حمایت اروپا از ایده‌های امریکا سخن گفته است. او گفت: «ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و آلمان دیدگاه‌هایی مشترک درخصوص قرارداد هسته‌ای دارند. دیدگاه‌هایی که باید تکمیل شود.» وی ادامه داد: «چهار کشور موافقت کرده‌اند تا یک گروه حرفه‌ای از کارشناسان را در زمینه اصلاح آنچه ترامپ معایب معامله می‌نامد، به کار ببندند.»تیلرسون در حالی با امیدواری از پیگیری مذاکرات برجامی‌اش سخن گفته است که به نظر می‌رسد اروپایی‌ها با پیگیری جدی پرونده مذاکرات موشکی با ایران به شرط بقای برجام توجه خاصی نشان داده‌اند. پرونده‌ای که گشودن آن بی تردید با مخالفت مقام‌های ایرانی روبه‌رو خواهد شد.
وزیر امور خارجه امریکا در تشریح نتایج رایزنی با همتایان اروپایی‌اش درباره برجام با اعلام اینکه «کارگروه‌های تشکیل شده به‌دنبال گفت‌وگو با مقامات ایرانی در مورد حصول تغییر در برجام هستند»، گفت: «مقامات این کشور با همتایان انگلیسی، فرانسوی و آلمانی برای پاسخ به نگرانی‌های امریکا در مورد توافق هسته‌ای ایران در این هفته دیدار کردند.» به گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، رکس تیلرسون با اشاره به گفت‌و‌گوهایی که با مقام‌های اروپایی از سرگذرانده است، افزود:«با همتایان اروپایی خود توافق کردیم تا در نهایت اتحادیه اروپا به نگرانی‌های ما در مورد بخش‌هایی که توافق هسته‌ای ایران نقص دارد، توجه کند و مکانیزمی برای حل این نواقص ایجاد کنیم.» تیلرسون پس از گفت‌وگو با همتای لهستانی خود در ورشو، افزود: «کارگروه‌ها هم‌اکنون دیدارهایی را برای توافق روی حصول تغییر در نواقصی که در برجام وجود دارد آغاز کردند و در حال بررسی آن هستند که چگونه با مقامات ایرانی در این باره گفت‌وگو کنند.» او همچنین ادامه داد: «سیاست دولت ترامپ در مورد ایران بسیار گسترده‌تر از رفع نگرانی‌های موجود در مورد توافق هسته‌ای این کشور است. امریکا تلاش می‌کند با همکاری اروپا به این نگرانی‌ها پاسخ دهد.»
