خراسان/ کمتر کسی است که نام پدیده را نشنیده باشد.
پدیده اگرچه در سال 1383 با نام شرکت توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز به ثبت رسید اما در مدت کوتاهی به عنوان یکی از بزرگ ترین هلدینگ های سرمایه گذاری در حوزه گردشگری کشور شناخته شد و توانست با تبلیغات گسترده اعتماد 136 هزار نفر را که عموم آن ها سرمایه گذاران خرد و مردمی بودند که می خواستند از کنار سرمایه اندکشان به سود سرشاری برسند جلب کند .در این میان، اقدامات فراقانونی و خارج از ضابطه مدیران قبلی این شرکت از جمله تغییر کاربری های غیر مجاز،ساخت و سازهای خارج از ضابطه و مهم تر از همه فروش سهام خارج از سیستم نظارتی بورس و فرابورس آن هم با وجود این که پدیده یک شرکت سهامی عام نبود، باعث شد مراجع قضایی به ویژه در خراسان رضوی به فعالیت های پدیده واکنش نشان دهند تا جایی که در دی ماه ۱۳۹۳ برخی از دفاتر فروش سهام «پدیده شاندیز» در مشهد و برخی شهرهای بزرگ ایران پلمب و عملا این شرکت سرمایه گذاری اقتصادی وارد چالشی شد که تا همین چند وقت پیش نتوانست از آن بیرون بیاید. چالش هایی که وعده های پدیده به سهامداران را نقش بر آب و امید سهامداران را نا امید کرد و همراه خود جنجالی روزانه برای مسئولان و مقامات دولتی و دستگاه قضایی به ارمغان آورد. مطالبات روزانه مردم، تحصن ها و تجمعات پای وزیران کشور،اقتصاد و حتی دادگستری را بارها و بارها با عناوین طرح سوال و استیضاح ،به مجلس کشاند تا این که وزیر کشور که برای پدیده کارت زرد هم از مجلس دریافت کرده بود، در یکی از آخرین جلسات ،به نمایندگان مردم و سهامداران پدیده وعده داد با تشکیل کمیته ای ویژه مشکلات پدیده را حل و فصل کند، کمیته ای که درراس آن بابک دین پرست معاون اقتصادی خود را قرار داد .اما امروز پس از یک سال فعالیت این کمیته می توان ادعا کرد مشکلات این پروژه سرمایه گذاری برطرف شده است، متن زیر نتیجه سه ساعت گفت و گوی روزنامه خراسان و بابک دین پرست معاون اقتصادی وزیر کشور و رئیس کارگروه حل مشکل پدیده شاندیز است که از یک سال تلاش پر فراز و نشیب برای عبور پدیده از بحران می گوید.
شما به چه علت و از کجا وارد این پرونده پیچیده و سخت شدید؟
وزارت کشور زمانی به موضوع پدیده ورود کرد که عملیات اجرایی پروژه متوقف شده بود. چون پرونده قضایی این شرکت هنوز در مراجع قضایی ذی صلاح درحال رسیدگی است، ما اطلاعی از روند بررسی ها نداریم، اما ورود وزارت کشوربه پروژه حل مشکلات وسامان دهی پدیده را می توان در دو بازه زمانی جدا ازهم بررسی کرد. اساساً ورود دستگاه های اجرایی دولتی و دیگر نهادهای خارج ازدولت به پروژه پدیده، دراجرای مصوبات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی صورت گرفت. دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، در جلسه ای که در 16 دی سال 93 برگزارشد مقررکرد، ستاد مرکزی به ریاست استاندارخراسان رضوی و با حضورجمعی ازمدیران استانی ازجمله رئیس کل دادگستری، دادستان مشهد، رئیس سازمان بازرسی، فرماندهان ناجا وسپاه پاسداران استان خراسان رضوی،نمایندگان وزارت اطلاعات ، سازمان صدا و سیما و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شود. وظیفه ستاد این بود که به تخلفات پدیده درتمامی زمینه ها رسیدگی و ضمن برخورد با تخلفات احتمالی، فعالیت های پدیده را به مسیر قانونی هدایت کند. در تبصره ذیل بند (1) مصوباتی که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ابلاغ کرد، آمده بود که شورای امنیت کشورحمایت های لازم را ازستاد مرکزی داشته باشد.دربین دیگر مصوبات دبیرخانه شورا هیچ تکلیف قانونی ومشخصی برای وزارت کشورتعیین وابلاغ نشده بود.
دومین مرحله از ورود وزارت کشور که جدی تر و به صورت مستقیم بود، به مصوبه آبان سال قبل هیئت دولت بر می گردد که طی آن دستگاه های اجرایی مرتبط موظف شدند با کارگروه رسیدگی به موضوعات پدیده که با مسئولیت وزارت کشورتشکیل شده بود، همکاری کنند. در زمینه این مصوبه، جلسه ای درتاریخ 24 آبان سال گذشته با حضور مسئولان دستگاه های اجرایی برگزار و مقرر شد کارگروهی با مسئولیت معاون اقتصادی وزارت کشور و با عضویت نمایندگان تام الاختیار وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی و قضایی تشکیل شود و زمینه حل مشکلات شرکت را فراهم کند. البته فردای آن روز آقای رحمانی فضلی برای تشریح اقدامات انجام شده درباره حل مشکلات شرکت پدیده، درصحن علنی مجلس حاضرشد وچون نماینده سوال کننده قانع نشد، وزیر کشور با آن که هیچ مسئولیت مستقیمی در این زمینه نداشت، به نمایندگی از دستگاه هایی که به تکالیف قانونی خودشان عمل نکرده بودند، کارت زرد گرفت.
تا آن زمان همین ستاد امور را جلو می برد ؟
بله تا آبان سال گذشته، مسئولیت اصلی راهبری موضوع با ستاد مرکزی استانداری خراسان رضوی بود. البته وزارت کشور نیز هر زمانی که نیازبه مداخله وهمراهی بود، در اجرای همان تبصره ذیل بند یک مصوبات جلسه 16 دی سال 1393 اقدام می کرد والا وزارت کشورهیچ مسئولیت مستقیمی دراین زمینه نداشت وحسب مورد و با درخواست استاندار خراسان رضوی یا دیگر ارجاعات، جلساتی به ریاست وزیر کشور در این وزارتخانه برگزارمی شد.
یعنی از 93 تا 95 ستاد قبلی نتوانسته بود خیلی ازمشکلات را حل و فصل کند؟
باید توجه داشته باشیم که درباره شرکت پدیده شاندیزصحبت می کنیم. مشکلات این پروژه بیش ازحد تصور و کاربسیارسخت و پیچیده ای بود و الزاما بسیاری ازموانع موجود بایستی با مشارکت وهمراهی دستگاه های ملی حل وفصل می شد. به نظر من مهم ترین اقدام ستاد تدبیر استان درآن دوره که بسیارهم مهم و قابل توجه است، حفظ اموال و دارایی های سهامداران ومدیریت شرایط بحرانی حاکم برپروژه به شمار می رود اما به دلیل گستردگی و نوع مشکلات، بسیاری ازمصوبات مسکوت مانده بود.در نهایت براساس مصوبه هیئت وزیران و برپایه تصمیمات جلسه 24 آبان سال 95 که به ریاست وزیرکشور برگزارشد، مسئولیت کارگروه به معاونت اقتصادی وزارت کشورمحول شد.بنده وهمکارانم طی یک هفته تمام مشکلات وموانع قانونی درمسیرفعالیت دوباره شرکت وهمچنین مصوبات دی ماه 93 لغایت آبان ماه 95 یعنی حدود 22 ماه قبل را شناسایی کردیم. بلافاصله اولین جلسه کارگروه حل مشکلات شرکت پدیده در دوم آذر سال قبل برگزار و هدف گذاری های کارگروه درقالب 23 مصوبه تعیین و به دستگاه های اجرایی ابلاغ شد.
اصلاً چطور شد که معاونت اقتصادی وزارت کشور به عنوان مسئول کارگروه حل مشکلات پدیده تعیین شد؟
نحوه ورود وتعیین معاونت اقتصادی وزارت کشور به عنوان مسئول کارگروه هم در نوع خود جالب بود. درجلسه 24 آبان ماه 95 که در وزارت کشوربا حضور برخی وزیران و مسئولان مرتبط برگزارشد، آقای رحمانی فضلی آن چنان از اجرا نشدن مصوبات قبل و روند کند حل مشکلات شرکت ناراحت شدند که من مورد مشابه آن را تا آن زمان ندیده بودم. البته این را هم بگویم که بنده اولین باری بود که درجلسه مربوط به پدیده شرکت می کردم. درآن جو سنگین جلسه، یادداشت کوچکی به آقای رحمانی فضلی نوشتم واعلام کردم که معاونت اقتصادی حاضراست مسئولیت این کار را بپذیرد. برهمین اساس مصوب شد کارگروه حل مشکلات شرکت پدیده با مسئولیت حقیرتشکیل شود.
آیا از میزان مشکلات شرکت در آن زمان مطلع بودید و اگر می دانستید حاضر بودید آن پیشنهاد را بدهید؟
الان اعتراف می کنم که در زمان ارائه آن پیشنهاد، به هیچ وجه از میزان مشکلات وپیچیدگی پرونده اطلاع نداشتم. واقعاً اگرمی دانستم این کار تا این حد سخت و طاقت فرساست، هرگز داوطلب نمی شدم. خیلی از دوستان دوراندیش ومسئولان خیراندیش دستگاه ها، پس ازآن که از پذیرش این مسئولیت توسط بنده مطلع شدند، حضوری یا به صورت تلفنی توصیه کردند که بلافاصله ازاین مسئولیت کناره گیری کنم. استدلال آن ها این بود که ورود به پرونده پدیده، گردابی است که خروج ازآن ممکن نیست اما دیگردیرشده بود. چون درهمان ابتدای اعلام موجودیت کارگروه، با انجام یک مصاحبه مطبوعاتی به طور رسمی اعلام کرده بودیم حاکمیت مصمم به حل مشکلات پدیده است.البته صحبت های روزهای نخست ما، بین سهامداران وذی نفعان شرکت هم خریداری نداشت. بسیاری ازآن ها معتقد بودند که ادعاهای کارگروه مبنی برحل مشکلات پدیده، تفاوتی با وعده های حدود دو سال قبل ندارد. افراد درگیر با این پرونده واقعا ناامید بودند. پیامک های فراوانی نیز دراین زمینه درفضای مجازی منتشرشده بود.
نقش وزیر کشور در این میان چه بود؟
این را با قطعیت می گویم که اگراهتمام وجدیت شخص دکتررحمانی فضلی درپرونده پدیده نبود،هرگزاین مشکل حل نمی شد. درمدتی که کارگروه فعال بود، هرنامه ای که برای حل مشکلات پدیده تنظیم کردیم و خدمت ایشان بردیم، با وجود این که برخی از آن ها می توانست تبعاتی را هم به دنبال داشته باشد، اما قاطعانه و بدون درنگ وصرفاً به دلیل اعتقادی که برای حل مشکلات مردم داشتند، امضا کردند. درطول حدود شش ماه اول تشکیل کارگروه، هر زمان که خدمت آقای وزیر رسیدم، بدون استثنا، اولین سوالشان این بود که پرونده پدیده چگونه پیش می رود؟ و هر زمانی هم که گزارشی درباره وجود یک مانع جدی به ایشان می دادم وبرضرورت مداخله مستقیم ایشان تاکید می شد، درهرشرایطی بلافاصله با مسئول مربوط تماس می گرفتند تا مشکل حل شود .نقش رئیس جمهور، معاون اول واعضای دولت نیز نباید درمسیرحل مشکلات وصدور مجوزهای قانونی نادیده گرفته شود. من نمی دانم رئیس جمهور درجریان برجام با آن حساسیت هایی که داشت، چند بار دستورمکتوب صادرکرده اند اما این را می دانم که برای حل مشکلات شرکت پدیده شاندیز درطول حدود هفت ماه، حداقل 20 دستورمشخص وصریح برای اعضای مرتبط کابینه صادر کردند که درهمه آن ها تاکید می شد، تمامی مسئولان باید کمک کنند تا مشکلات پدیده برای بازگشت آرامش به خانواده سهامداران وذی نفعان، حل وفصل شود. واقعاً برخی تصمیم گیری ها درشرایط خاصی که در آن قرارداشتیم، بسیارسخت بود. فضای حاکم برجامعه درباره شرکت و دورنمایی که وجود داشت، بسیاری ازمسئولان را برای تصمیم گیری دچارتردید کرده بود. درهمین جا لازم می دانم ازهمکاری ها وحمایت های مستمر ریاست قوه قضاییه،دادستان کل کشور، مسئولان قضایی استان خراسان رضوی،ریاست مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مجلس و به صورت خاص از رئیس و اعضای ستاد مرکزی استان خراسان رضوی، صمیمانه تشکر کنم.
شیرینی تحمل این سختی ها چه بود؟
الان وقتی می بینم مردم آرامش دارند، بزرگ ترین شیرینی وموجب رضایت من وهمکارانم است. از یاد نبریم حدود 120هزارنفرکه با اعضای خانواده شان حدود 500 هزارنفرمی شوند، یعنی یک شانزدهم جمعیت کشور، به نوعی با پرونده پدیده عجین هستند که جمعیت کمی نیست. شیرینی کاراین است که در پی یک دوران تاریک حدود دوساله که با ناامیدی مطلق همراه بود، اکنون با لطف خداوند بزرگ،همکاری تمامی مسئولان والبته مهم ترازهمه صبوری سهامداران و ذی نفعان پدیده، نورامیدی در دل افرادی که تصور می کردند تمام سرمایه مادی زندگی‌شان برباد رفته، ایجاد شده است. باید توجه کنیم که شاید مثلا 20 میلیون تومان رقم قابل ملاحظه ای نباشد، اما همین پول برای برخی افراد تمام اندوخته مادی زندگی و دوران فعالیت شان بوده است.دراین دوره حرف های تند و تلخ زیادی ازمعدود ذی نفعان و حتی برخی مسئولان دستگاه ها شنیدیم، اما کوتاه نیامدیم.عید امسال شاهد بودیم که رهبرعزیزمان درسخنرانی سالانه شان درحرم رضوی براهمیت تامین امنیت سرمایه گذاری تاکید و به نمونه ای از توجه نکردن مسئولان دراین زمینه اشاره کردند. بنابراین درهمان زمان گزارشی توسط دکتر رحمانی فضلی خدمت ایشان ارسال و ضمن اشاره به اقدامات انجام شده تا آن زمان، اطمینان داده شد که وزارت کشور موضوع را تا حل و فصل وتعیین تکلیف نهایی بقیه مشکلات پیگیری خواهد کرد. برهمین اساس هفته گذشته و پس از پایان یافتن محورهای در دست پیگیری، نامه ای خدمت ایشان ارسال شد و نتایج کاربه استحضارشان رسید.
درباره اقدامات صورت گرفته در حدود یک سالی که شما مسئولیت را پذیرفتید توضیح بفرمایید .
یکی ازمعضلات بسیارمهم ما، موضوع حسابرسی شرکت وآشفتگی های موجود دراین حوزه بود. سازمان حسابرسی کشورکه به عنوان مرجع قانونی، مسئولیت حسابرسی حساب های عملکردی سال 1393 شرکت را برعهده داشت، به دلیل اجرا نشدن تعهدات وهمکاری نامناسب شرکت، ادامه عملیات حسابرسی را متوقف کرده بود. با پیگیری انجام شده و دستور وزیراقتصاد سازمان حسابرسی کارخود را ادامه داد وحسابرسی سال 93 که متوقف شده بود ادامه یافت. درباره حسابرسی حساب های سال 94 شرکت اصلی و شرکت های تابعه هم مصوب کردیم که شرکت پدیده خودش یک شرکت معتبر و مورد تایید سازمان حسابرسی را برای انجام حسابرسی تعیین کند، اما گزارش های آن شرکت نیز دوباره توسط سازمان حسابرسی بررسی وتایید شود که این کار نیز انجام شد. بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی از استانداری خراسان رضوی و هیئت مدیره شرکت، گزارش حسابرسی سال 95 شرکت های 13 گانه پدیده وشرکت اصلی هم انجام شده است.
بدین ترتیب کارحسابرسی عملکرد شرکت های پدیده به صورت کامل انجام شده که یکی از شروط اصلی برای ورود شرکت به بازارهای بورس محسوب می شود. البته باید توجه داشته باشیم که مقصود از انجام حسابرسی، الزاماً تایید فعالیت ها واقدامات مالی مسئولان مرتبط نیست وتنها ترسیم کننده روند امور است.اقدام دیگرکارگروه، حل وفصل مشکلات واختلافات شرکت با دو سازمان امورمالیاتی و تامین اجتماعی بود. الحمدلله با دستورات ویژه وزیران امور اقتصادی و دارایی و تعاون،کار و رفاه اجتماعی و همچنین روسای سازمان های امورمالیاتی و تامین اجتماعی، مجموع بدهی های شرکت به این دو سازمان دربهترین شرایط قانونی تقسیط و از همه حساب های بانکی و اموال منقول وغیرمنقول شرکت و مدیران شرکت رفع توقیف شد.
شما چرا این مسائل را با خود آقای پهلوان حل نکردید؟
بنده اطلاعی ازچند وچون وقایع وتصمیمات آن دوران ندارم. اما براساس مصوبات موجود مشخص می شود که تصمیم اولیه مراجع تصمیم گیری، این بود که خود ایشان باید پاسخ گوی مطالبات ذی نفعان باشند.اما به نظرمن همان گونه که قبلاهم گفتم، سطح اقدامات و دریافت مجوزهای لازم برای قرارگرفتن شرکت درمسیرقانونی وآغازعملیات اجرایی، در حدی بود که در نهایت به مداخله ستاد مرکزی ومتعاقب آن وزارت کشور، به نمایندگی ازدولت و دیگر قوا منجر شد.اطمینان داشته باشید، چنان چه رویکرد مشفقانه ارکان حاکمیت برای حل وفصل مشکلات شرکت وجود نداشت، وضعیت شرکت پدیده در این ساعت با شرایط آبان سال قبل تفاوتی نداشت.
یکی دیگرازبحث های بسیارمهم، موضوع تغییرکاربری محل اجرای پروژه پدیده شاندیز بود. براساس گزارش ها، یکی ازمهم ترین عوامل توقف پروژه پدیده درسال 93، شکایت وزارت جهاد کشاورزی ازمسئولان شرکت، به دلیل تغییر غیرقانونی کاربری زمین های محل اجرای پروژه پدیده شاندیزبود. براساس اعلامیه نخست سازمان امور اراضی، میزان مطالبه قانونی وزارت جهاد کشاورزی ازشرکت، 740 میلیارد تومان می شد که با مذاکرات و بررسی های دوباره، این رقم از740 میلیارد تومان اولیه به 610میلیارد تومان کاهش یافت. یعنی 130 میلیارد تومان از آن کم شد.
چون شرکت پولی برای پرداخت نداشت و ادامه فعالیت پروژه منوط به دریافت مجوز از وزارت جهاد کشاورزی بود، لاجرم باید برای دریافت مجوز تقسیط بدهی اقدام می کردیم.اولین راهکار، بهره مندی ازظرفیت قانونی آیین نامه، دادن مهلت ونحوه تقسیط بدهی اشخاص به وزارتخانه ها وموسسات دولتی وتعیین نرخ بهره وخسارت تاخیرتادیه بود. مکاتبات متعددی در این باره بین وزارتخانه های کشور، اموراقتصادی ودارایی وجهاد کشاورزی وحتی نهاد ریاست جمهوری انجام شد اما به دلیل میزان بدهی نتیجه ای دربرنداشت. در نهایت تصمیم گرفته شد موضوع اعطای مهلت دوساله برای پرداخت عوارض با اقساط پنج ساله، با امضای وزیران محترم اموراقتصادی ودارایی، جهاد کشاورزی وکشور، به دولت ارائه شود که این کار انجام شد و دولت در تاریخ 21/4/1396، با این پیشنهاد موافقت کرد. به این ترتیب موضوع نحوه پرداخت عوارض تغییر کاربری پروژه پدیده شاندیز که ازجمله مسائل بسیارسخت پیش رو بود، حل وفصل شد. اتفاق خوب دیگری که دراین باره افتاد، این بود که با حمایت ریاست قوه قضاییه، دادستان کل کشور و رئیس کل دادگستری خراسان رضوی، در نهایت دادستان عمومی وانقلاب مشهد، قرارموقوفی تعقیب پرونده را مختومه اعلام کردند.
با این اتفاق ساخت و ساز را توانستید آغاز کنید؟
خیر، هنوزموضوعات مهم تعیین تکلیف نشده ای وجود داشت که مانع ازآغازعملیات اجرایی پروژه بود. مثلا یکی دیگر ازموانع پیش رو، اختلاف نظر وزارت نیرو و شرکت بود. سازمان آب منطقه ای خراسان رضوی می گفت که صرفاً برای بخشی از اراضی بسترواقع درمحدوده فعالیت شرکت پدیده شاندیزسند مالکیت صادر شده است و ضرورت دارد که شرکت برای بقیه اراضی فاقد سند قرارداد اجاره منعقد کند که در نهایت با بررسی های مجدد و مصوبات ستاد تدبیراستان، مراتب درمسیر حل وفصل قانونی قرارگرفت.
فکر نمی کنید برخی نهاد ها دنبال بهانه بودند تا پولی یا نفعی ازاین پرونده حجیم ببرند؟
قطعاً این طورنیست. دستگاه های دولتی حقوق قانونی خود را درچارچوب ضوابط مطالبه می کنند. اکثر این مطالبات قانونی باید قبل یا در جریان اجرای پروژه پرداخت می شد که این امرصورت نگرفته بود. قاعدتاً تایید می فرمایید که هر زمان فردی مترصد اجرای یک پروژه درهرحد واندازه ای باشد، طبق ضوابط ومقررات باید عوارض قانونی کار را پرداخت کند.
در این زمینه هم همه دستگاه ها درچارچوب موازین قانونی و در حد اختیارات قانونی خود، تا این تاریخ صرفاً میزان مطالبات قانونی خود را تعیین تکلیف وتقسیط های بلند مدت کرده اند و بعید می دانم که تاکنون وجهی را دریافت کرده باشند و همه دستگاه ها تادیه وصول مطالبات خود را متوقف کردند تا شرکت بتواند فعالیت مجدد خود را آغازکند. اما این موضوع هم صحیح است که وقتی پرونده ای دراین سطح ملی، درمرجع قضایی مفتوح می شود، برخی از دست‌اندرکاران نگران می شوند که مبادا تساهل وتسامح دستگاه متبوع آنان نیز درشکل گیری موضوع نقش داشته باشد. جدیت کارگروه برای تعیین تکلیف قطعی اختلافات شرکت با دستگاه های مربوط به این دلیل بود که می خواستیم خیالمان از سوی دستگاه های معترض طرف های دعوا یک بار برای همیشه راحت شود. همگی معتقد بودیم که این شرکت دیگر قادر به تحمل هیچ بحران جدیدی، حتی درمقیاس بسیارکوچک نیست.
یکی از اقدامات بسیارمهم، پیگیری برای تحقق یکی ازمصوبات جلسه مورخ 16/10/1393دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بود.طبق آن مصوبه وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف شده بود برای تهیه طرح اجرایی انتقال شرکت پدیده به بورس اقدام کند.البته کارگروه درکناراین موضوع، تحقق مصوبه دیگری را نیزکه برایجاد و راه اندازی اتاق مبادلات ومعاملات سهام شرکت(OTC) تاکید داشت، دردستورکارخود قرارداد. با این کار، مقرربود سهام شرکت با توجه به ماهیت خود شرکت وقوانین، درقالب یک چارچوب قانونی معامله شود که درنهایت با همکاری صمیمانه سازمان بورس واوراق بهادار،اتاق OTC درهفته پایانی سال گذشته آغاز به کار کرد.
این اتاق فقط برای پدیده بود یا نمونه های دیگری هم در کشور داشتیم؟
دوستان سازمان بورس واوراق بهاداراعلام می کردند که ظاهراً مورد مشابهی نداشته است البته اغلب ما اعتقاد داشتیم با توجه به این که در آن زمان، هنوز اکثرموانع موجود درمسیرفعالیت پروژه به قوت خود باقی بود، بازگشایی اتاق معاملات به تنزل قیمت سهام منجر می شود.اما برخی ازسهامداران به جد پیگیر راه اندازی اتاق معاملات بودند. البته برخی از آن ها به دلیل شرایط بسیاربحرانی مالی که داشتند، چاره ای جزفروش سهام خود، آن هم به هرقیمتی نداشتند. دوستان به سهامداران محترم توصیه می کردند که سهام خود را نفروشند وتاکید داشتیم که فروش سهام را به بعد ازشکوفایی پدیده موکول کنند.
آیا می توان گفت این روزنه ای بود تا کاغذی که دست مردم به نام سهام بود قابلیت خرید و فروش داشته باشد؟
بله. حداقل کاراین بود که مبادلات سهام براساس فرایندی که با مشارکت ونظارت سازمان بورس و اوراق بهادار راه اندازی شده بود صورت گیرد. راه اندازی اتاق حداقل سه ماه به طول انجامید ومکاتبات وزارت کشور با نهاد ریاست جمهوری، وزارت اموراقتصادی ودارایی، سازمان بورس واوراق بهادار، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، استانداری خراسان رضوی و...، یکی ازپرحجم ترین پرونده های کارگروه منتخب محسوب می شود.برای ورود به بورس و پس از ابلاغ مصوبات اولین جلسه کارگروه که در دوم آذرماه تشکیل شده بود، اولین مکاتبه ما با وزارت اموراقتصادی و دارایی به منظورتعیین شرایط ورود شرکت به بازار بورس، درتاریخ 13 آذر95 انجام شد و بعد از قریب به 7 ماه پیگیری بی وقفه، در نهایت موضوع ورود شرکت به بازار بورس، درجلسه مورخ 13 تیر ماه امسال شورای عالی بورس مطرح واین موضوع بسیارمهم پس ازگذشت 30 ماه از زمان ابلاغ مصوبه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، تعیین تکلیف شد.
فکر می کنید ورود پدیده به بورس یا فرابورس چه زمانی به نتیجه برسد؟
باید توجه داشته باشیم که شورای عالی بورس، با درک شرایط ویژه شرکت پدیده وصرفاً به منظور مساعدت با سهامداران وذی نفعان شرکت، شرایط لازم را برای ورود شرکت به یکی از بازارهای موجود در بورس های کشور در جلسه مورخ 13/4/1396 خود که بنده و استاندارخراسان رضوی نیزبه منظوردفاع ازپرونده درآن حضور داشتیم، تعیین وابلاغ کرده است و آن چه باقی مانده، فراهم کردن مقدمات کار واحراز شرایط اعلامی ازسوی سازمان بورس و اوراق بهادار، برای ورود شرکت به بورس است. براساس اطلاعاتی که به بنده داده اند، ظاهرا دوستان هیئت مدیره شرکت درحال فراهم کردن مقدمات کارهستند.
یکی ازبحث های جدی ما موضوع تشکیل کنسرسیوم بانکی ویژه حمایت ازشرکت پدیده بود.قبلاً مصوبه ای ابلاغ شده بود که طبق آن، کنسرسیومی با محوریت وعاملیت بانک صادرات شکل بگیرد و مبلغ 500 میلیارد تومان تسهیلات به شرکت پدیده پرداخت شود. اما تا زمان کارگروه سندیکای مذکورتشکیل نشده بود وبه تبع آن، وجهی هم پرداخت نشده بود. با پیگیری های انجام شده، بانک مرکزی شروط خود را برای تشکیل کنسرسیوم و پرداخت تسهیلات 500 میلیارد تومانی در23 آذرماه 95 به وزارت کشوراعلام کرد. تایید طرح توجیهی اقتصادی، فنی ومالی توسط بانک عامل، تعیین تکلیف موضوع بدهی های شرکت به شهرداری، وزارت جهاد ، تامین اجتماعی، سازمان امورمالیاتی و ... تنها جزئی از شروط بانک مرکزی، در زمانی بود که تنها حدودسه هفته ازتشکیل کارگروه می گذشت.
نام دیگر بانک های عضو کنسرسیوم را هم بگویید؟
بله کنسرسیوم با محوریت وعاملیت بانک صادرات و عضویت بانک های ملی، ملت، تجارت، شهر و سپه، با رقم 5000 میلیارد ریال تشکیل شد. تحقق شروط مد نظر بانک مرکزی زمان زیادی را به خود اختصاص داد. البته نباید دراین میان، همکاری ومساعدت دکترسیف وهمکاران ایشان وهمچنین مدیران عامل بانک های عضو کنسرسیوم نادیده گرفته شود. حتی تحقق یکی دیگرازشروط اعلامی ازسوی بانک مرکزی برای اعطای تسهیلات، مبنی برتایید توانایی شرکت برای تسویه دیون خود به بستانکاران ، صرفاً با همکاری بازپرس پرونده میسر شد.بدین ترتیب، جدول سهمیه اعضای کنسرسیوم توسط بانک مرکزی ابلاغ و براساس آن، مقرر شد بانک صادرات مبلغ 120 میلیارد تومان، ملی 110 میلیارد تومان، ملت 100میلیارد تومان، تجارت 70 میلیارد تومان، سپه 65 میلیارد تومان و بانک شهر نیز 35 میلیارد تومان پرداخت کنند. درادامه مقرر شد که در مرحله نخست 20 درصد از مبلغ کنسرسیوم تخصیص یابد که برهمین اساس مبلغ 95 میلیارد تومان به حساب ویژه کنسرسیوم واریز شده و به تازگی نیز مبلغ 40 میلیارد تومان در اختیار شرکت پدیده قرارگرفته است.
بقیه این پول را چگونه پرداخت می کنند؟
درمشارکت نامه قید شده که حسب مورد و با پیشرفت کار و تایید نماینده ناظرکنسرسیوم، ادامه پرداخت ها انجام خواهد شد. اتفاقاً مدیرعامل شرکت صبح امروز و دقایقی قبل ازحضورشما تماس گرفتند وخواهان پیگیری ما برای تخصیص مرحله دوم تسهیلات بودند که ان شاءا... پیگیری خواهیم کرد البته در دیدار با مدیرعامل برضرورت دقت ونظارت کامل برتنظیم قراردادها وهزینه کرد تسهیلات بانکی ودیگراعتبارات تاکید کردم و از ایشان خواستم دقت کامل داشته باشند تا دارایی های مردم درجای مناسب خودش هزینه شود.یکی از دیگرمشکلات جدی ما، بحث اختلاف شرکت با شهرداری شاندیزبود. شهرداری شاندیز دراین میان، مطالبه 940میلیارد تومانی را مطرح کرد. ازسوی دیگر بسیاری ازاقدامات بعدی شرکت و دریافت مجوزها، منوط به صدورپایان کار برای بخش های تکمیل شده بود. نهایتاً در یک اقدام هماهنگ، توافق های لازم بین مسئولان شورای شهر وشهرداری شاندیزوهیئت مدیره شرکت پدیده برای تادیه مطالبات شهرداری ازمحل دارایی های شرکت و صدور پایانکار انجام شد و در نتیجه آن، در تاریخ 13/10/1395، برای 539هزار و 768 مترمربع ازبناهای احداثی پروژه پدیده شاندیز پایانکارصادر شد.
با این پایانکاری که گرفتید عملا بخشی ازمجموعه، فعالیت تجاری را شروع کرد و در واقع یک درآمدزایی هم داشتید؟
بله همین امروزمدیرعامل شرکت به من اطلاع داد که مجموعه هایپر پدیده شاندیز با بیش از 20 هزار مترمربع فضای محیط و فضای پشتیبان در حال تجهیز است و به زودی راه اندازی می شود.
برای ورود پدیده به بورس، بحث شفافیت مالی، تدوین امیدنامه و سوددهی در سه سال اخیرلازم است. در این زمینه ها اقدام کرده اید؟
شفاف سازی همان طور که گفتم با حسابرسی های سالانه انجام می شود. برخی ازاقدامات اولیه درجریان راه اندازی اتاق مبادلات سهام انجام گرفت. در زمینه سوددهی هم باید به آینده شرکت امیدوارباشیم انتظار می رود که با انجام اقدامات به موقع و انجام عملیات اجرایی پروژه های پدیده شاندیز وکیش وهمچنین برقراری آرامش کامل در فضای شرکت و پروژه، روزهای بهتری درانتظار شرکت و سهامداران باشد.
موضوع المان درپدیده چیست و به کجا انجامید؟
موضوع تجدید نظردرتعیین تعداد طبقات برج اقامتی واحداث المان پروژه پدیده نیز، یکی دیگرازموانع جدی موجود در مسیرآغازمجدد فعالیت شرکت بود. درشهریورماه سال 94، با پیشنهاد هیئت منتخبی مرکب ازنمایندگان دستگاه ها ونهادهای مرتبط، شورای امنیت کشور مصوب کرده بود که بخش های بلند مرتبه پروژه تا حداکثر10 طبقه احداث شود و بیش از این میزان کاهش یابد. البته متعاقباً دی ماه همان سال، درجلسه ای که در وزارت کشور برگزار شده بود، مقرر شد تا موضوع افزایش بارگذاری المان با توجه به نقش وتاثیرآن درسرنوشت آینده شرکت، توسط وزارت راه و شهرسازی بررسی شود.باتوجه به پیچیدگی های موضوع، مراتب درجلسه 19 دی ماه سال قبل شورای امنیت کشورمطرح و بر اقدام فوری شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران درخصوص بررسی موضوع تاکید شد. ازآن تاریخ این موضوع درپنج جلسه شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران مطرح و نهایتا در جلسه 20/9/1396 ، مجوز32 طبقه صادرشد. مدیرعامل پدیده به من اطلاع دادکه تحویل اسناد مناقصه فازدوم اسکلت 16 تا 22 المان اصلی از امروز انجام می شود و آماده سازی اسناد مناقصه طبقات 22 تا 32 نیزدرحال انجام است.
داستان تاج المان که گفته شد ابتدا مسکونی نبوده و حالا قرار است مسکونی شود چیست؟
بنده ازجزئیات این موضوع که ماهیت فنی دارد اطلاعی ندارم. مهم این است که مجوز احداث 32 طبقه صادرشده است. حال این که چگونه و با چه شکلی ساخته خواهد شد، باید توسط عوامل فنی ودستگاه های مرتبط تعیین واجرایی شود.
گفته شده سهامداران دانه درشت با فروش املاک پدیده توانستند به پول خودشان برسند. این را تایید می کنید؟
من چنین چیزی نشنیدم. حدود ماموریت وزارت کشور و مشخصاً کارگروه منتخب، در محدوده حل و فصل مشکلات و مرتفع کردن موانع موجود درسطح ملی بود ونقشی درتصمیمات داخلی شرکت ندارد. البته براساس مصوبات موجود، اقدامات اجرایی وجاری داخل شرکت، باید درچارچوب تصمیمات ومصوبات ابلاغی ازسوی ستاد تدبیرانجام شود.
آخرین وضعیت انتقال سهامداران عمده به سهامداران خرد در جهت تعدیل سهام چگونه است؟
چون وزارت کشور نقش یا ماموریتی دراین زمینه ندارد، بعد ازاطلاع رسانی استان مبنی برتوزیع سهام سهامداران عمده بین سهامداران خرد، اطلاع دقیق و تکمیلی ازسرانجام این موضوع ندارم. اما مدیرعامل شرکت درملاقات هفته قبل اعلام کردند که درحال انجام مقدمات وتشریفات ثبتی وقانونی برای انتقال سهام هستند.
گویا قرار بوده سهامداران در هیئت مدیره عضویت داشته باشند. این موضوع به کجا رسید؟
درباره نحوه تعیین اعضای هیئت مدیره چند ایده وجود دارد. برخی معتقدند که زمان واگذاری مسئولیت راهبری شرکت به سهامداران آن فرا رسیده است. برخی دیگر می‌گویند با توجه به وضعیت حساس شرکت و به ویژه اکنون که شرکت در مسیر شکوفایی قرار گرفته است، هرگونه تغییری در ساختار مدیریتی شرکت، موجبوارد شدن آسیب جدی به شرکت و به تبع آن منافع سهامداران خواهد شد. البته رویکرد سومی نیز وجود دارد و آن این که اعضای هیئت مدیره جدید شرکت، تلفیقی ازسهامداران ونمایندگان ستاد تدبیر باشند. این رویکرد سوم موافقان بیشتری دارد وچندین بار نیز در مصوبات مختلف مورد تاکید قرارگرفته است. امیدوارم درجلسه آینده مجمع عمومی، سهامداران شرکت، به عنوان مالکان واقعی منافع و دارایی های شرکت، بهترین تصمیم را دراین شرایط بسیارحساس بگیرند.اگر پدیده را به قطاری تشبیه کنیم که در سال 1393 در میانه راه به دلیل برخی تخلفات متوقف شده بود، امروز می‌توانیم بگوییم که تمامی قفل هایی که طبق قانون و توسط دستگاه های مرتبط به چرخ های قطارنصب شده بود، با پرداخت عوارض قانونی وصدور مجوزهای لازم بازشده وقطارپدیده اکنون پس از سوخت گیری وسرویس کامل در ریل قانونی خود قرار گرفته و توسط هیئتی که منتخب ستاد تدبیر هستند درحال حرکت است وستاد تدبیراستان نیز برفعالیت هیئت مدیره نظارت می کند. البته این شیوه مورد تایید برخی از سهامداران محترم نیست که موضوعی طبیعی است. اما همان طوری که قبلا نیز بیان کردم، ان شاءا... ذی نفعان قانونی شرکت، درجریان مجمع عمومی آینده، بهترین تصمیم را خواهند گرفت.
نظرتان درباره درخواست برخی سهامداران برای فروش شرکت چیست؟
نظرشان برایم کاملا محترم است. درخواست های مشابه دیگری هم مطرح است. همه این درخواست ها ریشه در شرایط سختی دارد که پیشنهاد دهندگان در آن قرار دارند. هیچ کس نمی تواند شرایط سخت دیگران را با همان شدت وضعف واقعی که درآن قراردارند به درستی درک کند. اما باید دید که آیا این خواسته ها زمینه اجرایی هم دارد. آیا می توان خواسته گروهی ازعزیزان را درخصوص آینده این پروژه، آن هم با بیش از یکصد هزار ذی نفع اجرایی کرد. قطعاً برای اتخاذ این گونه تصمیمات که با بنیان شرکت و آینده آن مرتبط است، باید درچارچوب قوانین ومقررات و قاعدتاً درجلسات مجمع عمومی تصمیم گیری شود.
تعیین تکلیف تعهدنامه داران به کجا انجامید؟
ستاد تدبیراستان برای تعهدنامه داران نیزتصمیم گیری کرده است. تصورمی کنم حدود نیمی ازذی نفعان شرکت یعنی نزدیک به 62 هزارنفر، جزو تعهدنامه داران بودند. براساس گزارش هایی که به وزارت کشورداده شد، مقرر شد که در ازای تعهدنامه ها به ذی نفعان سهام تعلق بگیرد. پیشنهاد می کنم که جزئیات این امر از ستاد تدبیر یا مدیرعامل شرکت استعلام و اطلاع رسانی دقیق شود.
می دانید اکنون ارزش واقعی سهام پدیده چقدر است؟
ارزش سهام هرشرکت یا واحدی، همان رقمی است که در بازار قانونی مورد معامله قرار می گیرد. سهام شرکت پدیده نیز ازاین قاعده مستثنا نیست.افزایش یا کاهش قیمت سهام نیزدرگروی وضعیت و شرایط حاکم بر شرکت وعملکرد ذی نفعان آن است. ایجاد نشاط در فعالیت های شرکت، شفاف سازی عملکرد مالی، شکوفایی سریع ترشرکت، تسریع درعملیات اجرایی پروژه و تکمیل و واگذاری واحدها به مالکان آن ها، وفاق وهمدلی در بین سهامداران، فراهم کردن زمینه آرامش و اطمینان در شرکت و امور جاری آن و اتخاذ تمهیدات لازم برای ورود سرمایه گذار، در افزایش قیمت سهام شرکت موثر خواهند بود.
فکر می کنید چه زمانی پدیده وارد بورس یا فرابورس بشود؟
شرایط را شورای عالی بورس مشخص کرده است ودوستان درپدیده باید دنبال کار باشند تا شرایط ابلاغی محقق شود.
وعده ای را رئیس جمهور و مسئولان بانک مرکزی درباره پایان پرونده موسسات مالی دادند. شما فکر می کنید پرونده پدیده چه زمانی به صورت کامل تمام شود؟
تکمیل پروژه پدیده شاندیز، به میزان فعالیت وتلاش مدیرعامل شرکت و اعضای هیئت مدیره وهمراهی و تشریک مساعی سهامداران بستگی دارد. قطار پدیده برای حرکت سریع و پرشتاب خود هیچ مشکلی ندارد و با هیچ مانعی مواجه نیست. روسای قوای سه گانه ومسئولان دستگاه های اجرایی که نامشان دراین مصاحبه برده شد وحتما نام برخی از آن ها نیز مورد غفلت قرارگرفت، عزم خود را جزم کردند تا مشکلات پدیده شاندیز، به صورت کامل رفع شود.اکنون همه چیز در گروی اهتمام ، جدیت، تلاش وپیگیری وهمدلی سهامداران و اعضای هیئت مدیره شرکت است.
رئیس جمهور درباره موسسات مالی گفتند که دولت 11هزار میلیارد تومان از جیب مردم پرداخت کرده، برای پدیده هم دولت پولی داده است؟
البته کمک دولت به شرکت پدیده درقالب تشکیل کنسرسیوم وتصویب موضوع اعطای 500 میلیارد تومان تسهیلات بانکی، اقدام بسیارمهمی بوده که ان شاءا... درچارچوب توافقات سندیکای بانکی و شرکت، در مواعد مقرر بازپرداخت خواهد شد. با توجه به تاکیدات وزیرکشوروهمکاری دستگاه های مرتبط، تلاش شد تمامی مشکلات وموانع مرتبط، ازطریق قانونی رفع شود. نمی خواستیم که یک اقدام غیرقانونی را ازطریق یک اقدام غیرقانونی جایگزین حل و فصل کنیم. اقدامات باید به نحوی انجام می شد، تا در سال های آینده و با روی کارآمدن مسئولان جدید، هیچ تعرضی به تصمیمات امروز صورت نگیرد. نباید از یاد ببریم که سهامداران این شرکت بیش ازحد توان وظرفیت خود، متحمل سختی ها ومرارت ها شده اند و دیگر تحمل بروز و وقوع مشکلات جدید وایجاد وقفه در امور شرکت را ندارند. امروز بسیارخوشحالم که استانداری ومدیران عامل شرکت اعلام می کنند، حداقل 800 نفر در پروژه مشغول به کارهستند و این تعداد تا چند ماه آینده به دو هزارنفر خواهند رسید.
چه توصیه ای برای سهامداران پدیده دارید؟ نظرتان درباره فروش سهام چیست؟
اول می خواهم ازهمه سهامداران وذی نفعان پروژه، برای صبروشکیبایی که طی این سال ها داشته اند و از این که به خدمت گزاران خود اعتماد کردند، صمیمانه تشکر کنم. امیدوارم توانسته باشیم پاسخ این اعتماد را که به نظر بنده به عنوان مهم ترین سرمایه محسوب می شود، در حد توان و بضاعت محدودی که داشتیم، داده باشیم.در زمینه فروش سهام هم باید بدانیم که تصمیم گیری درخصوص دارایی های شخصی افراد، با خودشان است و این حق سهامداران است که سهام خود را در هر زمانی که تشخیص می دهند به فروش برسانند. اما درباره شرکت هایی همچون پدیده، منافع افراد با دیگرسهامداران درهم تنیده شده است و قابل تفکیک نیست.
توصیه من در این شرایط که شرکت ان شاء ا... به سمت مناسبی پیش می رود، این است که برای فروش سهام خود عجله نکنند. البته سرمایه در جایی رشد می کند که امنیت وجود داشته باشد وامنیت این مجموعه نباید تحت هیچ شرایطی برهم بخورد.
عملکرد روزنامه خراسان را در این یک سال چطور ارزیابی می کنید؟
روزنامه خراسان دراین یک سال کمک زیادی به شفاف سازی موضوعات وانعکاس اقدامات کارگروه منتخب کرد. همکار شما مرتب با بنده درتماس بود ومن هم سعی می کردم خبرهای مهم مرتبط با این پروژه را در اختیار روزنامه خراسان قراردهم ، چون احساس می کردم قلم ایشان و دیگر نویسندگان مقالات روزنامه خراسان ازجنس عشق به مردم است و رنگ و بوی سیاسی ندارد.
و حرف آخر؟
حل مشکلات پدیده شاندیز که از نظرمن اساساً خود یک پدیده بی بدیل محسوب می شود، نمونه بارزهمدلی، همزبانی و وحدت درسطح روسای قوا و دیگرسطوح تصمیم گیری وتصمیم سازی در کشور بود ومعتقدم که می تواند الگوی مناسبی برای حل مشکلات ومعضلات مشابه باشد.از فرصتی که در اختیارمخاطبان روزنامه خراسان قرار دادید متشکرم.
