صبح نو/ متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
کشتی سانچی سه روز پیش و بعد از 8 روز سوختن در آب به همراه سرنشینانش غرق شد اما این داغ بر دل نشسته هم نتوانست سودجویان را ساکت کند و بلافاصله ابهامات و شبهات متعدد و غیرقابل باوری در فضای مجازی درباره غروب سانچی منتشر شد. «صبح نو» با بررسی مصاحبه‌های کارشناسان و سخنان نماینده ویژه رییس جمهور به این شبهات ژول ورنی پاسخ داده است.
روز گذشته، آقای علی ربیعی به عنوان نماینده ویژه رییس جمهور برای رسیدگی به حادثه نفتکش سانچی نشستی رسانه‌ای با خبرنگاران برگزار و قول داد که بعد از جمع آوری همه ابهامات مطرح شده، پاسخ مناسبی به آنها دهد و گفت: وظیفه ما روشنگری افکار عمومی ایران است که حقیقت ماجرا برای مردم روشن شود. برخی ابهامات هم با انگیزه‌های غیر روشنگرانه
مطرح شده که موجب می‌شود اطلاع رسانی به مسیر درستی هدایت نشود.
آیا مقصد نفتکش ایرانی کره شمالی بود؟
کاپیتان محسن بهرامی سخنگوی کمیته اضطرار سانحه نفتکش سانچی: اینکه عنوان شده نفتکش ایرانی به کره شمالی می‌رفته و برای رسیدن به سواحل این کشور تغییر مسیر داده، باید پرسید «برای چه به کره شمالی می‌رفته؟» قاعدتاً با توجه به محموله بزرگ میعانات گازی که در این نفتکش وجود داشت، مقصد این نفتکش جایی بوده که این محموله را تحویل دهد. اینکه عنوان شود، این محموله را به‌مقصد کره شمالی حمل می‌کرده، حرفی بسیار بی‌پایه و اساس است. چرا که مقصد این محموله کاملاً از نظر تمامی مستندات مشخص است؛ اجاره‌کننده کشتی مشخص است، بارنامه دارد و مبدأ و مقصد در بارنامه معتبر ذکر شده است. این محموله از طرف شرکت‌های مطرح بیمه دنیا بیمه شده است. در بیمه‌نامه مسیر حرکت، اجاره‌کننده که شرکتی از کره جنوبی بوده و تمامی مدارک و مستندات موجود است.
«کیم سئونگ هو» سفیر کره جنوبی در تهران: مقصد نفتکش سانچی کره جنوبی بوده است نه کشور دیگری.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: مقصد این نفتکش، کره جنوبی بوده و برخی شایعات منتشرشده در خصوص مقصد متفاوت سانچی، غلط و ناصحیح است.
آیا رادارهای نفتکش ایرانی در زمان بروز حادثه خاموش بوده است؟
کاپیتان محسن بهرامی: شنیده‌ها حاکی از این است که از چند ساعت قبل از بروز حادثه، اطلاعات هم نفتکش ایرانی و هم کشتی چینی ثبت نشده است، اساساً این سیستم به‌معنای رادار نیست. اما در خصوص اینکه چرا اطلاعاتی ثبت نشده، ما با مسوولان چینی صحبت کردیم و چیزی که شنیدیم این بود، در آن منطقه به‌دلیل شلوغی‌هایی که وجود دارد احتمال اینکه این سیستم AIS از کار بیفتد هست. اما اینکه خاموش شدن AIS چیزی باشد که بخواهد قطعاً باعث بروز اختلال خیلی بزرگی در ناوبری و منجر به تصادف شود، این‌گونه نیست. اشکال در سیستم ای‌آی‌اس نمی‌تواند دلیل برخورد باشد زیرا کشتی‌ها به آن متکی نیستند. ای‌آی‌اس به ناوبری کمک می‌کند اما برای آن حیاتی نیست.
در مجموع هیچ مستنداتی مبنی بر اینکه به‌جز این سیستم شناسایی هوشمند و سیگنال‌هایی که از کشتی ایرانی و چینی دریافت نشده، رادارها یا دیگر سیستم‌های ناوبری خاموش بوده یا اختلالی داشته‌اند، وجود ندارد و باید منتظر بازشدن جعبه سیاه نفتکش بمانیم.
چرا حتی یک خدمه نفتکش ایرانی نتوانست از نفتکش فرار کند؟
کاپیتان محسن بهرامی: در بدو امر بعد از برخورد کشتی کریستال با نفتکش ایرانی، یک انفجار اولیه رخ داد که نسبت به انفجارهای بعدی کوچک‌تر بود. اما بلافاصله تعداد زیادی انفجارهای بزرگ صورت می‌گیرد.
شرایط انفجارهای بزرگ ساعت اولیه بروز حادثه به‌گونه‌ای بود که حتی قایق نجاتی که در سمت چپ نفتکش وجود داشت به‌طور کامل ذوب شده بود. شدت انفجار اولیه به‌قدری بود که جرثقیل انتهایی و میانی نفتکش ذوب شده و به‌روی عرشه افتاده بود. تمامی این شواهد نشان می‌دهد شدت انفجارهای بزرگ اولیه، شرایط بسیار حادی را در نفتکش به‌وجود آورده که امکان هرگونه عکس العمل را از خدمه نفتکش گرفته است. کشتی در دقایق اولیه بروز حادثه به‌صورت یک گوله آتش درآمده بود؛ بعید می‌دانم که در آن شرایط کسی از خدمه حاضر در محل اسکان توانسته باشد از دستگاه‌های ایمنی موجود استفاده‌ای کرده باشد.
چرا یکی از دریانوردان لباس نجات بر تن داشته است؟
ربیعی، وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی؛ نماینده ویژه
رییس جمهور برای پیگیری حادثه سانچی: این لباس شناوری بوده و احتمالاً یکی از پرسنل هنگام حادثه در جایی قرار داشته که توانسته از گزینه انفجار اولیه در امان بماند و با لباس شناوری وارد آب شود.
کاپیتان محسن بهرامی: با اطلاعاتی که در چند روز اخیر به‌دست آورده‌ایم، بعید می‌دانم کسی توانسته باشد حتی روی عرشه آمده باشد. تنها یک نفر از این شهدای ما را در دریا پیدا کردند که ایشان دچار سوختگی‌های جزئی‌تری شده و در آن لباس خاصی که از غرق شدن و از دست دادن دمای بدن جلوگیری می‌کرد، قرار داشت. همچنین پیکر دو نفر دیگری که پیدا شده به‌صورت کامل روی عرشه سوخته بود.
آیا چینی‌ها به عمد به نفتکش ایرانی زده‌اند؟
کاپیتان محسن بهرامی: اینکه چینی‌ها تعمداً به کشتی ما زده باشند، ابهامی بسیار عجیب است که مطرح کردن آن هم از عجایب روزگار است چرا که هیچ دلیلی برای این‌کار وجود ندارد. اولاً که ما هیچ خصومتی با چینی‌ها نداریم که بخواهند به عمد نفتکش ما را هدف قرار دهند. ثانیاً این کشتی حامل 11 هزار تن محموله خطرناک میعانات گازی بوده است. اینکه چینی‌ها بیایند این نفتکش را به عمد در جایی که مرکز ماهیگیری‌شان است و روزی بخش اعظمی از کشورشان را تأمین می‌کند مورد اصابت
قرار دهند، منطقی نیست.
به هر حال هیچ محموله نفتی نیست که مواد سمی نداشته باشد، این محموله نیز سولفور، مرکاپتان و ... داشته که نشت این مواد در آب دریا، اگر نگوییم سال‌ها، مطمئناً ماه‌ها اثرات خود را به جای می‌گذارد. با فرض اینکه چینی‌ها می‌خواستند نفتکش ایرانی را از عمد مورد اصابت قرار دهند، باید قاعدتاً در جایی این‌کار را می‌کردند که تبعاتش گریبانگیر خودشان نشود. از سوی دیگر کشتی چینی نیز دچار خسارت شده و چه بسا این امکان وجود داشت که این خسارت ابعاد بزرگتری برای کشتی چینی پیدا کند.
چرا چینی‌ها آسیب ندیدند؟ راز نجات چینی‌ها چه بود؟
راستاد - رییس سازمان بنادر و دریانوردی: محموله کشتی چینی‌ها، سویا بوده و اصلاً ریسک اشتعال ندارد. این کشتی با دماغه که بالاترین استحکام را دارد به کشتی ایرانی برخورد کرده و با توجه به مواد قابل اشتعالی که در کشتی ایرانی بوده حریق ایجاد شده است و با توجه به اینکه پرسنل چینی در انتهای کشتی‌شان بوده‌اند بلافاصله با قایق نجات از کشتی کریستال خارج شده‌اند و نیروهای امدادی آنها را نجات می‌دهند.
تفاوت وضعیت دو کشتی از زمین تا آسمان بوده، کشتی کریستال با طول حدود 220 متر بوده و قسمت جلوی آن با میانه نفتکش ایرانی برخورد می‌کند و بلافاصله به‌دلیل پاشیدن بخشی از محموله روی کشتی چینی، جلوی این کشتی نیز آتش می‌گیرد و نفراتش به‌صورت خیلی شتاب‌زده و ترسان وارد قایق نجاتی می‌شوند که در انتهای کشتی چینی قرار داشته و هیچ آسیبی ندیده بود. این‌طور نبوده که گفته می‌شود نفرات کشتی چینی یک به یک به آب پریده‌اند و نجات داده شده‌اند؛ بلکه با یک قایق نجات به آب پریدند و این قایق با نفرات آن توسط یک کشتی ماهیگیری نجات داده شد.
با وجود اینکه این کشتی ماهیگیری فاصله زیادی با کشتی ایرانی داشت، اما خدمه آن عنوان کردند در محل حادثه دچار ناراحتی‌های تنفسی شدند؛ حال با همین شواهد باید دید روی کشتی ایرانی شرایط نشت گاز سمی تا چقدر بحرانی بوده است.
آیا چینی‌ها در مهار آتش نفتکش ایرانی اهمال کاری کردند؟
ربیعی: هیچ شواهدی مبنی بر اینکه جان انسان‌ها برای چینی‌ها مهم نباشد مشاهده نکردیم.
ما همیشه دنبال این بودیم که حقیقت گفته شود نه با چینی‌ها عهد اخوت داریم، نه چیزی. جان یک عزیز ایرانی برای ما به
صد هزار رابطه سیاسی می‌ارزد. آنچه را درباره تلاش چینی‌ها می‌بینیم به عنوان ادراک و فهم ما باید بگوییم تصور اینکه چینی‌ها کوتاهی کرده‌اند، تصور اشتباهی است.
کاپیتان محسن بهرامی: انتظار داشتیم چینی‌ها در شروع کار اطفای حریق زودتر اقدام می‌کردند و یک مقدار کار را مستمر
پی می‌گرفتند. چینی‌ها برای هیاتی که از ایران رفته بود، صحبت‌هایی کردند و توجیهاتی را برای کارشان ارائه دادند که چرا کار را دیرتر شروع کردند.
تا 24 ساعت اول یک مقدار منطقی و قابل پذیرش بود که کار مهار آتش را شروع نکرده بودند تا تجهیزات لازم بخواهد آماده شود و فاصله 160 مایلی را طی کند و به منطقه برسد، قطعاً طول می‌کشید، ولی بعد از آن یک اختلاف دو روزه‌ای با چینی‌ها داریم.
ما اصرار داشتیم که کار را شروع کنند اما چینی‌ها کار را شروع نکرده بودند. یعنی تقریباً 3 روز بعد از بروز حادثه بود را که چینی‌ها عملیات اطفای حریق را شروع کردند و توجیهات و دلایلی که ارائه دادند شامل این بود که شرایط دریا نامناسب بوده، سرعت باد خیلی زیاد بوده و ... البته بخشی از اینها را ما می‌دیدیم و نمی‌خواهیم منکر شویم، اما انتظار داشتیم کار را شروع کنند.
البته مسائلی هم وجود داشت که ما از آن باخبریم. مثلاً اینکه نفتکش ایرانی شروع به حرکت به سمت اقیانوس می‌کند و هر چه می‌گذشت از ساحل چین بیشتر فاصله می‌گرفت. اینکه فوم‌ها و مواد مورد نیاز و تجهیزات لازم را برای رسیدن به محل نفتکش که از محل اولیه فاصله گرفته به موقع بتوانند فراهم کنند، مساله مهمی است.
محمود برازنده - مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه: این سؤال مطرح می‌شود که چرا از فردای حادثه عملیات نجات آغاز شده است. باتوجه به فاصله ۳۰۰ کیلومتری سانحه از ساحل شانگهای، از زمان شروع عملیات ۱۰ تا ۱۵ ساعت برای رسیدن اولین کشتی به محل حادثه طول می‌کشد. اینکه مسائل زیست محیطی و آلودگی‌های نفتی مخابره شده، صحت ندارد و
تحت تأثیر جو روانی موجود مطرح شده است.
آیا سانچی مورد حمله آمریکایی‌ها قرار گرفته است؟!
پایگاه آنلاین «مارین ترافیک» نشان می‌دهد که کشتی فله‌بر چینی بعد از آن حادثه شوم به مسیرش ادامه داده و در بندری در یکی از جزایر مجاور استان چجیانگ لنگر انداخته و دو شناور گارد ساحلی به آن پهلو گرفته‌اند.
اطلاعاتی که نشان می‌دهد، این شناور چینی ساخته شده در سال ۲۰۱۱ میلادی، از مبدأ آمریکا به مقصد جزیره چوشان در شرق چین در حرکت بوده که در مسیرش آن رویداد رخ داده است؛ رویدادی که احتمالاً به دلیل برخورد این کشتی از قسمت سخت‌تر دماغه به پهلوی نفتکش ایرانی، به وارد آمدن خسارت خاصی به کشتی چینی منجر نشده، اما توانسته آسیب شدیدی به یکی از مخزن‌های حاوی سوخت قابل اشتعال سانچی وارد کند.
رویدادی که در رسانه‌های جهان، به ویژه رسانه‌هایی که در عرصه علوم دریایی به فعالیت مشغولند نیز بازتاب یافته و به رصد مدام وضعیت سانچی و انتشار اخبار مرتبط با آن منجر شده است.
این در حالی است که علاوه بر این شواهد، راه‌های دیگری نیز برای رد آن شایعه عجیب و اثبات حقیقت ماجرا وجود دارد که از جمله آنها، مراجعه به شرکت‌های بیمه است.
فراخوانی ظریف و ربیعی به مجلس
با وجود این ابهامات و پاسخ‌های کارشناسی درباره آن اما آقای محمدرضا رضایی، رییس کمیسیون عمران مجلس از حضور وزیران امور خارجه، تعاون و راه در جلسه هفته آینده کمیسیون عمران برای پاسخگویی به ابهامات حادثه غمبار آتش سوزی نفتکش سانچی خبر داد. بر همین اساس بهارستان تمامی جزئیات این سانحه را بررسی کرده و گزارشی به صحن علنی ارائه می‌کند.
