برترین ها/ بالاخره روزگذشته رئیس سازمان خصوصی سازی، درباره چگونگی نحوه توزیع سهام عدالت، آب پاکی را روی دست مخالفان اینطرح (برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اقتصاددانان که معتقد به عدم پرداخت سود نقدی سهام عدالت بودند) ریخت.
روزنامه همدلی نوشت: یازده سال پیش بود که واگذاری سهام عدالت از سوی دولت نهم آغاز شد. میزان سهام عدالت که توزیع آن آبان ماه سال ۱۳۸۵ از سوی محمود احمدی نژاد -رئیس جمهور وقت- آغاز شد، در ابتدا 500 هزار تومان بود ولی بعد به یکمیلیون تومان افزایش یافت. در آغاز، هدف قانونگذار از تصویب طرح سهام عدالت، کاهش شکاف طبقاتی از طریق سهامدار کردن مردم، با فروش سود کارخانه ها و صنایع دولتی بود. طبق اصل 44 باید سهام عدالت به 6 دهک جامعه، پرداخت میشد. طبق قانون به جزء دهکهای پایین یعنی مددجویان بهزیستی و کمیته امداد، آورده مابقی مردم باید از سود سهام در 10 سال پرداخت میشد امری که با گذشت 12 سال هنوز محقق نشده است. درحالیکه رئیس وقت سازمان خصوصیسازی در دولت قبل، تلاش میکرد این اطمینان را به مشمولان سهام عدالت بدهد که برای پرداخت سود سهامشان نگران نباشند چرا که، 67 شرکت بزرگ دولتی پشتوانه سهام عدالت هستند، در دولت یازدهم مواضع مسئولان تا حدود زیادی با سخنان دولتمردان سابق تفاوت داشت.
اینکه گفته شد؛«شرکتهای پشتوانه سهام عدالت در طول ده سال بهازای هر سهام عدالت یکمیلیون تومان سود نداشتهاند.» خلاصه آنکه در چند سال گذشته پروژه سهام عدالت با اما و اگرهای بسیاری همراه بوده، تا جایی که کار به تحقیق و تفحص مجلس هم کشیدهشد. حالا هم ملغمهای در اقتصاد به راه افتاد که دود آن بهچشم مردم رفتهاست.
ایراد کار کجاست؟
سال گذشته بود که دولت اعلامکرد سود سهام عدالت تا پایان سال 95 توزیع میشود اما این وعده به سال 96 و اواسط آن یعنی به پایان شهریورماه موکول شد. در همین گیرودار بود که سازمان خصوصسازی اعلام کرد مردم برای قطعیکردن مالکیت سهام عدالت خود باید 470هزار تومان به صورت نقدی پرداخت کنند. پورحسینی رئیس سازمان خصوصی سازی، در اینباره گفته است: «گیر اصلی ماجرا اینجاست؛ پول این 42هزارمیلیارد تومان سهمی که به 49 میلیون نفر اختصاص پیدا کرده، را چهکسی باید بدهد؟ قانونگذار بهوقتش گفت که از محل خود سود این سهم باید این وجه پرداخت شود؛ یعنی شرکتها باید تا به امروز 42 هزار میلیارد تومان سود تولید میکردند و این پول را به خزانه میدادند که «شرکتها» اینکار را نکردند. واقعیت ایناست که تا به امروز فقط 18هزار 800میلیارد تومان به خزانه واریزشدهاست.»
برخی کارشناسان در مورد سهام عدالت معتقد هستند، باید قبل از هر اقدامی و در وهله اول این 60 شرکت پشتوانه، از مدیریت دولتی خارج شده و به بخشخصوصی واگذارمیشدند که اینامر اتفاقنیفتاد و دوران تحریم و رکود هم عامل مضاعفی شد تا این صنایع و شرکتها را زیانده کند.
بیاعتنایی دولت به انتقاد نمایندگان
همچنین در چند ماه گذشته برخی نمایندگان تلاشکردند تا دولت را از توزیع مستقیم سود سهام عدالت، منصرفکنند. نمایندگانی از جمله محمدرضا پورابراهیمی و غلامرضا تاجگردون، روسای کمیسیونهای اقتصادی و برنامه و بودجه مجلس، با این استدلال که با توزیع مستقیم، حدود ۴ هزارمیلیارد تومان سود بین خانوارهای دارنده سهام عدالت به صورت نقدی توزیع خواهد شد، درحالیکه سود سهام ماهانه بین ۳ تا ۹ هزار تومان، بیشتر نیست.
آنها با بیان اینکه این سود پرداختی به افزایش قدرت خرید خانوار نمیانجامد، پرداخت آن از طرف دولت را تنها اتلاف منابع ملی، عنوان کردند. برخی از کارشناسان اقتصادی از این اقدام دولت بهعنوان یک حرکت پوپولیستی، یاد کردند.
آیا توزیع سود سهام عدالت اقدامی پوپولیستی است؟
براساسنظر نمایندگانی چون تاجگردون و پورابراهیمی و همینطور برخی از کارشناسان، بهتر بود دولت به جای پرداخت سود نقدی به مردم، این پول را صرف اجرای پروژههای مهم اقتصادی میکرد تا به سوددهی میرسیدند. آنگاه در مرحله بعد دولت سود حاصل از این سرمایهگذاری زیرساختی را، در قالب افزایش قیمت سهام به مردم منتقل میکرد. با اینهمه حالا که سازمان خصوصیسازی زمان توزیع سود سهام عدالت را اعلام کرده دیگر کار از این حرف ها گذشته. اما ابهامهای سبد عدالت بههمینجا ختم نمیشود.
سال گذشته بود که پورابراهیمی نماینده مخالف توزیع سود مستقیم سهام عدالت، طی سخنانی اعلام کرد: «هیات وزیران در مصوبهای 7 شرکت پتروشیمی سود ده بورسی را، از سبد سهام عدالت حذف کرده است و بهجای آن دو شرکت زیانده و غیربورسی را به شرکتهای تامینی سهام عدالت اضافه کرده است. این خبر نگرانکننده البته توسط پورحسینی رد شد و اعلام کرد سازمان مطبوعاش تمام تلاش خود را برای بورسیکردن 60 شرکت پشتوانه سهام عدالت، انجام داده است.
این درحالیست که حمیدرضا میرمعینی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه دراینباره به «همدلی» میگوید: «برخلاف آنچه مطرح شده، اتفاقا شرکتهای واگذار شده برای سهام عدالت بسیار سودده هستند، مساله اصلی و قابلتامل آناست که مدیریت سود این شرکتها، از سوی هیاتمدیرهها، مدیریت نمیشود.»
البته در روزهای گذشته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، از موافقت رئیسجمهور برای بورسیشدن سهامعدالت خبر داد.
برآوردها نشانمی دهد سود سهام عدالت در سال ۱۳۹۵ برای کسانیکه سهامدار یکمیلیونتومانی هستند، حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان خواهد بود و برای بقیه که حدود ۵۰۰ هزار تومان سهام دارند، این رقم بین ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان خواهدبود.
حال سوال ایناست؛ دولت با توزیع سهام عدالت تا چهاندازه میتواند به شکلی موازی، به دو رسالت اصلی این پروژه، یعنی سهیمکردن مردم در سهام شرکتهای بزرگ دولتی از یک سو و اجرای اصل اساسی «عدالت توزیعی» از سوی دیگر دست یازد؟ باید به نظاره نشست و دید...