روزنامه جوان/ متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
جلسه اضطراری جمعه شب شورای امنیت سازمان ملل درباره بررسی وقایع اخیر در ایران یک اتفاق نادر در عرصه حقوق بین‌الملل بود چراکه بر اساس مفاد منشور سازمان ملل، شورای امنیت مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را دارد و باید درباره موضوعاتی جلساتی را برگزار کند که «تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی» تلقی می‌شود. این در حالی است که جلسه اخیر این شورا ارتباطی با این مسئله نداشته و تنها با تفسیر یکجانبه ایالات متحده امریکا از مفاد منشور سازمان ملل چنین جلسه‌ای برگزار شده است.
امریکا به عنوان یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل بارها تلاش کرد با توسعه معنایی برخی از اختیارات شورای امنیت سازمان ملل بستری را برای دخالت خود در امور کشورهای دیگر فراهم کند تا به بهانه اینکه رخدادهای داخلی کشورهایی مانند ایران امنیت و صلح جهانی را با مخاطره مواجه می‌کند پای کشورمان را به شورای امنیت سازمان ملل باز کرده و هزینه‌های حقوقی و سیاسی کشورمان را در سطح بین‌المللی افزایش دهد.
چنانچه موضع نمایندگان کشورهای امریکا، فرانسه و انگلیس و برخی دیگر از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل در جلسه جمعه شب را مورد مداقه قرار دهیم. مسئله‌ای که مکرراً مورد تأکید نمایندگان کشورهای مختلف قرار می‌گیرد این مسئله است که حقوق بشر در ایران مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته و سازمان‌های بین‌المللی نظیر کمیته سوم حقوق بشر سازمان ملل باید به این مسئله ورود پیدا کنند. به عنوان نمونه نماینده جمهوری گینه استوایی می‌گوید: «با توجه به اینکه اوضاع ایران به صلح و امنیت منطقه مربوط نمی‌شود، وضعیت حقوق بشر این کشور در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل نیست. این مسائل باید در مکانیسم‌های مرتبط مانند کمیته سوم بررسی شوند» یا نماینده روسیه بیان می‌کند: «برای همه مشخص است برنامه‌ای که امروز در دستور کار شورای امنیت قرار گرفته، ارتباطی با وظایف این شورا ندارد. امریکا نباید این شورا را تضعیف کند.»
اصرار به نقض حقوق بشر توسط ایران
موضع گیری‌های اینچنینی بدان معناست که اصل برخورد با ایران به بهانه اغتشاشات اخیر در کشورمان قابل قبول می‌باشد اما شورای امنیت سازمان ملل با توجه به اختیارات و وظایف قانونی‌اش نمی‌تواند به این مسئله ورود پیدا کند. این موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهد وضع تحریم‌های حقوق بشری علیه ایران، با مخالفت اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت نیز مواجه نیست، کمااینکه موضع‌گیری نمایندگان این کشورها به خوبی نشان دهنده چنین مسئله‌ای است. اگر چه هدف امریکا از درخواست رسمی جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل افزایش هزینه‌های حقوقی و سیاسی ایران در عرصه بین‌المللی است اما باید توجه داشت که موضع بسیاری از کشورها در این جلسه تخطئه وضعیت حقوق بشر در ایران و درخواست رسمی برای برخورد با کشورمان در عرصه بین‌المللی است.
نکته مهم آنکه در جلسه اخیر شورای امنیت آنچه باعث مخالفت برخی از کشورهای عضو شورای امنیت با درخواست رسمی امریکا برای وضع قطعنامه ضدایرانی می‌شود، عدم تطابق مسئله وضعیت حقوق بشر در ایران با اختیارات شورای امنیت سازمان ملل ( مندرج در منشور سازمان ملل) می‌باشد به این معنا که موضوع وضعیت حقوق بشر کشورها ارتباطی با اختیارات و وظایف شورای امنیت سازمان ملل ندارد.
اعضا درباره اتهامات حقوق بشری ایران متفق‌القول هستند
به عنوان نمونه در حالی نماینده فرانسه با درخواست امریکا مخالفت کرده که عناوین اتهامی مهمی علیه کشورمان مطرح می‌کند و خواهان رسیدگی مجامع بین‌المللی به وضعیت حقوق بشر در ایران می‌شود، وی از فعالیت‌های منطقهای و موشکی کشورمان نیز اظهار نگرانی می‌کند، فرانسوا دلاتره تلویحاً می‌گوید: «...اعتراضات روزهای اخیر در ایران... یک مسئله داخلی است و از آنجا که امنیت جهانی از محل این وقایع تهدید نشده است، بنابراین رسیدگی به آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد هم نمی‌تواند وجاهت داشته باشد... باید با ایران درباره مسئله موشک‌های بالستیک این کشور گفت‌وگو کنیم... باید گفت‌وگوهای شفافی هم با ایران درباره مسائل منطقهای داشته باشیم...»
نماینده فرانسه در ادامه فقدان توانایی مردم ایران از اعتراضات مسالمت آمیز را مورد انتقاد قرار می‌دهد که چنین مسئله‌ای به خودی خود می‌تواند زمینه فشارهای حقوق بشری به کشورمان را افزایش دهد: « از دولت ایران می‌خواهیم در مقابله با تظاهرات‌ها آرامش و خویشتنداری به خرج دهند. ایرانی‌ها باید بتوانند به صورت مسالمت‌آمیز تظاهرات کنند و صدای آنها شنیده شود. ما باید درباره تظاهرات‌هایی که اتفاق می‌افتد هوشیار باشیم.» نماینده انگلیس در سازمان ملل نیز تلاش می‌کند وضعیت حقوق بشر در ایران را نامناسب جلوه دهد:« از حکومت ایران می‌خواهیم به تعهدات حقوق بشری خود عمل کند... نگرانی‌های حقوق بشری انگلیس درباره ایران، از حوادث و اعتراضات اخیر فراتر می‌روند... تداوم استفاده از مجازات اعدام از جمله برای نوجوانان، حاکمیت ضعیف قانون و محدود کردن آزادی بیان همگی به شدت نگران‌کننده هستند... از ایران می‌خواهیم به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد اجازه دسترسی به این کشور برای ارزیابی وضعیت حقوق بشر را بدهد.» نماینده لهستان نیز در بخشی از سخنان خود در این جلسه بیان می‌کند: «ایران قابلیت اینکه نقش سازنده‌ای برای کمک به صلح و ثبات در منطقه بازی کند را دارد.»
نماینده سوئد در این جلسه نیز با دخالت در امور داخلی کشورمان با اشاره به اعتراضات از دولت ایران خواست به مطالبات معترضان گوش فرا دهد و به تمامی تعهدات خود در برابر شهروندانش در قالب قوانین بین‌المللی وفادار بماند. نماینده سوئد تأکید کرد که روابط این کشور با ایران همواره مسائل حقوق بشر را در کانون توجه خود داشته است.
پس از سوئد، نماینده هلند سخن گفت و در سخنانی مشابه ضمن تأکید بر اهمیت رعایت حقوق‌بشر از سوی ایران، با اشاره به کشته شدن بیش از۲۰ نفر در جریان این اعتراضات، از ایران خواست که با ناقضان حقوق بشر مقابله کند و همچنین دسترسی مردم این کشور به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت را که در روزهای اخیر و پس از تداوم اعتراضات محدود شده است، مهیا کند.
اکثر نمایندگان شرکت‌کننده در این جلسه در سخنانی با ادبیات دیپلماتیک ضمن تأکید بر اهمیت رعایت حقوق‌بشر از ایران خواستند به اصول بین‌المللی خود در این زمینه پایبند بماند.
وضع تحریم‌های حقوق بشری در راه است
همانطور که پیش از این نیز گفته شده، امریکا با تفسیر اصل «دفاع مشروع پیشگیرانه» خود را ملزم به رعایت اصل«عدم توسل به زور» ندانسته و بارها تأکید کرده در صورت به خطر افتادن منافع امریکا خود رأساً علیه سایر کشورها اقدامات نظامی نیز انجام می‌دهد و نتیجه این رویکرد مداخله نظامی در کشورهایی مثل عراق و افغانستان است که دو اصل«عدم مداخله در امور سایر کشورها»و«عدم توسل به زور» را تخطئه و اعتبار تنها مرجع حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را تخریب کرد.
آنچه مهم می‌نماید این مسئله است که مخالفت کشورهایی مانند فرانسه در جلسه اخیر شورای امنیت سازمان ملل مخالفت با اصل خواسته امریکایی‌ها نیست چراکه آنچه از گفته‌های نماینده این کشور در شورای امنیت برداشت می‌شود، طرح ادعاهای تکراری و بدون سند درباره وضعیت حقوق بشر در ایران است. حال موضع اکثر اعضای دائم و غیردائم در این جلسه نمایانگر این مسئله است که بازی کشورهای غربی با برگ اغتشاشات اخیر با هدف وضع تحریم‌های حقوق بشری علیه کشورمان ادامه خواهد داشت. با توجه به آنچه عنوان شد، سازه امریکایی‌ها جهت مقابله با جمهوری اسلامی ایران سه‌گانه‌ای به نام «برنامه‌ریزی– تحریک و تحریم» را در بر داشته و چنانچه دوگام نخست (برنامه‌ریزی و تحریک اقشار اجتماعی جامعه) منتهی به هدف نهایی نشود، فاز وضع تحریم‌های ضدایرانی را تئوریزه می‌کنند، کمااینکه امریکایی‌ها در سال‌های 78، 88 و 96 پای ثابت اغتشاشات داخلی کشور بوده و همواره تلاش کرده‌اند با راه‌اندازی شورش‌های اجتماعی در ایران طرح ایده‌آل خود را که همان استحاله سیاسی است پیاده‌سازی کنند و در مقاطع مورد اشاره که چنین هدفی محقق نشده به ناچار به سمت وضع تحریم‌های ضدایرانی متمایل شده‌اند.
